|
| |
IV. hooftstuck.
1. Reys van Petrus Alonsus Niger. Veel Paerlen ingeruylt tegen Naelden, Schellen en Bellen. 2. Vijfthien Pond Paerlen gemangeldt voor eenige slechte snuysteryen. 3. Gelegentheydt der Inwooners van Curtana. Eet-waeren goed en goed koop. Viervoetige Gedierten. 4. Zeden en Gewoonten des Volcks. Heerlijcke Halsbanden. 5. Gelegentheyt van't Land Canchiete. Natuur en Zeeden der Inwooners. 6. Een schoon Landt, doch onbekend. 7. Stryd tegens de Canibalen. 8. Wonderlijcke gebruycken ontrent het doden en eeten eens Gevangenen. 9. Grouwsaemheydt deeser Mensch-eeters. Hoe men met de gestorvene handelt. 10 Zeldsaem Dier.
COlumbus in't ongeluk gevallen sijnde, datmen hem aghte in s'Koninghs ongenaede te staen, soo namen veele der sijne, die in de Zeevaart wel geoeffendt waren, vastelijk voor, 'tgeluk te versoecken, en onbekende Plaetsen t'ontdecken. Alsse nu van Columbus met grote droefheyd af-scheydt genoomen hadden, rusteden sy zommige Roey-Schepen toe, op hun eygene kosten; en yeder begaf zig na bysondere hoecken des Werelds, doch onder beding, datse op vijftig Mylen na niet komen souden, daer Columbus te vooren geweest was. Petrus Alonsus, byghenaemt Niger [of den Swarten] verveerdighde oock een Iagt op sijn eygen Beurs, voornemens sijnde, nae't Noorden te vaeren. Onderweghen ontmoette hy de Plaets Paria, daar Columbus veel Peerlen gevonden had; doch om 't bevel des Konings te voldoen, voer hy voort, en quam op vijftig Mijlen weeghs nae daer niet by. Hier na deed hy een Landtschap aen, Curtana genoemt, hebbende een Haven gelijck die van Kalis; in welcke gekomen sijnde, sag hy een seer groot Vlek, van ontrent taghtig Huysen. Noch meer naerderende, vondt hy aldaer vijftigh Mannen, welcke niet in dit Vleck, maer een weynig verder haer woning hadden. Met deselve begon hy te handelen, en kreeg voor zommige Naelden, Schellen en Bellekens on- | |
| |
trent vijfthien pond Paerlen; schoonse die niet geerne vermangelden, wijlse daer Hals-ketenen van maken.
2. 's Anderen daegs vertrok hy van daer, en quam by een kleyner Vleck, waer uyt al 't volck hem te gemoet liep; biddende, dat hy uyt 't Schip komen, en een tijd lang by haar blyven wilde. Maar hy soo veel menschen by een ziende, waar tegens hy niet meer als drie-en-dartigh Mannen by hem had, vreesde, dat hem van deeze woeste Lieden yet quaeds sou mogen bejegenen: Derhalven wenckte hy haar, indiense yets begeerden te verkopen of te vermangelen, soo soudense tot hem komen, wijl hy de See niet verlaten wou. Stracx voerense met Scheepjens na hem toe, en verruylden, tegens sommige slechte dingen, vijfthien pond Paerlen. Alonsus in den tijdt van twintigh dagen [die hy daer bleef] ghezien hebbende, dat dit Volck niet seer wild noch onmanierlijck was, betrouwde haar soo veel, dat hy te Land ging, alwaer hy seer Eerlijck van haer ontfangen wierdt. Hun Huysen waeren van Hout; en in plaets van Tigchelen gebruycktense Palm-bladeren, met welcke sy deselve deckten.
3. Tot hun spijs haddense Oesters, wilde Swijnen, Haesen en Duyven. De Mannen lesen Paerlen, maer de Vrouwen mesten Gansen en Endvogels. In haer Bosschen syn meenigten van Pauwen, welckers vederen die van onse Landen seer gelijck sijn: Doch men kan de Wijfkens niet wel uyt de Mannekens onder-scheyden. 't Land is vol Veldhoenderen. D'Inwooners konnen booven maeten wel schieten, sonder oyt haer Doel te missen. Sy gaven een Brood voor vier ysere Nagelen; een Veldhoen voor eene Nagel; Oock verruyldense Duyven en meer andere Eetwaren, so dat Alonsus en de sijne hier leckerlijk leefden. Naelden en Paternosters van glas verkochtense aen d'Inwooners voor Geldt: Welcke gevraegt sijnde, waeromse de Paternosters soo weerd hielden, tot antwoordt gaven, datse deselve, tot cieraad, aenden hals hinghen; gelijck oock de Naelden, waar mee sy hun tanden reynighden, en de Doornen uyt hun voeten groeven; want sy gaen daer gantsch naekt. Hierom hebbense de Naelden en Spellen seer geerne; gelijckse dan ook Schellen of Bellekens boven maten hoog agten. Sy vonden aldaer grote Bosschen, en hoorden een swaer getier van viervoetige Dieren, soo dat het geluydt als tot den Hemel klonck. Echter oordeelden sy, dat deselve niet schadelijk moesten sijn, wijl d'Inwooners naekt en sonder eenighe vrees door de Wildernissen gingen, alleen met hun Bogen en Pijlen gewapend sijnde. Wilde Swynen hebbense genoegh, maer geen Ossen, Schaepen, Geyten, of andere tamme Dieren.
4. De Mannen sijn die van't Eyland Hispana niet ongelijck. Sy dragen langh hayr, 'twelckse doen kruyven, gelijck de Duytschen. Om witte Tanden te maken, knauwense altijd een seker Kruydt, datse weer uytspouwen, en daer nae spoelen sy de mond met water. De Vrouwen passen op 't huys, en de Mans oeffenen | |
| |
de Iaght. Sy sijn altijdt vrolijck, springende en danssende. Sy hebben veel Aerdewerck, 'twelck van andere plaetsen daer ghebracht werd. Op hun Iaer-marckten komen veel van haer Nae-bueren aldaer, met verscheydene Waeren. Sy gebruyken onder malkander geen geldt, maer koopen en verkoopen d'een Waer om d'ander. Sy voeren, tot hun vermaek, sommige getemde Dieren met haer om, diese Halsbanden van Gout en Paerlen omhangen. Haer Land brengt geen Goud voort, maer sy ruylen't tegen andere dingen. De Vrouwen gaen seer selden uyt haer Huysen. D'Inwooners gevraaght sijnde, of de See verr van haer, en of't Landt groot was? antwoorden, sulcks niet te weeten Doch Alonsus en de sijne hielden't voor vast Land: Want daer waren soo veel Dieren, datse 't voor geen Eyland achten konden. Daerenboven voerense langs de zijde meer als duysendt Mijlen verr, sonder een eynd te konnen vinden. Alsmen haer vraegde, waerse soo veel Gouds van daen kregen, soo berightense daer op, dat'et gegraven wierd in een Landt, Canchiete genoemt, ontrent ses dagreysen daer van daen gelegen.
5. Alonsus begaf zig daar na toe te vaeren, en quam den eersten van Wintermaend in't Iaer vijfthienhondert aen't Land Canchiete. D'Inwooners hem ziende, waren gantsch niet bevreest, maer quamen om met hem te handelen, ontfingen hem eerlijk, en brachten hem al't Goud, datse te dier tijd hadden: 'twelk wel weynig, maer seer fijn en suyver was. Dit Land heeft menigte van Papegayen, en een welghematighde Lucht: want in de Winter-maendt is 't daer tamelijck warm, en 's Somers is de hitte soo groot niet, datse verdorringh veroorsaken soude. D'Inwooners sijn seer Yverig over hun Vrouwen, derhalven sy ook deselve t'huys lieten, alsse de Spaenjaerdts ginghen besoecken. Sy sijn een goed en eenvoudig volck, elk betrouwende, en niemand bedriegende noch beschadigende. t'Landt is vol Boomwol, en hier van maeckense kleedtjens, om haer Schaemte te bedecken.
6. Vijfthien dagen van daer voortgevaeren sijnde, quamense by een seer lustigh Landt: waer in veel Steden, Vlietende wateren en Hoven waren. soo datse noyt schoonder Aerdrijk gezien hadden. Alsse meenden aen te komen, vondense meer als tweeduysend menschen aen den Oever; gewapendt met Boogen, Pijlen en Borst-Harnasschen, om't Strand te bewaren. Sy onderstonden zig wel, door Tekenen en wencken haer tot vriendschap te bewegen, doch kondense daer toe niet brengen. Dit scheen een grof en Boersch Volck te sijn: Derhalven hieldense haer voor Wilde. Anders waerense welgesteld en geschickt van Ligchaem; doch Swart en Mager. Alonsus Niger vergenoegt synde met 'tgeen hy ghevonden had, nam voor, weer na huys te keeren door de wegh die hy gekomen was.
7. Alsoo dan voer hy te rugg, en quam aen een Land, Civiana genoemt; daer men een ontelbaere meenighte van Paerlen vindt. Hier bleevense | |
| |
twintigh dagen, om haer vanden uytgestaenen arbeyd wat te verquicken. Doch eerse daer quamen, bejegenden haer de Scheepen der Canibalen [of Menschen eeters] 18. in getal sijnde. Deze hebben 't Iaght terstondt omringht, toegerust met haer Bogen en Pylen. Doch d'andere hun Bussen afschietende, verdreven stracks dien vergaderden Hoop. In't nae-jagen kregense een Scheepje; doch al die 'er in waren sprongen inde See, en swommen wegh. Korts daer na vingense een Canibael, die seer grouwsaem teghens d'Inwooners van Civiana te werck gingh; alreedts drie Mannen gevangen en gebonden hebbende, om deselve op t'eeten. 't Volck van Alonsus ontbonden haer, en gaevense den Mensch-eeter in bewaringh. Maer deeze [gedenckende aen 't verderf der haere, die dezen Canibael alreeds gedood had, gelijck hy haar 's anderen daeghs oock ghedaen soude hebben] ginghen hem met vuysten en stocken soo dapper te keer, datse hem by nae dood sloegen.
8. Als den voorgedaghten Caprael in't Iaer 1498. de Kusten van Brazil (die hy den naem van 't Heyligh Kruys gaf) aendeed, vond hy de ghewoonte dezer Mensch-eeters, ontrent dit verfoeylijck werck, dusdanig te syn. Alle bedaegde Oorlogs-Gevangene atense terstond op; d'ovrige voerdense ghebonden wegh. Dese Gevangene spijsdense rycklijk, en bestelden haer Vrouwen, om by te slaepen. Maer op hun Feest-daeghen bondense een der selver die alreedts vet en gemest genoeg was, aen koorden. Eerst wierp hem syn Beminde, tot een teecken van Liefde, de koord om den hals; en stiet alsoo den geenen, diese tot haer wellust gebruikt had, ter straffe. Daer na wierd hy van 't Volck omringht, die hem wel vast om syn buyk, armen en benen bonden; tegens een Pael aenstelden, met Verwen berschilderden, en met veelerley Vederen vercierden. Somtijds, om niet al t'onbarmhertig te schynen, maecktense hem los, en onthaelden hem rycklijck met spijs en dranck. Ondertusschen atense gesamentlijck mede, en droncken niet weynig, van een Dranck, diese van Garst en Meel toebereydeden. Hier onder begavense zig tot Singen, Danssen en Tuymelen; brengende soo in dit Voorspel drie gantsche dagen toe. Nae dien tijd voerdense den Ghevangenen, nu aen Handen en Voeten ontbonden, na een Schouwpleyn. De Vrouwen en kinderen trocken hem voort, met de koord, die om syn Buyk vast gemaekt was. Onderwyl wierpen hem de Mannen en al d'andre Vrouwen met Oranje-appelen en andere Vrughten. Hy, in tegendeel, sond al d'uytgegoyde Appelen, die hy op kon rapen, weer nae't hooft der geene, die hem beledigden. Terwijl dit dus toegaet, drinkt hy, soo 'tschijndt, met goede lust; want noch spys noch drank werd hem geweygert. Hy toond oock een gantsch vrolyk gelaet. Desen dapperen Held (want daar voor wil hy gehouden syn) overvallense met veelderley smaad en scheldwoorden, seggende: O rampsalig en verdoemd Mensch! nu sult gy de straf uwer Schelmstucken dragen. Nu sullen wy de Geesten der geene, die inden Strijd gesneuveld syn, met uw bloed | |
| |
versoenen: Want wy sullen u vermoorden, verscheuren, braden en opstocken. Waer op hy haer antwoord: Dit verbaest my niet; want ghy sult my niet straffen als een bloohertig Man, wijl ick altijd de plighten van een dapper Held waergenomen heb. Sooje my dood, 'kheb oock, in verscheydene gelegentheden, veel andere gedood. Indienje van mijn vleesch u verzadigt, ik selve ben oock dikmaal van veeler vleesch zat gheworden 'kHeb oock, boven dit, veel Broeders en Vrienden, die gewislijk mijn dood sonder wraek niet vergeeten sullen. Eyndlijk wiert hy in't Schouwplein beslooten; en hy, die hem, geduerende syn gevanckenis, bewaerde, trad met hem in. Deesen
was over syn gantsche Ligchaem beschilderd, en om syn hals met een cieraadt van Veederen behanghen; maer in sijn hand swaeyde hy een geweldig Swaard. Hy huppelde, schuiffelde, en dreighde den Gevangenen met dit Geweer; die al syn kragten inspande, om't selve uyt sijn handen te wringen, maer ondertusschen trocken de Vrouwen en kinderen hem met de koord, welcke om sijn Buick vast was, na haer toe; soo dat hy sigh geenssins, nae wil, beweegen kon. Ten laetsten, na veelderley quellingen en dreigingen, kloofde de Sabelswaeier hem 'thooft door een verschriklijcke slagh; en daar nae kapte hy hem de handen af. Doe quamen de Vrouwen, en wierpen't Zielloos Ligchaem op een Hout-hoop, laetende al 't hair daer af branden, op dats' 'et te ligter wasschen moghten. Den Buick geopend synde, rucktense 't Ingewandt daer uyt, en al
| |
| |
d'andere trocken 't Lijf voorts in stucken; eetende gesamentlijck dit vleesch met grote lust en smaack.
9. Alonsus ondervraagde haar nae de zeden der Canibalen; waer opse tot antwoord gaven: Sy waren soo begeerig na Menschen vleesch en bloed, datse veel Landen doortrocken, om't selve te bekoomen. Alsse ergens te Landt gingen, maecktense zigh een Blokhuys, waar in sy haar onthielden, tot datse 't geheele Gewest doorlopen hadden, om Menschen te vangen. Dit Land heeft een grote menigte Paerlen. Als'er een aenzienlijck Man sterft, soo leggense den selven op een Wagen, maecken een vyer daer onder, laeten hem sagtelijk braden, en't vet soo lang uyt 't Ligchaem druypen, tot dat alleen 'tVel en 'tGebeent overig blijft; 'twelckse, als een groot Heyligdom, bewaeren: En dit is den gestorvenen groote Eer aengedaen. Eyndlijck voer Alonsus weer na huys, gheladen met veelerley dingen, maer insonderheyd met Paerlen, tot ses-en-tnegentig Ponden toe; die hy voor kleynigheden van weynigh waerde geruyld had. Maer te Gallissen aengekomen sijnde, en de geene, die kennis daer van hadden, deselve gezien hebbende, oordeelden, datse wel schoon, doch niettemin van geen seer grote weerdigheyd waren.
10. Ontrent deselve tijdt is oock uytgevaeren eenen Vincentius Pinzonus, met sijn Broeder Aries, die Columbus op sijn eerste Schipvaert vergeselschapt hadden: Doch vermits wy in sijn Reys-beschrijving (die geheel kort is) niet aanmercklijcks vinden, soo sullen wy maer alleen dit daer uyt aenteeckenen. Hy heeft by 't Eyland Paira een viervoetigh Dier ghevonden, van een seer wonderlijcke gedaante. Voor was't een Vosch, achter een Aap gelijck. De voeten waren als die van een Mensch, d'ooren als die van een Uyl. Onder den gemenen Buyck had het noch een anderen, even als een Sack; in welcke het sijn Iongen verberght, tot dat deselve in sekerheyd mogen uytlopen, om haar nooddruft te gaen soecken. Anders komense noyt uyt de Sack, ten sy dan datse zuygen willen. Een dezer Dieren, met drie haerer Ionghen, sijn te Siville, van daar nae Granade ghebraght, en den Koningh vereerdt geworden.
|
|
Auteursrechtvrij