Logo DBNL
Vaderlandsche historie. Deel 10 (1754)

Vaderlandsche historie. Deel 10

(1754)–Jan Wagenaar–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

VIII.
Prins Maurits gaat in de Klooster Kerk.

De Prins ging, den volgenden Zondag, voor 't laatst, in 't gehoor van Uitenbogaard. Doch op den drieentwintigsten begaf hy zig naar de Klooster-Kerke(q), sedert, de Prinsen Kerk(1), genoemd, verzeld van Graave Willem Lodewyk en van een aanzienlyk gevolg van Heeren: welk, van tyd tot tyd, aanwies. Doch de Prinses Weduwe van Oranje en haar Zoon Graaf Fredrik Henrik, de Advokaat Oldenbarneveld, de Heeren van Asperen, van Veenhuizen, van der Myle, van Groeneveld, de Jonkheeren van Sevender en van Liere, de Heeren Huigens, Melander, Martini, de Wethouders van den Haage en andere luiden van aanzien hielden zig by de groote Kerke, daar de Remonstranten nog verdraagen werden(r). Maar men moet hier aanmerken, dat Groeneveld de oudfteZoon, Veenhuizen en van der Myle Schoonzoonen waren van den Advokaat(s).

+De afzondering hadt dus, in den Haage, haare volkomen' gedaante gekreegen. In sommige andere Steden, was zy nog geweldiger toegegaan. Te Oudewater, hadt de Contraremonstrantsche Predikant Joannes Lydius zig afgezonderd van de Klassis, zonder zig, door de Wethouderschap, door de Staaten, of door derzelver afgezondenen te laaten beweegen tot hereeniging. De opschudding, die hieruit ontstondt, was op 't hevigst ten tyde der ge-

woonlyke verandering der Wethouderen, welke men genoodzaakt werdt te doen, naar den zin der yveraaren, die Lydius zyde hielden(t). Te Heusden, daar men, tegen dank der Wethouderen, Contraremonstrantsche Predikanten ingevoerd hadt, drong men den Drossaard, wat laater, in eenen oploop, tot het maaken van merkelyke verandering, in de wettelyk verkooren' Magistraaten, welken men hieldt, niet te zyn van den ouden Hervormden Godsdienst(v). In den Briele, lieten eenigen zig verluiden, dat zy de Kerk zouden inneernen, daar kwame van wat 'er van wilder: 't welkde Wethouders bewoog, op hunne verzekerdheid verdagt te zyn(w). Sommige schipers stelden, in hunne vlaggen, 's Prinsen wapen, met dit byschrift: Lievermet Oranje te léggen in 't veld, dan langer met de. Arminiaanen te zyn gekweld. Ook zag men, in openbaaren druk, een' lyst der Steden en Sterkten, die het hielden tegen de Arminiaanen(x). Doch deeze dingen schynen laater gebeurd te zyn. Men wil, dat de Contraremonstranten sterk waren aangemoedigd, tot diergelyke onderneemingen, door eenen Brief des Konings van Groot-Britanje, in de Lente deezes jaars, in 't licht gekomen, en zeer veel verschillende van den Brief, dien hy, te vooren, aan de Staaten geschreeven hadt, alzo hy niet meer riedt, de geschillen verdraaglyk te verklaaren, maar de-

zelven te bestiffen, door eene Nationaale Sinode(y). Sommigen meenden, dat men hem, van hier, te kennen gegeven hadt, dat, met het dryven der verdraagzaamheid, eene verandering in de Regeering deezer Landen beoogd werdt, ten zynen nadeele; en dat hy, hierdoor, tot het afzenden van zulk een' Brief bewoogen geworden was(z). Vast gaat het, dat de Engelsche Gezant, Dudlei Karleton, in Sprokkelmaand te vooren, uit den Haage, naar Engeland, geschreeven hadt ‘hoe verscheiden' luiden op hem begeerd hadden, dat hy eenen brief van zyne Majesteit aan Prinse Maurits moest zoeken te verwerven, waarby deeze aangezet werdt, om in zynen yver voor de waare Leere te volharden(a):’ op welk schryven, 's Konings brief gevolgd was,


Vorige Volgende