Vaderlandsche historie. Deel 10

X.
Poogingen der Fransche Gezanten, ten behoeve der gevangenen.

Doch 't wordt tyd, dat wy wederkeerentot tot de gevangenen van Staat, op welker zaak de verandering der Regeeringe van merkelyken invloed was Kort na 't vatten des Advokaats, leverde een der Fransche Gezanten een Vertoog in, ter algemeene Staatsvergaderinge, waarby hy verklaarde, verwonderd te zyn over 't gebeurde, en bedugt, dat de Koning, zyn meester, zig daaraan stooten, en den Advokaat, mogelyk, in zyne bescherming neemen zou^(c). Doch welk bescheid hiefop kwam, is my niet gebleeken. Weinig tyds hierna, vertrok de buitengewoone Gezant, Boisise, uit den Haage, misnoegd, om dat de Staaten hem, zyns oordeels, geen behoorlyk regt deeden, op de klagten, uit 's Konings naam, gedaan, over François van Aarsens, nu, door koop, geworden Heer van Sommelsdyk; wien hy beschuldigd hadt van, in zeker naamloos geschrift, der Majesteit van Frankryk te na gesproken te hebben^(d). Doch de Gezant was naauwlyks te Antwerpen, of hy keerde, op 's Konings uitdrukkelyken last, naar den Haage te rug. Frankryk hadt nog te veel belang, by de vriendschap der Vereenigde Gewesten. Boi-

(c) Zie Brandt II. Deel, bl. 876.

(d) Resol. Holl. 30 Aug. 1618. bl. 260. Uytenbog bl. 1002, 1003, 1007, 1008.

[p. 286]

sise dan, op den zeventienden van Herfstmaand, op nieuws, gehoor verworven hebbende, ter algemeene Staatsvergaderinge, verzogt ronde opening van den tegenwoordigen toestand der zaaken; den Staaten zyns meesters raad en hulp aanbiedende. Voor deeze aanbieding werdt zyne Majesteit, heuschelyk, bedankt. Doch wegens den staat der zaaken deedt menslegts algemeene opening, onder anderen verklaarende, dat de burgerlyke regeering, door het voorzigtig beleid des Prinsen, reeds, grootendeels, op eenen goeden voet bersteld was^(e).

⁺Midlerwyl, hadden de gevangens, immers Oldenbarnevelden de Groot, al vroeg, kennis bekomen van de Verklaaring, die, op den dag hunner gevangenis, verspreid was. De Advokaat ontstelde 'er zig byster over, onder anderen zeggende, ten aanhooren van Jan Franken, zynen dienaar, Dat te Utrecht iet zou vernomen, of ontdekt zyn, is my onbekend. Ik weet niet, dat daar iet vernomen is, of men heeft het, te vooren, al geweeten^(f). De Groot, die, door den Luitenant Nythof, kennis van 't Geschrift gekreegen hadt, hieldt 'er zig, insgelyks, zeer door beledigd. Ook deedt hy verscheiden' poogingen, om den Prinse te spreeken, dien hy wilde voorslaan, dat hy alle zyne ampten nederleggen zou, en zig in 's Prinsen byzondere zaaken laaten gebruiken. Op den dertienden van Herfstmaand, schreef hy eenen wydluftigen Brief aan den Prinse, tot zyne verdediging. Hy herhaalde, hierby, ook, zyn verzoek, om zyne Doorlugtigheid te mo-

(e) Zie Brandt II. Deel, bl. 877-881.

+ De gevangeus krygen kenis van de Verklaaring tegen hen uitgekomen, en van de verandering der Regeeringe.

(f) Brandt Reschspl. bl. 12.

[p. 287]

gen spreeken. Doch hy kreeg geen antwoord^(g). Van 't veranderen der Regeeringe gaf men den gevangenen ook heimelyk berigt. Groot kreeg 'er kennis van, door schryvens zyner Huisvrouwe^(h). De Advokaat ontving eenige Briefjes, die, omvat in eene dunne schagt, in schoone Saffraanpeeren, gesteken waren. Doch die middel werdt ontdekt. Een der bewaarderen des Advokaats, een' peer naar zig genomen hebbende, vondt 'er een briefje in, welk deezen zin, in Latyn, vervatte: Verlaat u niet op de Staaten van Holland; want de Prins van Oranje beeft, in veele Steden, de Magistraaten veranderd. Dudlei Karleton is uw vriend niet⁽ⁱ⁾. De oude man stiet zig zeer aan die veranderen der Wethouderen, 't welk hy hieldt voor eene daad van oppergezag, welke hem versterkte in de vrees, die hy, lang te vooren, gehad hadt, dat Prins Maurits stondt naar de Souverainiteit; schoon hy verklaarde, nooit gedagt te hebben, dat hy zig, op zulk eene wyze, zou hebben meester gemaakt. Zyn dienaar heeft, ten minste, lang hierna, geschreeven, dat hy zig, in deezervoege, uitliet, in zyn byzyn^(k). Midlerwyl, was de Advokaat, op den zevenden van Herfstmaaand, overgebragt in de Kamer, daar de Admirant van Arragon voor deezen gezeten hadt. Zy was nu tot een' vasten kerker herbouwd.

(g) K. Brandt Leven van H. de Groot, bl. 139-148.

(h) Brandt Rechtspl bl. 8.

(i) Baudart. Memor. X. Boek, bl. 70.

(k) Aantek. van Jan Franken in de Waaragt. Hist. bl. 548, 551, 552, 553.