Vaderlandsche historie. Deel 10

XX.
De Fiskaal van Leeuwen doet eenig onderzoek, te Utrecht.

Op het einde des voorleeden jaars, maakten de Fiskaalen, met naame Pieter van Leeuwen, him werk van het hooren en ondervraagen van verscheiden' Persoonen, die gemengd waren geweest in't gene omtrent het stuk der Waardgelders, te Utrecht, was voorgevallen. Zuilestein, Nyenrode, van Berk, Koningsvry, de Goyer, Grovestein, van Eck, Hoeflaken, en anderen werden, in Wintermaand, onder beëedigde belofte van't gene men hun voorstellen zou geheim te zullen houden, op verscheiden' vraagstukken, gehoord, en wy hebben, in 't voorgaande Boek, reeds gebruik gemaakt van 't gene zy, omtrent het gebeurde, te Utrecht, en in den Haage met de Utrechtsche Gemagtigden, beleeden. Van 't gene, waarop iet van belang kon te zeggen vallen, gaven zy Ledenberg de meeste schuld. Ook ontkenden de meesten niet, en sommigen bevestigden, rondelyk, dat hy, over de voornaamste zaaken, met den Advokaat, plagt te raadpleegen^(p). Doch van iet, dat naar handel met den vyand zweemde, beleedt niemant een woord, ten zy-

(p) Intertog. van Suylesteyn Art. V. van Conincxvry Art. V. van van Eck. Art. IX. MSS.

[p. 331]

nen laste, uitgenomen Berk, van wiens getuigenis wy, hierna, zullen spreeken, Uit deeze verscheiden' verklaaringen, ondervraagde men, daarna, de gevangenen, in den Haage. Hogerbeets⁺ werdt, voor de vierde reize, gehoord, op den vyf- zes- en zeyenentwintigsten van Louwmaand, over het gebeurde in den Haage, ten huize van Tresel; waaromtrent hy zig gedroeg aan de belydenis van de Groot; welke hy begeerde, dat, in regte, ook voor de zyne genomen werdt. Voorts, onderzogt men hem, over net gene, in Slagtmaand des jaars 1617, op de tyding, dat de Prins, veelligt, te Leiden stondt te komen, in deeze Stad, gehandeld ware, en wat men, aan de Steden Haarlem, Gouda en Woerden, geschreeven hadt^(q). Doch ik vind niet, wat hierop geantwoord werdt. De twee andere gevangenen werden niet gehoord, voor het aanstellen der Regteren; waarop, in deeze maand, ernstelyk, geraad pleegd werdt. Doch eer 't hiertoe kwame, vielen 'er nog eenige zaaken voor, die ons hier te melden staan.

De Koningen van Frankryk en van Groot-Britanje,⁺ die verschillende inzigten hadden op 't stuk der gevangenen, deeden ook hunne gezanten, op verschillende wyzen, werken, omtrent dezelven. Dudlei Karleton deedt, op den twaalfden van Louwmaand, een voorstel ter algemeene Staatsvergaderinge, waarin hy kwalyk sprak van de Groot; doch niets tot zyn nadeel wist te noemen, dan dat hy de vryheid der zeevaart en visscherye gedreeven hadt, waardoor zyne Masjesteit van Groot-Britanje,

+ Hogerbeets wordt wederom gehoord.

(q) R. Hogerbeets Gedenkscht. by Brandt Rechispl. bl. 47.

+ De Gezanten van Frankryken Engeland werken voor en tegen de gevangenen.

[p. 332]

de grootste Eiland-Vorst, die 'er was, zig gehoond rekende^(r). De Fransche Gezanten deeden, daarentegen, op den drieëntwintigsten, een Voorstel, waarin, zy den Staaten, tot het stellen van onzydige Regters, en tot voorzigtigheid en gemaatigdheid vermaanden^(s).

(r) Zie Brandt Rechtspl. bl. 43. Grotius Verantw. Cap. XIX. bl. 214.

(s) Zie de Propos. in 't Leven van Oldenbarneveld, bl. 279.