[Stadig]
STADIG, bijv. n. en bijw.; zonder trappen van vergrooting. In het gebruik evenveel als gestadig, waaruit het zamengetrokken, en waarmede het van gestandig en staan afkomstig, schijnen kan. Intusschen is vast, onbewegelijk, bij Kil. staedigh, stedigh, Kero statig, hoogd. stät, neders. stedig, angels. staedig, eng. steatij, zweed. stadig, gr. ςαδιος; en vindt men bij Kil. staeden en steden, vestigen; ja staedighen, stedighen, is bij hem bevestigen. Bij v. Hass. in de aanteek. is: so sullen sij binnen jairs ende zess weken weder binnen onser stad mueren comen mit hore stediger woeninge, met hunne vaste woning. Insgelijks is bij denzelfden: stedicheit des geloefs ende des gemoets, vastigheid; en in: eenen vasten, steden, troulicken, karstenen, frede, is stede evenveel, als vast. Eindelijk is gestaedigh, bij Kil. zoo wel vast, als aanhoudend, gedurig, bestendig, in welke laatste beteekenissen het hedendaags gebezigd wordt. Daar staeden en steden bij Kil. nu voorts plaatsen, en staeden, gestaeden, of zoo als men het heden schrijft, gestaan, bij denzelfden Kil. plaats geven, toelaten, aanduidt, denken wij thans, dat men van stad, stede, in de beteekenis van plaats genomen,
staden en steden afgeleid, en daaraan vooreerst de beteekenis van plaatsen gegeven heeft, welke het werkw. steden aan den dag legt, in: so sal die rechter hem steden eenen eedt; bij v. Hass., waar steden evenzeer in plaats van voorstellen, als staven in plaats van voorstaven, in soortgelijk eene uitdrukking, voorkomt; zie staven; dat vervolgens uit de beteekenis van plaatsen wederom die van vast plaatsen, vestigen, gesproten is; en dat staden, steden in de beteekenis van vestigen, stedig, stadig, en gestadig voortgebragt heeft; dat deze woorden derhalve eigenlijk evenzeer vast beteekenen, als stede wel eens voor vast gebezigd werd. Nu ging de beteekenis van vast in stedig en steeg wel over tot die van onverzettelijk, stug, halstarrig, zie steeg; maar stedig werd evenwel oudtijds ook evenzeer als stadig, en gestadig, voor bestendig, aanhoudend, gedu-
Auteursrechtvrij