Vaderlandsche historie. Deel 10

VI.
De Staaten neemen deel in de zaaken van Boheeme.

De Staaten der Vereenigde Nederlanden, uit deeze beweegingen, eenen oorlog in Duitschland te gemoat ziende, waarin de zaak der Pro-

[p. 403]

testanten, en gevolgelyk ook de hunne veel zou konnen te lyden hebben, zogten Koning Jakob te beweegen, om zynenSchoonzoon by te staan. Ook hielden zy een waakend oog op den togt van 't Leger der Aartshertogen, welk, in 't Land van Luxemburg verzameld zynde, omtrent den aanvang van Herfstmaand, gereed was, om, onder Graave Henrik van den Berg, naar Duitschland te trekken. Prins Maurits, die zig 't belang van den verkooren Koning van Boheeme, eenen Zoon zyner halve Zuster, Louise Juliana, ook zeer ter herte liet gaan, gaf aan alle de Staatsche Ruitery en aan duizend of twaalfhonderd Muskettieren bevel, om het Leger der Aartshertogen op zyde te blyven, en zorg te draagen, dat het den Duitschen Bondgenooten der Staaten geen nadeel deedt. Doch eenige opschuddingen, in Brussel en elders, gereezen, over 't opstellen van nieuwe belastingen, stremden deezen togt, en noodzaakten de Aartshertogen, om het Leger te doen scheiden en in de oproerige Steden te verdeelen^(v). De Vereenigde Staaten, midlerwyl, hun volk by der hand willende houden, hadden, reeds in Grasmaand, hunnen onderzaaten verbooden, zig in eenigen vreemden Krygsdienst te begeeven^(w).

Hagchelyk stonden, omtrent het einde deezes⁺ jaars, de zaaken van Ferdinand en Fredrik beide. De laatste hadt verscheiden' Duitsche Vorsten, en de Vereenigde Gewesten op zyne zyde, die allen Krygsvolk, ten zynen behoeve, verzamelden. Ook hadt hy zelf in de Palts

(v) Baudart. Memor. XI. Boek, bl. 24.

(w) Groot-Plakaatb. II. Deel, kol. 294.

+ Staat van den kryg in Boheeme.

[p. 404]

tienduizend man op de been gebragt, die naar Boheeme geschikt werden. Men wil, dat hy zynen mededinger te magtig geweest zou zyn, zo zyn Schoonvader hem behoorlyk hadt willen bystaan. Doch deeze was thans met Filips den III, Koning van Spanje, sterk in onderhandeling, over een Huwelyk tusschen Karel, Prinse van Walles, en eene Dogter van Filips; welk hy ligtelyk begrypen kon, geenen voortgang te zullen hebben, zo hy zig tegen de oogmerken van 't Huis van Oostenryk, in Duitschland, wilde verzetten. Ook wist het Hof van Spanje deeze Huwelykshandeling zo lang te rekken, dat de zaaken van den Keurvorst-Paltsgraave eenen gantsch nadeeligen keer genomen hadden. Wat Ferdinand betreft, de afval der Hongaaren belemmerde hem zeer. Ook kwam het hem kwalyk, dat het Leger, in Luxemburg verzameld, wederom gescheiden was. Doch Maximiliaan, Hertog van Beyeren, en de drie Kerkelyke Keurvorsten hielden zyne zyde. De Keurvorst van Saxen, die zig te vooren onzydig verklaard hadt, werdt, door de aanbieding van de Opper-Lausnits, mids hyze overmeesterde, bewoogen, om 's Keizers zyde te kiezen. De Paus zondt hem eenig geld toe, en de Koning van Spanje eenige manschap uit Napels en uit het Hertogdom Milaan^(x).

(x) Rapin Tom. VII. p. 125-129, 130-132.