Logo DBNL
Vaderlandsche historie. Deel 10 (1754)

Vaderlandsche historie. Deel 10

(1754)–Jan Wagenaar–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

XVIII.
Staat der zaaken van Gulik en Kleeve.

Sedert het inneemen van Gulik, door Prinse Maurits, scheenen de Vorsten bezitters, eenen geruimen tyd, goed verstand te houden met elkanderen. Zy ondernamen, in 't jaar 1612, het Dorp Mulheim aan de Roer tot eene Stad te verheffen, en met verscheiden' voorregten te voorzien, waardoor zy die van Keulen merkelyk benadeelden, en groot misnoegen tegen zig verwekten(s). Doch hierdoor werdt de eendragt onder hen niet gestoord. Alleenlyk gaf het verschil van Godsdienst, somtyds, eenige gelegenheid tot twist onder de Vorsten(t): alzo de Keurvorst van Brandenburg, die, in 't jaar 1611, door Sigismond, Koning van Poolen,

met Pruissen beleend zynde(u), nu ook den titel van Hertog van Pruissen voerde, de Kalvinische, de Paltsgraaf van Nieuwburg de Luthersche Leer beleedt(v). De Vereenigde Staaten, die de Vorsten meest ondersteund hadden, scheenen, nogtans, meer tot Brandenburg, dan tot Nieuwburg genegen; waarvan de overeenkomst in gevoelen, veelligt, eene der oorzaaken was. Nieuwburg, dit bevroedende, zogt zig naauwer te verbinden, met de Roomsche Mogendheden in Duitschland: waardoor de eerste grond gelegd werdt van de openbaare tweedragt, tusschen de twee Vorsten. Omtrent het einde deezes jaars, tradt hy in't Huwelyk met eene Zuster des Hertogs van Beyeren en des tegenwoordigen Aartsbisschops van Keulen, Ferdinand, die den Aartsbisschop Ernst, in Lentemaand des jaars 1612, was opgevolgd(w). Ook leedt het niet lang, of hy deedt openbaare belydenis van den Roomschen Godsdienst(x). De Keurvorst van Brandenburg schepte met reden agterdogt uit deeze verandering, en uit de geduurige onderhandelingen met den Keurvorst van Keulen, Broeder des Hertogs van Beieren, die 'er op volgden. Hy zogt zig, hierom, met hulp van eenig Staatsch Krygsvolk, welk op de grenzen lag, by verrassing, meester te maaken van. Dusseldorp, eer

hy van zynen mededinger voorkomen werdt. Doch de aanilag werdt ontdekt, en mislukte. De Aartshertogen oordeelden, dat het nu tyd was om zig te wapenen, en zig de zaaken van Kleeve en Gulik nader aan te trekken(y). De Vereenigde Staaten kreegen 'er zo dra geene kennis van, of zy maakten zig, insgelyks, gereed tot eenen veldtogt. Beide vermaanden zy, ondertusschen, de Vorsten tot Vrede. Ook werdt 'er, in de+ Lente des jaars 1614, eene byeenkomst gehouden te Naumburg, zonder dat 'er egter iet geslooten werdt(z). Wat laater, in Zomermaand, kwam men nog eens te Wezel byeen, met gelyken uitslag(a). De Vereenigde Staaten hadden hier ook hunne Gemagtigden gehad. De Keurvorst hadt, in Bloeimaand, op een vermoeden, dat de Paltsgraaf zig zogt meester te maaken van het Kasteel van Gulik, zynen slag waargenomen, en 'er zig in geworpen, met eenig Staatsch volk, de Nieuwburgsche troepen uit het Kasteel en de Stad verdryvende, en de bezetting, met Staatsche knegten, versterkende. Hierop, hadt de Paltsgraaf Dusseldorp overmeesterd; waarmede de vyandlykheden, van wederzyde, openlyk, begonnen waren(b). De Vereenigde Staaten betuigden, nogtans, dat zy Gulik hadden helpen verzekeren, om de rust te beter te bewaaren, onder de Vorsten, die anders, door

de wapenen, scheen te zullen verbroken worden. Doch de Aartshertogen dagten, dat zy voet, in de Kleefsche en Guliksche Landen, zogten te krygen, tot hun eigen voordeel(c). De Spanjaards, die zig in Brabant onthielden, morden over de nadeelige gevolgen van 't Bestand, en hitsten Albertus ten oorloge+ op(d) Hy hadt, in 't voorjaar, niet boven de agtduizend knegten en twaalshonderd Ruiters in dienst, daar de Vereenigde Staaten, daadelyk, meer dan twintigduizend knegten en vysentwintighonderd Ruiters op de been hadden(e). Men hadt, hierom, te Brussel, beslooten, nog twaalsduizend knegten en dertienhonderd Ruiters te werven, en onderstand in geld uit Spanje verzogt en bekomen(f). De gezanten van Frankryk en Engeland zogten deeze werving te ontraaden, den Aartshertogen verzekerende, dat de Staaten Gulik ruimen zouden, zo dra de Vorsten zig zouden verdraagen hebben. Doch men hadt hier geene ooren naar(g). 't Leger der Aartshertogen trok te Maastricht byeen. De Markgraaf Spinola stelde zig aan 't hoofd van het zelve, en brak op van Maastricht, in 't begin van Oogstmaand. De Vereenigde Staaten, vermoedende, dat men 't op Gulik gemunt hadt, hadden zorg gedraagen om de Stad, rykelyk, te voorzien van volk, welk onder Graave Fredrik Henrik derwaards

gezonden was(h). Ook hadt men 'er zo groot een voorraad van eetwaaren binnen gebragt, als of men voor een langduurig beleg gevreesd hadt. Doch Spinola hadt andere oogmerken, die zig, wel haast, openbaarden.


Vorige Volgende