d'Uytgelesenste Wonderen, en bysonderste Seldsaemheden eeniger Landen en Volckeren in America, Asia, en Africa

Cambalu

IS de Hooft-Stadt van Cathay, sijnde 't voornaamste deel van 't Rijck des grooten Chams, of des Koninghs van Tartaryen. Dese Stadt begrijpt meer als vijf Duytsche Mylen in den omring; en is voorzien met twaalf maghtige Voor-steden, nae't getal der twaalf Poorten.

Den grooten Cham houdt over de 1000. witte Moeder-Paarden aan sijn Hof, om der selver Melck te drincken. 'tRegendt hier in de Winter gantsch niet; inde Somer seer weynigh. De Winden waeyen'er so sterk, datse een Ruyter te paard in vollen ren konnen ophouden, ja achterwaarts dryven.

Zeden der oude Tartaren.

D'Oude Tartars waren seer wreede en onbarmhertighe Menschen. Alsse eenighe Gevangene bekoomen hadden, trockense deselve eerst de huyd van't hooft; namen daar na de Herssen-pan, en ghebruycktense in plaats van een Drinckvat. Van de Huydt der Menschen maacktense Bedecksels en ander tuyg voor de Paarden.

Als yemand (om eenige misdaad) ter dood veroordeeld was geworden, soo moesten sijn Sonen oock met hem

[p. 107]

sterven. Sig dol en vol te suypen, was een bysondere Eer by dit volck. Sy aten Honden, Katten, Ratten en Muysen voor een begeerlijck Wildbraadt; desgelijks oock 't vleesch harer vyanden, tot een betooningh van wraack.

Die 't vratighst daar van at, had zig alderbest gewroken. 'tBloed der Gevangene lietense in een Beecker lopen, en droncken 't malkander toe. Sommige vielen op de Ligchamen der verslagene neer, en slorpten der selver bloet met een grote begeerte warm in't lijf.

Met de Vrouws-personen, dieze ghevangen kregen, handeldense seer schandlijck, gesamentlijck hun Onkuysheyd met deselve boetende. Die schoon van gedaante waren, voerdense mee na huys, om haar tot hun lust, en in een eeuwige slaverny te houden.

Hun Vrouwen wierden van haar voor geen Echte Vrouwen erkendt, soo langse niet gebaardt hadden; en tot dien tijd toe namense oock de Houwlijcks-gift niet aan. Bleevense onvrughtbaar, soo moghtenze deselve verstooten. Boven d'Echte Vrouwen haddense noch veel Bywyven, die echter vreedsaam t'samen leefden.

Pleghtigheden en Ghebruycken, ontrent de Doodt en Begraafnis des grooten Chams.

ALs de Koningh stierf, sneden sijn Dienaars, tot een teken van rouw, hun hair af; gaven zigh in haar Aangezigten en armen verscheydene wonden; en insonderheydt doorboordenze hun eene hand. Een sijner liefste Bywyven wierdt met hem begraven; en wijl hy in d'andere wereld Dienaars van noden had, soo wierden oock sijn Kamerling, Kok, Schencker, Stalkneght en Lijfpaard gedood, en daar na met eenigen Huysraad, niet ver van de plaats daar de Koningh lagh, begraven, op dat hy in 't ander leven nergens aan gebrek mogt hebben.

Sy hielden oock Iaarlijcks een Lijck-praght, ter eeren des overledenen Koninghs, by sijn Graf, 'twelck menigh Edelman 'tleven deed verliesen. Want sy verkoren vijftigh Mannen uyt de Ridderschap, diese ghesamentlijk ombraghten; en even so veel Paarden, die oock gedoodt wierden. 'tIngewant daar uyt gehaald sijnde, naaydense de Buycken weer toe; stelden de gedaghte Paarden op Staecken rondom 'tGraf, en de doode Ridders op deselve, om Schildwaght in Regen en Sonneschijn te houden.

Gemeene Begraafnis der Doode.

SOo haest yermandt de Geest gegeven had, droegense 'tLyck nae een seeckere plaets, groeven daar een Graf, maeckten een Hut over 'tselve, bereydden een Tafel met spys, en stelden den Overledenen (op't best gekleedt) daer aan. Daar na begroevense hem, nevens syn Paerdt (heerlyck toegerust) en een Dier uyt syn Kudde; Doch was 't een ryck Man geweest, soo wierd een syner Kneghten met hem in 't Graf gheleydt, om hem in d'andere Weereldt te dienen. Daer nae naemen de Vrienden een ander Paardt, koockten't vleesch, aten't op, vulden de huyt met hoy, en setten't op't Graf des Dooden.

De Rycke Handelden anders met de Paerdshuyden: Want sy sneden deselve tot kleyne riemen, en soo veel Landts alsse rondom 'tGraf daer mee omvan-

[p. 108]

gen konden, even soo veel Landts sou den afgestorvenen in d'andere Wereld seeckerlyck toegemeten werden.

Zeeden der laeter en hedensdaeghsche Tartars.

SY sijn van een middelmatige lengte, doch groot van oogen. Alsse Singen, soo schijndt het, datmen een gehuyl van Wolven hoord. Sy houden niet op van drincken, voor datse vol en dol sijn. Veele woonen alleen in Tenten onder den blooten Hemel. Sy verachten alle andere Volckeren, insonderheydt de Christenen, dieze Honden noemen. Sijn seer genegen tot Tovery; over Tafel gantsch ongheschickt; eeten Honden en Katten: Oock bradense somtijdts wel een gevangen mensch, en eten hem op.

's Soomers gaanse in swarte, 's Winters in witte klederen. Daar is noch trouw noch geloof onder haar, Geen Hoerachtiger volck kan onder den Hemel ghevonden werden. Als yemandt sterft, werdt een sijner Dienaars ook gedood en met hem begraven, om hem in d'andere Weereldt te gaan dienen.

In den Zeegel-ringh des grooten Chams staan dese woorden gesneden: GODT HEERSCHT IN DEN HEMEL. EN DEN GROTEN CHAM OP DER AARDEN.