Vaderlandsche historie. Deel 7

XXXII. Der Staaten volk betrekt de winterlegeringen.

't Groote Leger der Staaten, dat, mids de verdeeldheid der hoofden, weinig dienst deedt, betrok, eerlang, de winterlegeringen. Van de Landzaaten werdt een gedeelte afgedankt. In 't optrekken, overmeesterde Hohenlo 't Slot te Weerd, welk egter, vroeg in⁺ 't volgend voorjaar, den Prinse van Parma⁺ wederom in handen viel: die, ten zelfden tyde, 't veld ruim hebbende, ook het Slot Karpen en de Stad Helmond bemagtigde^(o). Hertog Kazimir was, midlerwyl, naar Engeland gereisd, daar hy zyn gedrag, zonder moeite, verdedigde, en met eere en schenkaadjen werdt opgehoopt^(p). Te Vlissingen, te rug gekeerd, op den veertienden van Sprokkelmaand, vernam hy, dat zyne ruiters, kort te vooren, met vrygeleide van Parma, dien zy, vergeefs, eenige maanden solds hadden zoeken af te dringen, ten lande uit, vertrokken

+ 1579.

+ Weerd gewonnen en wederom verlooren. Karpen en Helmond, door Parma, bemagtigd. Kazimir en zyn volk ruimen het Land.

(o) Bor XIII. Boek, bl. 78 [17], 84 [26]. Meteren VIII. Boek, ƒ. 148 vers.

(p) Languet. Epist. Libr. I [II.] Ep. CLXII. p. 774.

[p. 243]

waren: waarop hy, insgelyks, naar Duitschland keerde, zonder Aartshertog, Prins of Staaten te begroeten^(q). Parma was zeer in zynen schik, met den aftogt der Duitsche ruiteren^(r). Ook waren 'er de Staaten, geenen kans ziende om dit volk te betaalen, niet rouwig om. Ondertusschen hadden de Hoogduitschen, alomme ten platten lande, diepe voetstappen hunner roofgierigheid nagelaaten.

De Gewesten van Artois, Henegouwen en⁺ Douai, misnoegd over het verdrag, door den Prinse van Oranje, onlangs, te Gend, geslooten, verbonden zig, onderling, te Atrecht, op den zesden van Louwmaand, om de Brusselsche Vereeniging, den Roomschen Godsdienst, 's Konings gehoorzaamheid, en de Gendsche Bevrediging te zullen handhaaven; en de Geloofs-Vrede te zullen weeren^(s). Eenigen, met naame Valentyn van Pardieu, Heer van la Motte, die, onlangs, heimelyk, met den Koning, verzoend was^(t), zogten hen verder en tot gelyke onderhandeling met zyne Majesteit te brengen. Doch hiertoe, kondenze zig, voorals nog, niet laaten beweegen^(u). Sommigen willen, dat de⁺ Graaf van Bossu, ook geneigd geweest zou zyn, om in dit Verbond te treeden^(v). Doch hy werdt 'er in verhinderd, door de dood, die

(q) Bor XIII. Boek, bl. 75 [13], 90 [34]. Meteren VIII. Boek, ƒ. 145.

(r) Strada Dec. II. Libr. I. p. 12, 26, 27.

+ Artols, Henegouwen en Doual sluiten een afzonderlyk Verbond samen.

(s) Hooft XIV. Boek, bl. 617.

(t) Bor XIII. Boek, bl. 78 [17].

(u) Hooft XIV. Boek, bl. 617.

+ Dood van den Graave van Bossu.

(v) Strada Dec. II. Libr. I. p. 37.

[p. 244]

hem, op den eenentwintigsten van Wintermaand des voorleeden jaars, overviel^(w). De Spaanschgezinden strooiden uit, dat hy, door vergif, van kant gewolpen was. Zelfs beschuldigde de Spaansche Gezant in Engeland den Prinse van Oranje van deeze euveldaad^(x). Doch hiervoor is zelfs de minste schyn niet, als men aanmerkt, dat de Prins Bossu, na zyn ontslag uit de Hoornsche hegtenis, zeer begunstigd hadt, hebbende zyne Doorlugtigheid zelfs, onlangs, te wege gebragt, dat die van Holland hem een jaargeld van vyfduizend ponden van veertig grooten toeleiden^(y). Ondertusschen gaf het Verbond der Waalen, welk, uit de Gendsche baldaadigheid, zynen oorsprong hadt, ter eener zyde, eenen nieuwen krak aan 't gezag der algemeene Staaten; terwyl het, aan den anderen kant, veel schynt te hebben toegebragt, tot het spoediger sluiten der vermaarde Unie van Utrecht; die, nog in deeze zelfde maand, getroffen werdt, na dat 'er, reeds eenen geruimen tyd, over gehandeld was. Wy bereiden ons, om de gelegenheid van dit Verbond, den grondslag van 't Gemeenebest der nu Vereenigde Nederlanden, in het volgende Boek, te ontvouwen.

(w) Bor XIII. Boek, bl. 84 [25].

(x) Strada Dec. II. Libr. I. p. 37.

(y) Resol. Holl. 17, 24 Sept. 1578. bl. 22, 23.