Zeven en twintig stokpaarden

Zijnde een aantal verhandelingen, tierelantijnen, oneenigheden, gedichten, reportagies, verhalen, vertalingen en andere wissewasjes over wat de heer Johan Willem Frederik Werumeus Buning in dit leven min of meer oprecht heeft liefgehad en beschreven

[p. 151]

De eekhoorn

Er stond eertijds in Velp een sierlijk oud achttiend'eeuwsch kasteeltje met voorname roze baksteenen muren in stil spiegelende grachten, genaamd Overbeek. Het is thans een villa-park.

Aan den overkant van den straatweg lag de groote groene wei, met een rijke schaduwboom, waaronder de koeien van den molenaar des zomers in den namiddag schuil gingen. Daarlangs stroomde de beek, die daverde van de kikkers, en met een klepperend waterrad het werk verschafte aan Bart de Mulder, den molenaar. Men rook den geur van het meel al op honderd meter, door den geur van gras en water heen. En op den hoek van de beek woonde mijn grootmoeder.

Toen nu de twee oude dames, die op Overbeek leefden, enkele dagen na elkaar gestorven waren, zooals dat met oude menschen soms gaat, kwam het kasteel in veiling. Een ter zake kundige boschwachter kocht het perceel brug, want hij wist dat de leuning niet van ijzer maar van kostbaar brons was. Hij gaf van vreugde zijn vrienden een pot kluun cadeau, dat is op zijn Geldersch stroop met jenever gemengd, een moorddadige drank.

Een zekere jonge man verkreeg van den baron Sytsema, die daarna over deze zaken ging, het vischrecht op de grachten. Het was best vischwater, er was sinds onheuglijke jaren niet gevischt. Hij haalde er eerst de snoek uit; geen noemenswaardige snoek, twee- en driepondertjes en nogal mager, de snoek tierde daar blijkbaar niet best. Daarna de baars, mooie baars, prettige wilde en graag-happende baars.

Er lag een tante van hem op sterven, tante Tie, die graag baars at omdat zij niet veel meer dan visch kon eten, en die hij zoodoende het eind van haar dagen verlichtte. Zij gaf hem bovendien vijftig centen het pond; dat was toen veel geld.

Toen deze tante Christien dood was, die in het huis bij het station woonde, met een laan prachtige pereboomen in den tuin, waar na haar dood precies rijkelijk van te halen viel, begon hij aan de rietvorens. De grachten van Overbeek stikten van de rietvorens. Men

[p. 152]

had er maar in te leggen, en weg dobber, daar was er een dikke goudzilveren vette geschubde aan den haak. Nou ja, aan een scherp platgesmeed klein haakje, het laatste snufje van Engeland; en twijn, groen doorzichtig en licht, waarin iedere visch zich zou vergissen, laat staan een stomme goudoogige rietvoren in een vijver waar een eeuw niet gevischt is.

Op een schoone snikheete zomer-namiddag bedacht deze jongeman, die de grachten terdege op diepte had afgepeild en alle kuiltjes kende, dat de gouden ridders wel eens de koelte konden hebben gezocht in het diepe onder den waterval.

Dat was ook zoo, en het werd niet eens meer visschen, het was enkel ophalen, slag na slag.

Toen geschiedde er iets vreemds. Uit een aanzienlijke villa aan den overkant van het water verscheen een beeldschoon meisje, hoog op de beenen, in een gebloemde zomerjurk en met een groote strooien tuinmanshoed op een lief hoofd. En met een rieten gevlochten mandje aan den arm; een weldadig gezicht.

Zij wandelde met maagdelijke statigheid den weg af en het oevergras aan den overkant van de gracht in, en voor er iets van te begrijpen viel, stak zij een hand in het korfje en smeet kiezelsteentjes in het water om de visch te verjagen. Zij had kennelijk vegetarische idealen en vond het visscherij-bedrijf van den zekeren jongeman wreed en verderfelijk. Er ging een groote geestelijke minachting van haar uit.

De rietvoren echter, die een domme visch is, door dezen regen van kiezelsteentjes uit haar schuilhoeken verjaagd en nieuwsgierig gemaakt, zwom op, en beet zoo mogelijk nog beter. Het was bijna tragisch, het korfje kwam leeg, en de vischzak vol.

Van goeden huize zijnde, staakte de jongeman zijn visscherij; hij

[p. 153]

had overigens al meer dan genoeg, en hield niet van rietvoren, noch gebakken, noch gebraden, noch gestoofd; hij tuigde den hengel af en ging naar zijn grootmoeder die op den hoek van de beek woonde. Daar was de beek sloom, daar zat paling, maar waar paling zit blijft ze wel zitten; die zou hij later wel krijgen. Ze hadden hem al drie zetlijnen verpest.

‘Oma’ zei hij, en keek naar het glanzend rozenhouten kabinet, met een smal glaasje roode-bessenjenever in de hand, ‘wie woont er in die villa aan den anderen kant van Overbeek?’

‘Ja, ja, Johan’, zei de oude dame en keek hem over haar brilleglazen aan, ‘daar is een nichtje uit 's-Gravenhage te gast...’

‘Ik zou haar mijne excuses willen gaan aanbieden’, zei de jongeman, geheten Johan, en hij vertelde wat er was geschied.

‘Dan zal ik maar eens gaan telefoneeren’, zei de oude dame.

‘Als 't u belieft’, zei de jongeman.

En zoo kwam het dan, dat hij daar nog dien zelfden avond een kopje thee dronk en zijn excuses maakte...

Den volgenden avond wandelden zij in het Beekhuizer bosch, dat is een hoog sparreboomenbosch met 's avonds de stammen wild en ros verlicht. Zij had rood haar.

Er staat daar een bank, van de vereeniging tot bevordering van het vreemdelingenverkeer; van daar ziet men uit de hoogte tot ver over den Gelderschen IJssel in het dal de dampige weiden, wilgen waar mist om zweeft en eindeloos verschiet onder vurige en oranje gestreepte avondhemel. In de verte fluiten onzichtbare treinen, voor zij de brug overgaan.

Er zijn daar veel eekhoorns, in het bosch.

‘Kijk’, zei hij, ‘eekhoorns zijn nieuwsgierige dieren. Als men om de boomen heen loopt waarin er een zit, volgt hij u na, en geeft vaak een kleine gil, van schrik en nieuwsgierigheid.’

En zoo was het dan ook: zij liepen om den boom heen, de eekhoorn kwam kijken en gaf een kleine gil.

Het werd toen al donker, het goudbronzen licht op de sparren verstierf, het dal van den IJssel was nog slechts wazige duisternis; maar

[p. 154]

men hoorde den eekhoorn en rook de geuren van het hout, en het water uit het dal. De sterren kwamen.

Het werd nog later, en de bank was leeg.

Een eenzaam wandelaar, een stille schoolmeester, die aan sterrenkunde deed, kwam langs, en zette zich op de bank om het firmament te aanschouwen. Hij hoorde een kleine gil ergens achter de boomen. ‘Kijk, kijk...’, zei hij bij zichzelf. - ‘Een eekhoorn...’

Uit: Elsevier's Weekblad.