d'Uytgelesenste Wonderen, en bysonderste Seldsaemheden eeniger Landen en Volckeren in America, Asia, en Africa

XII. hooftstuck.

1. Verder verhael van sommige Vrughten deeses Lands. Wonderlycke Oly. 2. Grouwlycke Slangen. Besweerders der selve: En seeker voorval ontrent deese saeck. 3. Manier van vergiftigingh. 4. Vee en wilde Dieren in 't Koninghryck Senege. Wilde Elephanten. 5. Papegaeyen, en der selver voorsightighe loosheydt. 6. Paerden, en hoedanigh men die besweerdt. Vrolyckheyd der Vrouwen. 7. Onnoselheyd der Inwoners. 8. Honig. Voorval van't Wasch. Cadamusti vertreck en bejegeningh.

MEn vind hier velerlei vrughten, d'onse niet ongelijk, en [alhoewel wild] echter seer soet. Soose geplant wierden als d'onse, sy souden noch mercklijck beter sijn. Daer sijn oock Putten, die geen onsmakelijck water hebben; niet breed, maer diep, in welcke zigh veel Visschen onthouden, die in onse landen onbekend sijn. Dit Rijk geeft ook een seldsame Oly, rieckende als Violen, smakende als Olyven, en stercker ver-

[p. 53]

wende als Saffraen , wanneerse in spijs gedaen werd. Men ziet hier Bomen die rode Vitsen [of Wicken] dragen, met swarte vlecken, 'twelk haer kenteecken is. 'tVolck van Cadamustus noemdense Een-oogh. Deese sijn daer in grote meenigte.

2. Veelerley vreemde Dieren werden hier gevonden, insonderheyt Slangen, sommige vergiftig en schadelijk, sommige niet. Eenige sijn maer twe voeten lang, sonder vleugelen en voeten, even gelijk andere Slangen. Andere sijn soo groot, datse geheele Geyten inslocken, sonder die in stucken te byten. De swarte Mooren sijn groote Slang-besweerders; waar van Cadamustus dit volgende geval gehoord heeft. In't vorige Iaer [seyd hy] woonde by de Broeder des Vorsts van Budomet een Iongeling, die in sekere nagt 'tgeschuyfel van een groote menigte Slangen hoorde. Terwijl hy nu vlytig agt daer op nam, wierd hy gewaer, dat sijn Heer ontwaakt was, en uyt sijn huys wou gaen. Hy vraegde hem derhalven, waer hy op so een ongelegene tyd henen ging? Des Vorsten Neef antwoorde, dat hy straks weerom sou komen. So haast hy zig buyten bevond, deed hy [door sijn besweeringen] de Slangen swygen; en weer gekeerd sijnde, vraaghde hy den Iongeling, of hy voor weynig tijdts geen Slangen had hooren schuyfelen? Hy antwoorde jae. Doe vervolghde des Vorsten Neef: Dese Slangen (van welcke 'tLand vol is) hadden 'thuys omringt, en souden 'tVee aengevallen hebben, soo ick door mijn besweringen daer in niet voorzien had; gelijck wy hier gewoon sijn te doen. Als nu Cadamustus zich seer hier over verwonderde, seyde de Iongelingh [die hem deesen handel selfs vertelde]: Dit 's maar een kleyne saak; want als onsen Vorst wil, doet hy veel groter dingen door sijn Toveryen.

3. Als den ghedachten Vorst een krachtig Fenijn hebben wil, dat terstond de dood veroorsaekt, soo vergiftigt hy syn Swaard; maeckende een Ring op d'aerde, daer hy (door besweringen) de Slangen indrijft. Daer na neemt hy acht, wie d'alderfenijnigste is; en deselve gedoodt hebbende, vergadert hy 't vergif daer van, laetende al d'andere weer lopen. Onder't bloed van dese gedode Slang menght hy't zaed van een Boom, waer mee hy dan sijn Swaerd, of eenig ander Geweer bestrijkt. Al die daer van gewond werden, moeten terstond sterven, hoe kleyn d'opening ook wesen mogt, indien'er maer bloed uyt komt.

4. In 't Koningrijk Senege is geen ander Vee als Ossen en Koeyen, doch veel kleynder als by ons. Schapen en diergelijcke Beesten konnen daar niet leven, wegens de groote hitte des Hemels. Onder de wilde en rovende gedierten vindmen hier aldermeest Leeuwen, Luyparden en Wolven: Oock Dassen en veel Hasen. Wilde Elephanten sijn'er in menighten, die noyt tam worden. Sy gaen altijd met grote hopen by een, gelijck in dese Landen de Varckens. Aen beyde sijden hebbense twee grote tanden, gelijck die van de Wilde Swijnen, doch neerwaerts gaande. Dese blyven altijdt in haeren mond, sonder oyt door ouderdom uyt

[p. 54]

te vallen.

Sy doen niemand leed, als men haer geen leedt doet. Maer vertoornd sijnde, grijpense met hun snuyt een mensch by den arm, en werpen hem soo hoog in de lught, als men met een Boog sou konnen afschieten. Sy brengen noyt meer als vier Iongen te gelijck voort, en leven vande bladeren en vrughten der Bomen, diese met hun Snuyten weten af te plucken. Aengaende hun gestalte, 'tis onnodig yets daer van te schryven, wijlse nu in dese Landen genoegsaem bekent sijn.

5. In dit Gewest sijn ook veelerley Vogelen, insonderheyd Papegayen.

De swarte Moren haeten deselve boven maten seer, vermitsse door't gheheele Land omvliegen, en de Vrughten bederven. Dese Vogelen sijn seer loos in haar Nesten te maeken, want sy soecken de hooghste Boomen, die dunne tacken hebben, en derhalven geen swaerte verdraegen konnen. Aen deese hangense hun Nesten, met een wonderlijke konst. Sy sijn rond, gelijk een Bal, en daer in is een gat, 'twelk haar voor een deur verstrekt. D'Inwooners seggen, dat dit geschied om der Slangen wil, die haer anders verslinden souden: Want deselve konnen by dit hangende Nest niet komen, vermitsse hun sware ligchamen op sulcke teedere Tacken niet vertrouwen. Door soo een wonderlijcke voorzightigheyt sijn dese Vogelen voor de Slangen versekert.

6. De Paerden sijn hier seer weerdigh en dier, wylse alleen uyt Barbaryen daer gebragt werden. So haest D'inwooners een der selver gecocht hebben, latense straks een Paerd-besweerder halen; die een groot vyer van hout en sommighe kruyden toericht, 'twelk een dicken roock veroorsaeckt. Daar na neemt hy 't Paertd, steld het op een houthoop, onder't mompelen van eenige woorden, besmeerd het met een dunne zalf, en brenght het dan weer t'huys, daer't 15. of 20. daegen blijft staan, sonder van yemand ghezien te werden. Ondertusschen hangen eenige Toverdingen aenden hals van't Paard, in rood Leer gewonden; en hier door meenense, dat het dies te moediger sal werden. De Vrouwen deses Lands sijn booven maten vrolijck en wellustigh, insonderheydt de jonghe; huppelende, springende en danssende 'snagts in de Maneschyn.

7. Sy verwonderden zig seer over de stale Bogen en Bussen, die de Christenen ghebruycken. Alsse quaemen

[p. 55]

om de Schepen van Cadamustus te bezien, gaf hy bevel, sommige stucken Geschuts af te doen schieten, om haer door soodanigen geluydt te verschricken. Sy meenden, dat dit een Duyvels, en niet een menschelijck werck was; seggende, datmen met eene scheut wel honderd menschen sou konnen om 'tleven brengen. De Trompetten en Schalmeyen waeren haer een groot wonder; en wijlse de gedaente van eenige Dieren hadden, soo hieldense de selve levendigh te syn, om datse soo menigerley geluyd gaven. Doch dit Speeltuyg gehandelt hebbende, en levenloos bevindende, vondenze sodaenige lust daar in, datse dit hemelsche dingen noemden, van God alsoo toegeright. Sy betasteden oock 't Schip aen alle syden ['twelck, tot verciering, van vooren gemaeckt was als of't ogen gehad had] seggende, dat het zien kon, en dat d'eygenaers goede Toveraers moesten sijn, die by de Duyvel te verghelijcken waeren, om datse de Zee, soo snel als Spoockgeesten, omvoeren. Aldermeest verwonderde haer datse soo diep in Zee, en buyten alle gezigt van Land sijnde, evenwel wisten te seggen in wat gewest der Weereld sy waren, en waar henen sy voeren; oordelende, dat dit sonder Tovery niet kon toe gaen. De brandende keerssen hieldense een seer schoone saeck te sijn, wijlse noyt ander ligt, als dat van vyer komt, gezien hadden.

8. In dit Landt vindtmen overvloed van Honing, diese met de mond uytsuygen, en 't Wasch wegwerpen. Cadamustus kocht een Honighraedt, en den Honing van't Wasch gescheyden hebbende, vraegde hy d'Inwooners, watse van't Wasch hielden? Sy antwoorden, Niets, wyl dit onnutte goedt haer nergens toe dienen kon. Doe maackte hy Kaerssen van't gedaghte Wasch, en liet deselve ontsteken. Hier over verwonderdense zigh ten hoogsten, en seyden, datmen niets sou konnen bedencken, 'twelck de Christenen niet wisten te verrigten. Vermits nu Cadamustus van des Vorsten ghehoordt had, dat niet verr van't Rijck Senege een ander Rijck was, Gambre genoemt, waar in veel Gouds gevonden wierdt, soo kreegh hy lust, om daer heenen te trecken, aengelockt sijnde door de hoop van rijckdom te bekomen, en door de begeerte van vreemde Landen te bezien. Hy begaf zigh derhalven weer nae sijn Volck, en afghevaeren sijnde, bejegenden hem twee Schepen, 'teen eenen uyt Ligurien, 'tander eenige uyt het Hof-gezin van des Vorsten Neef toebehorende. Hy vernam van haer, datse voorneemens waeren 'tGroene Hooft [Capo Verde] voorby te varen, om onbekende Landen te bezigtigen. Ter deezer oorsaeck begaf hy zigh in haar geselschap, en seylden alsoo ghesaementlijck nae 't Groene Hoofdt, 'twelcke 's anderen daeghs in't ghezight kreegen, vermits het niet meer als ontrent veertigh Mylen weeghs van't gedagte Landschap des Vorst van Budomel leyd. Dit Groene Hooft was eerst een Iaar te vooren, eer Cadamustus daer aenquam, van de Portugeezen ontdeckt geworden.