Vaderlandsche historie. Deel 4

XXIV. Utrecht gaat over by verdrag.

‘De Stad moest Maximiliaan eerlyke en voordeelige betering doen: de eerlyke zou hierin bestaan, dat de Regeering, de gezwooren' Oudermans, en tagtig van de voornaamste Burgers den Aartshertoge, in 't Leger, blootshoofds en op de knieën, vergiffenis van 't misdreevene verzoeken, en op verbeurte van hunne goederen, in Holland, Zeeland en Friesland gelegen, belooven

[p. 229]

zouden, nimmer iets tegen dit Verdrag te onderneemen. Voorts zou de Geestelykheid Maximiliaan, volgens gewoonte, inhaalen: na dat al 't vreemd Krygsvolk ter Stad uit getrokken zou zyn. En ter gedagtenisse zyner intrede, zou de Wet, voortaan, jaarlyks, op den zevenden van Herfstmaand, veranderd worden. Voor de voordeelige betering, zou de Stad Utrecht en 't Land van Montfoort hem twintigduizend Rynsche guldens, in twee reizen, opbrengen. De muur, die in 't beleg weggestormd was, zou niet wederom mogen hermaakt worden, zonder verlof der Hollandsche Graaven in der tyd: en men zou daarenboven nog tien Glavien van den muur, ter plaatse daar 't de Aartshertog goedvondt, afbreeken. Alle schulden, door de Stad, in Holland, gemaakt, zouden betaald moeten worden. Het Verdrag, in 't jaar 1439, tusschen Hertoge Filips en Bisschop Rudolf, geslooten, zou in kragt blyven. Maximiliaan zou, voortaan, als Weereldlyke Voogd der Stad Utrecht, erkend worden, behoudens de Voorregten der Stad. Alle ballingen zouden vryelyk wederom inkomen, uitgenomen den Burgemeester Zoudenbach. Voorts zou alle vyandschap volkomenlyk verzoend, en de Burggraaf van Montfoort ook in deezen Zoen begreepen zyn, en in 't bezit zyner goederen hersteld worden^(z)’.

(z) Zie deezen Zoen agter Lois Chron. bl. 330. en by Matthaeus ad Rer. Amorf. Script. p. 329.

[p. 230]

Maximiliaan deedt zyne intrede te Utrecht met veel staatsie. Hy bleef 'er eenigen tyd met zyn Krygsvolk, uit Franschen, Spanjaards, Duitschers en Nederlanders bestaande; doch deeze verschillende Volkeren waren zo niet in tugt te houden, of daar viel, van tyd tot tyd, eenige wanorde onder hen voor: waarom de Aartshertog de vreemde Knegten afbetaalde, en vertrekken liet^(a). De Bisschop van Utrecht, die gevanglyk naar Amersfoort was gevoerd, werdt, na 't bemagtigen dier Stad, in zynen Zetel, hersteld^(b). Maximiliaan stelde, als Weereldlyke Voogd, Fredrik van Egmond, Heere van Ysselstein, tot Stadhouder van Utrecht: waarna hy, naar Brabant, te rug keerde^(c). De ballingen keerden allengskens in Utrecht weder; doch te Amersfoort werden 'er nog verscheiden' buiten gehouden, die, eenige Utrechtsche Knegten, geleid door Jan van Wassenaar, te hulp genomen hebbende, op den twee-entwintigsten van Louwmaand des jaars 1484, terwyl de graften vast toegevrooren lagen, den muur beklommen, binnen, en wederom in 't verlooren bewind raakten. By deeze gelegenheid, werdt Gerard van Voorne, die, onder Reyer van Broekhuizen, Leiden hadt helpen beklimmen, gevat, naar den Haage gevoerd, en aldaar eerlang onthoofd^(d). De Burgemeester Zoudenbach stierf, kort hierna, op 't Slot te Schoonhoven, alwaar hy gevangen

(a) Amelgard. Libr. VII. Cap. 9.

(b) Preuves sur Commines, Tom. V. p. 355, 356.

(c) Heda p. 297.

(d) Groote Chron. Divis. XXXI. Cap. 57}.

[p. 231]

gehouden werdt. Engelbert van Kleeve, die naar Gouda gevoerd was, werdt, eerlang, geslaakt, en keerde naar zyn Vaderland te rug^(e).

Kort voor het overgaan van Utrecht, overleedt Lodewyk de XI, Koning van Frankryk, op den dertigsten van Oogstmaand. De Daufyn volgde hem op, onder den naam van Karel den VIII. Margareet van Oostenryk hadt, op den tweeden van Zomermaand, haare intrede te Parys gedaan. Op den drie-entwintigsten, was de ondertrouw met den tegenwoordigen Koning, plegtiglyk geschied^(f). De Vlaamingen, die dit Huwelyk meest voortgezet hadden, vleiden zig reeds met de hoop van hunne Prinses op den Troon van Frankryk te zien. Doch de uitkomst heeft hunne verwagting bedroogen. Maximiliaan zelf deedt, terstond na de dood van Lodewyk den XI, zyn best, om de Atrechtsche Vrede, ten minsten in zo verre, te doen vernietigen, dat hy niet gehouden werdt, zyne Dogter zulk eene aanzienlyke Bruidschat af te staan^(g). Ook veranderden de inzigten van het Fransche Hof door den tyd: waarom men, na verloop van eenige jaaren, besloot, Margareet haaren Vader wederom t'huis te zenden. Wy zullen hier na gelegenheid hebben, om hiervan nog iets aan te tekenen.

(e) Groote Chron. Divis. XXXI. Cap. 54.

(f) Duclos Tom. II. p. 403.

(g) Preuves sur Commines Tom. V. p. 333, 358, 361, 365.