Schets van de Nederlandse letterkunde

12. Jochem van Bruggen [geb. 1881]aant.

Van Bruggen, die grote invloed op de kunst van de jongeren verworven heeft, is eerst na zijn veertigste jaar tot volle ontwikkeling gekomen. De schetsen, tussen 1915 en 1919 geschreven [Op Velden Rande, 1920] gaven blijken van een realistisch en humoristisch talent. Toch is zijn eerste roman Teleurgestel [1917] nog in de oude historisch-romantische trant. Daarna gaf hij een treffende schildering van het leven der kleinboeren in Die Burgemeester van Slaplaagte [1922], maar zijn meesterwerk leverde hij in Ampie. Die Natuurkind [1924], gevolgd door Ampie. Die Meisjiekind [1928] en Ampie. Die Kind [1942]. Deze romans spelen in de wereld van de ‘arme-blanken’ en munten uit door voortreffelijke tekening van het milieu en door diep-menselijk medegevoel in de karakterontwikkeling van de hoofdpersoon. Terecht heeft men Ampie genoemd ‘die eerste lewende mens in die roman’.

De novelle Org Basson in de bundel In die Gramadoelas [1931], en de novelle Die sprinkaanbeampte van Sluis [1933] behoren mede tot zijn beste werk. Mooi is ook de roman Booia [1931], met humor en satire geschilderde taferelen uit het kafferleven.

In 1943 publiceerde hij het eerste deel van een familieroman: Kranskop. Deel I - Oupa. Het speelt onder de gegoede boeren van de Kruger-republiek. Van minder betekenis zijn de romans Haar beproeving [1934], Die noodlot [1939] en Die damwal [1945].