Vaderlandsche historie. Deel 10

VII.
Die van Arminius gevoelen leveren eene Remonstrantie in, aan de Staaten van Holland.

Midlerwyl, bespeurden de Hollandsche Predikanten, die Arminius Leer aanhingen, en de minsten in getal waren, dat zy 't, op de meeste Plaatsen, haast te kwaad zouden krygen, wakkerende de verdeeldheid, dagelyks, aan, tot zo verre, dat de Gemeente ook party koos, en geene Predikanten hooren wilde, dan die van naaren smaak waren. Zy kwamen, hierom, in Louwmaand, in stilte, byeen, en beslooten, een Vertoog of Remonstrantie in te leveren, aan de Staaten van Holland, waarby zy zig ontschuldigden van 't verwyt, welk hun gedaan werdt, als of zy verandering zogten in den Godsdienst, en twist en beroerten verwekten. Voorts,⁺ verklaarden zy hun gevoelen in vyf punten, behelzende 1. ‘dat God van eeuwigheid beslooten hadt, zulken, die, door zyne genade, in Jezus Christus gelooven, en, in geloove en gehoorzaamheid, tot den einde toe, volharden zouden, te verkiezen ten eeuwigen leeven, en de ongeloovigen en onbekeerden te verwerpen, ter eeuwiger verdoemenisse. 2. Dat Christus voor allen gestorven was; zo nogtans, dat

+ Verklaaring hunner Leere, in vyf Punten.

[p. 34]

niemant, daadelyk, door zynen dood, verzoend werdt, dan de geloovigen. 3. Dat de mensch het zaligmakend geloof niet hadt van zig zelven, noeh uit zynen vryen wil; maar dat hy daartoe, Gods genade, in Christus, behoefde. 4. Dat deeze genade 't begin, de voortgang en voltrekking van 's menschen zaligheid was; dat 'er alle goede daaden aan toegeschreeven moesten worden; doch dat zy egter niet onwederstandelyk werkte. 5. Dat Gods genade den waaren geloovigen genoegzaame kragt gaf, om het booze te overwinnen; maar, of zy de genade niet konden verliezen, zou nader onderzogt moeten worden, eer zy 't, met volle verzekerdheid, zouden durven leeren.’ Doch naderhand verklaarden zy zig duidelyker, wegens dit vyfde punt, zeggende ‘dat een waar geloovige, door eigen' schuld, geheellyk⁺ van God afwyken, en het geloof verliezen kon^(r).’ Voorts, badenze, dat hunne Edele Mogendheden, wien zy het hoogste gebied over kerkelyke en weereldlyke zaaken toekenden, geliefden te maaken, dat zy, in eene wettige en vrye Sinode, gehoord werden: of, kon dit niet gevoeglyk geschieden, dat men elkanderen, ondertusschen, broederlyk verdroege, waartoe zy zig, van hunnen kanr,⁺ overboodig verklaarden^(s).’ Naar deeze Remonstrantie, werden de overleveraars en allen, die van hun gevoelen waren, se-

+ Hun verzoek.

(r) Haagsche Confer. bl. 425. Brandt II. Deel, bl. 128.

+ Zy krygen den naam van Remonstranten.

(s) Haagsche Confer. bl. 1. Uytenbogaert, bl. 524, 525.

[p. 35]

dert, Remonstranten genaamd, gelyk wyze, in 't vervolg, ook noemen zullen. De Staaten van Holland beslooten, eerlang, by meerderheid van stemmen, den Klassen aan te schryven ‘dat zy, tot nader' last, niemant iet, boven de vyf punten, in de Remonstrantie ter neder gesteld, zouden vergen te belyden, en, ondertusschen, arbeiden, tot behoudenis der onderlinge eendragt^(t)’: naar welk bevel, sommige Klassen, met naame die van Leiden, verklaarden, zig niet te konnen voegen^(v).

(t) Uytenbogaert bl. 529. Trigland. bl. 536.

(v) Brandt II. Deel, bl. 132.