Vaderlandsche historie. Deel 10
(1754)–Jan Wagenaar–
AuteursrechtvrijXII.
| |
[pagina 48]
| |
vondt, hierin, te veel zwaarigheid. Men schreef den Koning egter, in Louwmaand des volgenden jaars, dat men gezind was, hem by te staan, zo zulks, ook doog andere Mogendheden, geschiedde, en vooral, zo hy goed verstand hieldt met Deenemarke, aan welks vriendschap den Staaten veel gelegen was. Ook hadt Christiaan de IV, Koning van Deenemarke, hun verzogt, dat zy, in 't handelen met Zweeden, op zyne belangen verdagt wilden zyn, 't welk zy hem beloofd hadden. De oorlog, die, kort hierop, tusschen Zweeden en Deenemarke, ontstondt, gaf den Staaten aanleiding, tot Het afzenden van een gezantschap, om een VerdragGa naar margenoot+ te bemiddelen. Hiertoe warden benoemd Jakob van Wassenaar, Heer van Obdam, Rombout Hogerbeets, Raadsheer in den Hoogen Raad, en Doktor Dirk Bas, Burgemeester van Amsterdam, die, in Hooimaand, naar Koppenhagen vertrokken; doch, eerlang, te rug keerden, zonder de Vrede te hebben konnen bewerkenGa naar voetnoot(z). Karel de IX. overleedt, niet lang hierna, wordende, door zynen Zoon, Gustaaf Adolf, opgevolgdGa naar voetnoot(a). De oorlog tusschen de twee Ryken duurde nog, tot in 't volgende jaarGa naar voetnoot(b). Doch eindelyk werdt, in Louwmaand des jaars 1613, door bemiddeling des Konings van Groot-Britanje, de Vrede getroffenGa naar voetnoot(c). Ga naar margenoot+De Turken en Persiaanen zelven, die, ten | |
[pagina 49]
| |
deezen tyde, ook over hoop lagen, zogten de vriendschap van den Vereenigden Staat. Robert Cherling, een Engelschman, doch in Persie gehuwd, kwam, deezen Zomer, herwaards, om de Staaten tot een Verbond tegen de Turken te beweegen. Ook deedt hy hun eenige opening van een Verdrag van Koophandel. Hy hadt diergelyke boodschap ook aan andere Europische Mogendheden. Doch alzo hy, hier, zyn Berigtschrift weigerde te toonen, hieldt men hem verdagt, en deedt hem, zonder ter Staatsvergaderinge gehoord te zyn, wederom vertrekken. De Turksche Admiraal Bassa hadt den Staaten, reeds te vooren, in eenen Brief, te verstaan gegeven, dat de Groote Heer gezind was, een Verbond van Vriendschap en vryen Koophandel met hen te sluiten. De Staaten zagen meer voordeel in zulk een verbond; waar door hun de handel op de Levant stondt geopend te worden. Zy beslooten, hierom, Kornelis Haga van Schiedam, tegen den winter, af te vaardigen naar Konstantinopole, om een verbond te bewerkenGa naar voetnoot(d). Doch deez', in den aanvang des volgenden jaars, aldaar, aangekomen, vondt de zaaken anders gesteld, dan hy gehoopt hadt. De Admiraal Bassa, die den Staaten de eerste opening tot een verbond gegeven hadt, was van zyn ampt verlaaten: de vreemde Gezanten, die zig aan het Turksche Hof onthielden, zelfs de Franschen en Engelschen, hadden nadeelige gerugten verspreid van de Vereenigde | |
[pagina 50]
| |
Nederlanders, dezelven uitmaakende, voor eenen hoop zeeschuimers en weêrspannelingen, om geene andere reden, dan om dat zy hun den handel in het Turksche Ryk misgunden. Men wilde Haga, hierom, slegts als een' byzonder' Persoon, niet als een' Gezant van eenen vryen en onaf hangkelyken Staat, gehoor verleenen. Doch hy weigerde dit zo bestendig, dat hy, eindelyk, een plegtig gehoor verwierf. Ook slaagde hy gelukkiglyk,Ga naar margenoot+ in zyne handelingGa naar voetnoot(e). In Hooimaand des jaars 1612, sloot hy een voordeelig Verbond van Vriendschap en Koophandel met den Sultan, Achmet Chan, bestaande uit vyfenzestig punten. De voorregten, aan de Franschen en Engelschen, in het Turksche Ryk, toegestaan, werden ook aan de Ingezetenen der Vereenigde Gewesten vergund, en verscheiden' anderen, daarenbovenGa naar voetnoot(f). Haga stelde, sedert, Consuls aan, in de voornaamste havens van de Levant, die, eerlang, last ontvingen van de algemeene Staaten, waarnaar zy zig, in verscheiden' handelingen, omtrent Koopluiden en andere onderzaaten van den Vereenigden Staat aldaar, hadden te gedraagenGa naar voetnoot(g). 't Verbond van Koophandel, waarvan wy gewaagd hebben, was zeer voordeelig voor de Hollanders en Zeeuwen, die, tot hiertoe, niet dan onder Fransche of Engelsche vlag- | |
[pagina 51]
| |
gen, in het Turksche Ryk, hadden mogen handelenGa naar voetnoot(h). Ook strekte het tot weering der zeerooveryen, die, sedert eenigen tyd, sterk in zwang hadden gegaan, in de Middelandsche zee. Verscheiden' Naden, zelfs Engelschen en Hollanders, voegden zig, hier, by de Turken, om de Koopvaardyschepen van allerlei Landaart te berooven. Een Dordrechtenaar,Ga naar margenoot+ Simon de Danser genaamd, was één der vermaardsten van deeze rooveren. Deez' hadt zig, in 't jaar 1609, met vier schepen, welken hy bemagtigd hadt, naar Marseille begeven. Hy wist zig, sedert, de bescherming des Konings van Frankryk te verkrygen, en geneerde zig, eenigen tyd, met het geleiden der Fransche Koopvaarderen naar en van de Levant. Doch men meent, dat hy, in 't volgende jaar, door de Turken, omtrent Tunis, gevat, en, in den kerker, aan zyn einde geraakt isGa naar voetnoot(i). 't Zeeschuimen ging egter, nog in dit jaar 1611, zynen gang. In Oogstmaand, kwam 'er niet slegts een streng Plakaat tegen uitGa naar voetnoot(k); maar daar werdt bok eene Vloot van zeventien schepen in zee gezonden, onder den Heere van Hautain, die de vaart haast veiliger maakteGa naar voetnoot(l). |
|