Vaderlandsche historie. Deel 10

V.
Vergaderingender Contraremonstraten te Amsterdam.

Te Amsterdam, hielden de Contraremonstrantsche Predikanten, van tyd tot tyd, heimelyke Byeenkomsten: in eene van welken, in Louwmaand des jaars 1617, vastgesteld werdt, geene Kerkelyke eenigheid meer te onderhouden met de Remonstranten. Men stelde dit Besluit in geschrift, welk, door veelen, getekend werdt. Eenigen, die zwaarigheid maakten, werden 'er, door bezending, toe overgehaald. Anderen bleeven weigerig^(u). Eenige⁺ maanden laater, verbonden veele Contraremonstrantsche Predikanten, in eene Byeenkomst in den Haage, de Vergadering van Correspondentie of onderlinge verstandhouding genoemd, zig aan elkanderen, tot verdediging van 't gene zy voor de zuivere Leere hielden, tegen de Remonstranten. Ook werdt hier, als een kenmerk van de waarebroederschap, vastgesteld, dat men zulken alleen voor broeders hadt te houden, die de Remonstranten en Remonstrantschgezinden voor valsche Leeraars verklaarden^(v), Doch zulke Vergaderingen hieldt men, omtrent deezen tyd en laater, geduuriglyk, in verscheiden' Steden. De Remonstranten⁺ deeden het zelfde, te Rotterdam en elders. In Louwmaand, haddenze wederom een Vertoog opgesteld, en den Staaten van Holland overgeleverd, waarby zy klaagden, dat

(u) Uytenbogaert, bl. 701. Trigland. bl. 689. Baudart. Memor. IX. Boek, bl. 1, 26.

+ en in den Haage.

(v) Zie de Acte by Brandt II. Deel, bl. 462.

+ De Remonstranten vergaderen, insgelyks.

[p. 144]

hunne partyen zig met aan der Staaten Resolutien hielden: voorts, verlof begeerende, om⁺ er, insgelyks, van ontslaagen te zyn^(w). De Wethouderschap te Rotterdam boodt, kort hierna, den afgezonderden Contraremonstranten aldaar eenen Predikant van nun gevoelen aan, die in de openbaare Kerke leeren zou, mids zy geenen afgezonderden Kerkenraad hielden. Doch zy hadden zig nu reeds verbonden, om geene Kerkelyke gemeenschap te houden met de Remonstranten. 't Voldeedt hun zelfs niet, dat Nikolaas Grevikhoven, Remonstrantsch Predikant te Rotterdam, op wien men 't meest scheen gelaaden te hebben, op raad van den Pensionaris de Groot, vrywillig⁺ afftand deedt van zynen dienst^(x). De Remonstranten verbonden zig, eerlang, in den Haage, ook onderling nader aan elkanderen, stellende zekere punten van eenigheid op, welken zy, door de Predikanten, die gemeenschap met hen houden wilden, lieten tekenen. Onder anderen, werdt, in dezelven, verklaard ‘dat zy, ziende hunne partyen, welken zy scheurmaakers noemden, afwyken van de Resolutien der Staaten, zig ook niet langer aan deeze Resolutien zouden konnen houden; maar hun gevoelen, openlyk, moeten leeren, met wederlegging van 't gevoelen hunner partyen, Voorts, wilden zy Christelyke eenigheid houden met zulke Predikanten van het verschillend gevoelen, die hen begeerden te verdraagen^(y).’

+ Voorstag aan de Contraremonstranten Roterdam.

(w) Brandt II. bl. 465.

+ Verbindtenis der Remonstranten.

(x) Brandt II. Deel, bl. 464-468.

(y) Zie Brandt II. Deel, bl. 523.

[p. 145]

De Staaten, in Lentemaand, in 's Prinsen byzyn, raadpleegende, op de kerkelyke verschillen,⁺ sloeg zyne Doorlugtigheid voor ‘dat men den Religions verwanten,’ dus noemde hy de Contraremonstranten gemeenlyk ‘moest toelaaten, vryelyk te prediken, en dat men de verlaaten' Leeraars, by verdrag, wederom moest aanneemen: of, kon dit niet geschieden, anderen van dezelfde gezindheid beroepen, in derzelver plaatse.’ Eenige Leden bewilligden in deezen voorslag^(z); doch men kwam tot geen besluit.

+ Voorslag van den Prinse, ter Vergaderinge van Holland.

(z) Resol. Holl. 2 Maart 1617. by Brandt II. Deel, bl. 468.