Het gebroken hart of De reis naar Barcelona

Een ouderwetsche, omslachtige, en sentimenteele geschiedenis en bovendien vrijwel naar waarheid verteld

[p. 121]

Een reisje naar het binnenland
10

's Morgens was de heer Janssen weer eens niet aan het ontbijt. Maar daar waren wij al aan gewend. ‘Laten liggen,’ zei de meester. ‘Om tien uur komt die automobiel voor Murcia, en 't is nou eerst half negen. Laat hem maar rusten...’

En toen stond de hofmeester in de deur met een pan spiegeleieren met spek in de hand. En lijkbleek.

[p. 122]

‘Zet neer, hofmeester,’ zei de kapitein, ‘en zeg het maar, man.’

‘Kapitein, hij leit daar buiten in de gangboord net voor de deur. Ik most over hem heen stappen, met de spiegeleieren, o God, mijnheer, want ik ben daar beroerd van.’

‘Zet die pan neer, Cruiscius,’ zei de kapitein, en stond op. ‘En waarschuw de eerste stuurman. En laat hij een dokter van de wal halen. Aan het agentschap vragen. Een hartspecialist.’

Ja, daar lag de heer Janssen, een hoopje mensch; in zijn oude kamerjas, plat op zijn gezicht. Als voor dood. Zijn verschoven nethemdje was niet al te fraai, in den hals. De kapitein knielde bij hem en boog over hem heen, en stak zijn hand onder de jas. ‘Hij leeft nog,’ zei hij. Hij betastte armen en beenen. ‘Ook niks gebroken.’ Hij tilde voorzichtig het hoofd op. ‘Neus kapot,’ zei hij. ‘Van zijn bril. Ach heere.’ En hij schoof de versplinterde bril weg onder het gezicht. ‘Kussen!’ zei hij. En wij

[p. 123]

legden er een kussen uit den salon onder.

Hij werd naar zijn kooi gedragen, zoo slap als een bezwijmd mensch is. Hij had de blauwe touwslofjes nog aan zijn voeten hangen, die wij samen in Vigo hadden gekocht. Er viel er een af, en daardoor werd een oude, veel verstelde sok zichtbaar.

‘Gaan jullie maar naar Murcia,’ zei de kapitein. ‘Je kan hem toch niet helpen, en de wagen is al betaald, dat wou die man zoo.’

Van dien tocht herinner ik mij weinig meer, behalve dat wij langs vele stoffige grauwe olijfgaarden met gebarsten boomen in een dor landschap kwamen; tusschen geweldige rotsen, afgeschilferd en steil van de zon der eeuwen. Het was benauwd, niettegenstaande de vaart van den wagen. Een heete, de keel verstikkende lucht... Ik had wat willen geven voor een glas koel water. Dat komt van al dat gezang, dacht ik. Toen waren wij over den pas heen, en reden het dal in; de groene gaarden van Murcia, weelderig land na die hel van rotsen, een aardsch pa-

[p. 124]

radijs. Het leven, na den dood. Langs den weg stonden witte huizen. Er lag overal een hond voor, en soms nog een hond. Voor ieder wit huis minstens een hond, aan een paal.

‘Waarvoor zouden ze hier zooveel honden houden?’ vroeg ik den meester. Hij schrok wakker; hij was ingedommeld. Hij keek naar buiten.

‘Zijn geen honden,’ zei hij. ‘Zijn zwijnen. Sta eens stil, hombre.’

En dat waren het. Een kwam er borstelig en vuil overeind, en stond met zijn vieze oogen in de zon te blinken. Kleine oogen met roode randjes. Wij reden hobbelend over een treinspoor heen. Het was niet al te best met mijn maag gesteld.

‘Doorrijden,’ zei ik. ‘Anda! Hombre! Anda!’

Daarna bezichtigden wij de kathedraal van Murcia. Ze is beroemd en mooi. Er stond een oude verdorde zigeunster voor.

‘Roumi,’ zei ik, en stak mijn hand uit. ‘Wat kan je? Heden of verleden?’ Want die twee gaven zijn meest afzonderlijk.

[p. 125]

‘Heden,’ zei zij. ‘De dood om u heen, heer. Niet voor u; voor een vriend. Hij gaat over het water. Het komt spoedig... En u zijn vele gaven gegeven. Zeven kinderen en een kist goud.’

Nou ja, dat zegt men in onze familie altijd. Wij dronken wat, en nog een glas. Ik kocht een dozijn echte, gewone zwarte waaiertjes, omdat men die in de groote steden niet zoo gauw vindt. En een rist van die beste kleine ezelworstjes. Om wat te doen... Voor mijnheer Janssen.

‘Hij haalt het wel,’ zei de meester. ‘Vanavond lust hij ze wel weer. Dat zou toch jammer zijn, net nou die man pleizier in zijn leven krijgt.’

Wij kochten nog een zwart stalen met koper ingelegd vouwbeen voor hem, om nòg wat te doen... Het was leelijk...

‘Eigenlijk moet je die in Valencia koopen,’ zei de meester, ‘daar zijn ze beter.’

Wij wisten het niet, maar de heer Janssen was al bezig te sterven... Hij stierf dien avond.