Verzamelde gedichten
(1970)–J.W.F. Werumeus Buning–
Auteursrechtelijk beschermd
[pagina 161]
| |
1Van voor Tessel vaart er een goed schip,
De Anna Maria Katrijn,
Een witte meeuw op haar bramstengtop;
Naar Indië gaat de Maria Katrijn,
Joos de Decker is haar kapitein.
De Decker staat op zijn zwarte brug
En daar staat hij dag en nacht,
Een witte meeuw schreeuwt voor den boeg,
De Decker hoort bij dag en nacht
Hoe Anna Maria lacht.
Een witte meeuw zweeft het schip na
Voor Duinkerken en Lands End
Joos de Decker vervloekt voor en na
Het uur dat hij Anna heeft ontmoet,
Dat hij Anna heeft gekend.
Hij voer thuis, hij had een goed klein huis
En de wind was goed geweest.
De wind was te goed voor hem geweest,
In zijn eigen huis vond hij een feest,
Zijn vrouw was niet alleen.
De Decker was toen al een oud man,
Maar zijn hart had hij nooit gegeven,
| |
[pagina 162]
| |
Al was hij grijs met veertig jaar,
Dan aan Anna Maria Katrijn, zijn schip,
En Anna Maria, zijn leven.
Hij stond in de deur, hij zag dat feest,
Hij was nooit zo koud geweest.
Niet toen hij de Noord om was geweest,
Niet toen Lange Jan hem bijna had,
Had hij het zo koud gehad.
De jonge man liet zijn armen los
Van Anna Maria's hals.
Haar ogen werden zwart en smal,
Zij verloor twee mannen op één nacht,
Dat had zij niet gedacht.
De Decker ging een stap op zij,
Toen was zijn kracht gedaan. Hij zei:
Verdoemd de wind dien God mij gaf,
Die waait over mijn graf. - Zij zei:
Kom bij me, - met een lach.
Eer dat ik binnenkom, zei hij,
In je godverlaten bed,
Al zie ik die witte lakens wel,
Valt de hemel voor mijn part in de hel,
Vaarwel, neem dan hem, zei hij.
En verdoemd, zei hij, de wind die waait
Van Christus tot op heden.
Een anker is maar een stom ding,
Maar als een hart ten anker ging
En 't breekt, dan breekt Gods vrede.
Zij had drie kinderen van hem
| |
[pagina 163]
| |
Maar hij was zo lang van huis.
Twee jonge borsten worden heet
En zwaar, als er geen man van weet.
Hij was twee jaar van huis.
Verdoemd, zei hij, tot den oordeelsdag
Zal je zijn, Anna Katrijn,
Verdoemd zal de wind in mijn zeilen zijn,
Verdoemd de Anna Maria Katrijn,
Verdoemd dat ik je zag.
Tesseler zand is mul en zwaar
En de maan is smal en vervloekt,
Voor een zeeman die zijn schip weer zoekt
En ter kooi moet en zijn vrouw vervloekt,
Als hij dacht te slapen bij haar.
Des morgens vroeg, 't was nauwelijks dag
Kwam hem een sloep langszij.
Daar zat Anna Maria Katrijn zelf in
Met drie kinderen aan haar zij.
Maar geen kind kwam er uit die sloep aan boord,
Wees vervloekt, was al wat hij zei.
| |
2Joos de Decker was een goed kapitein,
Hij werd een wildeman.
Hij tartte God om zijn kracht te zien.
Hij waagde er schip en scheepsvolk an.
En God liet het geschiên.
Bloed is licht en helder en het zingt
| |
[pagina 164]
| |
Als de wind in het tuig bij nacht.
Bloed is zwaar en donker en het dwingt,
Als het is verraden, als geen ding dwingt,
Het dwingt bij dag en nacht.
En God, die alle dingen weet,
Gaf hem altijd goeden wind
Want Joos de Decker deed hem leed
En hij liet hem spelen als een kind,
Met zijn wrok en zijn haat, en den wind.
En zo zag men de Anna Maria Katrijn
Onder vol zeil om kaap Hoop Verloren
In een week dat er daar twee verdwenen zijn
En drie hun tuig verloren.
En Joos de Decker stond op de brug
Zo dronken als hij kon zijn.
| |
3Maar hij had den bijbel in zijn kajuit,
Daarin las hij menigmaal,
En wel voornamelijk Jona en Job
Die las hij zevenmaal uit.
Toen stond hij laat op een avond op,
En smeet ze te stuurboord uit.
God speelt met mij, zei hij. Hij lacht,
Hij gunt mij geen kwaden wind,
Er is onrecht genoeg gedaan, zei hij,
Waarom krijg ik geen tegenwind
Als Job beproeving vindt?
| |
[pagina 165]
| |
En toen hij door Straat Soenda kwam,
Voer hem die walvis voorbij,
En de windhoos viel uit een heldere lucht,
't Werd tijd, zei hij, dat er spel in kwam,
Zet alle lijzeil bij!
Ben ik geen Jona en geen Job,
Toch heet ik Joos de Decker;
Zet den vlieger voor en achter op
En laat God en een goed kapitein
Eens eerlijk vijand zijn!
Maar het scheen zijn woord werd niet gehoord,
Zij zetten ook dat zeil bij.
God kwam De Decker nog niet aan boord,
De bui joeg over Java voort,
En 't kwaad weer lag te lij.
De Decker had een harden kop,
Wat hij eenmaal wist, dat wist hij.
Hij schreef het hele boek Job weer op,
Al werd het wat anders, zoals hij het zei,
En het korte boek Jona daarbij.
In Batavia liep zijn volk hem voort,
Maar daar had hij maling an.
Er was menig man die thuiszeilen wou,
Want ieder heeft onrust of een vrouw,
En zijn stuurman bleef aan boord.
Hij zeilde fortuinlijk tot kaap Hoop Verloren,
Tot waar hij zijn bijbel verloor,
Maar daar kreeg hij Gods wind recht van voren,
Daar lag hij een maand op zijn ezelsoren,
En menig schip kwam hem voorbij.
| |
[pagina 166]
| |
Daar leít dan de Anna Maria Katrijn,
Met De Decker zelf aan het stuur.
Ik wil liever voorgoed gaan monsteren bij God,
Dan voor één uur op de Anna Katrijn,
Dan bij De Decker één uur.
Zo zeilde hem de ‘Fortuyn’ voorbij,
De ‘Neptunus’ en ‘'t Roode Paert’,
De ‘Batavia’ en de ‘Ackeley’,
En het schip ‘d' Hemelvaert’,
De ‘Amsterdam’, de ‘Jacatra’
En het jacht ‘de Koopvaardij’.
| |
4Wat die negen schepen daar zagen
Was een schip dat in bliksemlicht,
Met witte masten en zeilen
Stil op het water ligt.
Maar hén joegen de vlagen.
Toen zei Joos de Decker den stuurman
Die hem niet ontrouw kon zijn:
Een mens is een kind in Gods hand.
En die stuurman nam zijn muts af
En zei: Da's waar, kapitein.
Als u evenwel Gods grootheid
Wat eerder recht had gedaan,
Zou de wind nou voor ons doorstaan
En dat zou een stuk beter zijn.
Want al is u kaptein of geen kaptein
In 't end gaan wij er aan.
| |
[pagina 167]
| |
Ik ben van heel mijn leven twee maal geaffronteerd,
Zei De Decker, door Anna Maria,
En doordat ik hier wierd gepasseerd.
Laat God hier dan maar stuurman zijn!
Zo verging de Maria Katrijn.
Maar zo dreef zij nog drie dagen,
Wit van het bliksemlicht,
Totdat zij op de plaats kwam
Waar dat boek Jona ligt!
En allen die dat zagen,
Zagen een groter licht.
| |
5De ‘Fortuyn’ kwam aan in Holland
En de ‘Ackeley’ kwam te ree,
Ieder wist wat hij gevloekt had,
Maar niet wat hij later zei:
Een mens is een kind in Gods hand.
Men zei het Anna Maria,
Die stil leefde in haar schand.
En ze zei: Ik krijg hem nooit weerom,
Dat hij mij vervloekte, daar maal ik niet om,
Hij lei het spel in Gods hand.
Maar al is hij een zondaar,
En ik een weduwvrouw,
Wij zullen elkander weerzien,
Want mijn hart was hem trouw,
Al wegen de jaren ook zwaar.
| |
[pagina 168]
| |
De járen zijn vervlogen,
De harten zijn gelijk.
De golven gaan even hoge
En God regeert zijn rijk,
Als had er niets bewogen.
| |
6Het was drie jaren later,
De ‘Fortuyn’ lag om kaap Verloren,
Dat de uitkijk licht in zijn ogen kreeg
En riep, zodat een ieder zweeg,
‘De Decker, recht vooruit!’
Het was een zee die blak stil was,
Een avond met wolken en sterren,
Dat de zee den hemel een spiegel was.
Zag die uitkijk scheepslicht of sterren
En of het De Decker was?
Wat gaat er voorbij, te loever en lij,
Als hemel en zee zo stil is
En als het dan eensklaps slecht zicht is,
Of Gods hand smijt zijn duisternis
In het licht te loever en lij?
Een bank mist, een schim, een schip? God weet
Wat er ons daar passeert.
Er is menig klip niet genoteerd
En kwader dan alles wat er passeert,
Is den zeeman een schip in den mist.
Verdoemd De Decker, die zijn hart
| |
[pagina 169]
| |
Inzette tegen God?
Neen, hij kende God en Jona en Job,
Er zat een meeuw op zijn bramstengtop,
En hij had een goed zeemanshart.
Maar menigeen kent God minder dan hij
Omdat hij nooit met hem streed,
En zo zag menigeen op zijn tijd
Als de angst van zijn hart, te loever of lij
Dat schip met zeilen breed.
En als men dat schip thans niet meer ziet,
Overal waar Gods wind waait,
Is het ook omdat in zo menig hart
De vlam wel smeult, maar zelden laait,
Als in Joos de Decker zijn hart.
Hij leit vergeten en vergaan,
Drie mijl oost van kaap Hoop Verloren.
Hij verzoop waar hij Gods boek gooide in zee,
En wij, wat doen wij daar dan wel mee?
Wij hebben meer verloren.
Witte meeuw, die van den bramstengtop
Regelrecht vliegt in den hemel op,
Leer ons Job en Jona lezen,
Joos de Decker heeft eens God getart
Bij Joos de Decker zijn harde lot!
Leer ons Job en Jona lezen,
Opdat wij God beter vrezen.
En ons lot zij Jacobs lot.
|
|