Vaderlandsche historie. Deel 1

X. Druzus wordt met een leger tegen de Overrynsche Volkeren gezonden.

Aan Klaudius Druzus, Zoon van 's Keizers Huisvrouw, Livia Druzilla, en van Tiberius Klaudius Nero, eenen Jongeling uit-

[p. 56]

steekend in beleid en dapperheid^(a), werdt het bestier over het leger, 't welk tot den togt tegen de Germaanen geschikt was, opgedraagen; en eerlang zag men hem, met zyne onderhoorige benden, of te Lande, of misschien wel ter Zee, langs de Gallische Kusten^(b), naar alle waarschynlykheid, in het Eiland der Batavieren, aankomen. Zyne overkomst wordt in het tiende jaar voor de gemeene tydrekening der Kristenen geplaatst. Hy was van zins de Overrynsche Germaanen te beoorlogen, en kon derhalven nergens beter over den Ryn trekken, of, zo hy ter Zee gekomen is, voet aan Land zetten, dan by een Volk, 't welk met de Romeinen in verbond stondt. Ook heeft het Batavisch Eiland doorluchtige Gedenktekenen van Druzus⁺overkomst behouden. Niet verre boven het tegenwoordig Zutfen, liep, van ouds, een maatig Riviertje, nu onder den naam van den nieuwen Yssel bekend; 't welk Noordwaards stroomende, en door het ontvangen van verscheiden' mindere Riviertjes allengskens wyder wordende, zig, beneden de plaats, alwaar sedert de Stad Kampen gebouwd is, in eenen grooten Binnenboezem, toen het Meer Flevo^(c), en nu de Zuiderzee geheeten, ontlastte. Dit Riviertje besloot Druzus te verwyderen, en, door eene gegraaven' Graft, te vereenigen met de Rivier den Yssel; die,

(a) Sueton. in Aug. Cap. LXII. in Claudio Cap. I. Vellej. Paterc. Libr. II. Cap. 97.

(b) Sueton. in Claud. Cap. 1.

+ Doet eene Graft van den Yssel in den Ryn graaven.

(c) Pomp. Mela Libr. III. Cap. 2.

[p. 57]

tegenwoordig met den naam van Ouden Yssel onderscheiden, by de vervallen' Schans Ysseloord, in den Ryn valt. Dit werk, voltooid zynde, zou hem, den Oorlog tegen de Overrynsche Germaanen, en de langs de Zuiderzee woonende Friezen gemakkelyker maaken; alzo hy dan de Noordzee, die toen daar nog door niemant der Romeinen bevaaren was^(d), niet behoefde om te stevenen; maar uit het Eiland der Batavieren den Ryn opvaaren, en door de nieuwe Graft en het verwyderd Riviertje tot in de Zuiderzee toe komen kon. Gelegenheid om zyn ontwerp te voltrekken gaf hem, zo 't schynt, de ledigheid zyner Krygsknegten, die, terwyl hy op de Uzipeeten en Sikambten te loeren lag^(e), geen weêrwerk hadden. Hy steltze dan te werk, en werdt de gemaakte Graft, naar hem, sedert, de Graft van Druzus geheeten^(f). Zy is agtduizend schreeden lang, begint een weinig boven Zutfen, en loopt Zuidwaards in de bogt van den Yssel, niet verre van de Stad Doesburg, welker naam eene verbastering schynt van Druzusburg: 't zy dat hy zelf⁽⁴⁾ hier een' Burgt of Kasteel gebouwd, of dat men de Stad slegts naar de nabygelegen' Dru-

(d) Sueton. in Claudio Cap. I.

(e) Dion. Cass. Libr. LIV. p. 543. E.

(f) Tacit. Ann. II. Cap. 8. Sueton. in Claudio Cap. I. num. 3.

(4) Dit kan niet vreemd schynen, als men aanmerkt, dat Druzus, om de Romeinsche Wingewesten tegen de invallen der Germaanen te beschermen, een merkelyk getal van Sterktens, Florus zegt (Libr. IV. Cap. 12.) meer dan vyftig, langs den Ryn gebouwd heeft.

[p. 58]

⁺ziaansche Graft dus genoemd hebbe. Ook heeft Druzus, om het Eiland der Batavieren van het overstroomend Winterwater te bevryden, en den Ryn, die naar Gallie stroomde, binnen zynen ouden kil te houden, eenen Dyk^(g), tegen den linkeroever van den middelsten Rynarm gelegd⁽⁵⁾. Zelfs zyn sommigen van gedagten, dat Druzus nog twee andere Graften over den Ryn gemaakt hebbe, naamlyk den Does boven, en de Vliet beneden Leiden, tot aan Vlaardingen toe^(h).

+ Keert het Rynwater door het leggen van eenen Dyk.

(g) Tacit. Hist. Libr. V. Cap. 19.

(5) De waare plaats en lengte van deezen Dyk is niet wel te zeggen. De Heer Alting, zeer ervaaren in de oude en hedendaagsche gesteldheid van ons Vaderland, stelt deplaats omtrent een uur gaans beneden Rheenen, alwaar tegenwoordig het Dorpje Remmerten legt. De regter Rynsoever is, van Arnhem af tot aan Amerongen toe, byna overal met Heuveltjes beslooten, die zig, by Remmerten, noordwaards en kort daar aan noordwestwaards wenden. De Stroom neemt daar zynen loop meer naar den Gallischen bodem; waar toe het laag Eiland der Batavieren en de ongemakkelyke keer naar 't noorden gelegenheid gaf; zo dat het vry waarschynlyk is, dat Druzus Dyk daaromtrent zy opgeworpen geweest. Notit. Germ. infer. P.I. p. 54.

(h) G. van Loon Aloude Holl. Hift. I. Deel. bl. 46, 47.