Hekeldichten

Met de aantekeningen der ‘Amersfoortsche’ uitgave

[p. 141]

tekstkritische noten

Naar de Am. uitg. van 1736.

De Noordsche Nachtegael ^a.

1
Het keelgat was gevangen.

De hangman aant. met de bast aant.

Stont reê de keel te hangen.

Zij had te veel gebrast.

Meester hengker aant. maekte vast

Den strop gereet.

Toen brak haer 't zweet,

Dootzweet uit, van angst en last.

2
De hangman sprak: nu prevel

Voor 't leste nog een woordt.

Het keelgat kreet gans krevel aant.,

Och meester, spaer uw koort.

Meester, vaer zoo ras niet voort.

Och, schel my quijt aant.

Een luttel tijdt,

Eer de strop den aessem smoort.

3
De keel riep 't lichaam t'zaemen,

Beval het woort de maeg,

Die riet haer, zeg geen amen aant.,

Eer ik het ommevraeg.

a Dit gezang is omtrent het jaar 1659, gedurende den Noordsen aant. oorlog gedicht, en men meent dat de dichter onder de gelijkenisse van 't gevangen keelgat dat men hangen wilde, wou toonen dat den Staet der Vereenigde Nederlanden aen den Zont en Denemarken gelegen was. Ter dier tijdt hadden de Zweden de Zont en een groot deel van Denemarken bemachtigt en Koppenhage belegert en door het sluiten van de Zont, het afkomen der granen uit Polen en Pruisen konnen beletten, twelk het middel was om Hollandt de keel toe te binden, en niet te lijden stondt.

[p. 142]

 

Is de scherreprechter aant. graeg,

 

Hij wachte een wijl:

 

Dat 's hier de stijl,

 

Eer men hem voor recht beklaeg.

 

 

 

4

 

De maeg, om rouw te stelpen,

 

Beriet zich met de leên,

 

Of 't lijf de keel zou helpen,

 

En sparen voor 't gemeen:

 

Want haer docht het was wel reên,

 

Dat lijf en ziel

 

De keel behiel,

 

Zoo gedienstig voor elk een.

 

 

 

5

 

Laet gij de keel op hangen,

 

Wat zal de maeg, uw kok

 

En keukenmaegt ontfangen,

 

Wanneer de hongerklok

 

Brant en moort klept even drok?

 

Och, spaer de keel:

 

Zy schaft u meel,

 

Als gij bedelt om den brok.

 

 

 

6

 

Waar blijven d'ingewanden,

 

De buik, wanneer ik vast?

 

Al maelen kies en tanden

 

Wat op den akker wast,

 

Zoo de beul de keel aant. verrast,

 

En 't keelgat sluit,

 

Al 't lijf heeft uit,

 

Long noch lever gaen te gast.

 

 

 

7

 

Waer toe brengt u de duivel?

 

Zijn al de leden dwaes?

 

De maeg hoeft meer dan zuivel,

 

En boter, melk, en kaes.

 

Kaes en broodt is 't edel aes aant.,

[p. 143]

 

Daer jonk en out

 

Het lijf bij houdt.

 

Scheit aant. dan vrij uit dit geraes.

 

 

 

8

 

Elk merkt dat hier gevaer is.

 

Men hoorde elks stem in 't ront,

 

En gaf een Pensenaris aant.

 

Van 't lijf, den vrijen mont,

 

Last dat hy de keel terstont

 

Van strop en tou

 

Verlossen zou,

 

Eer zich 't lijf verlegen aant. vont;

 

 

 

9

 

Dat bij gebrek van handen ^a,

 

Verboden weêr aant. te biên,

 

De mont zyn kopre tanden

 

Eens fel zou laten zien,

 

Eer hij 't halsrecht liet geschiên:

 

Want vindt de beul

 

Bij 't recht geen heul,

 

Hy zal zelf aant. de galg(e) ontvliên.

 

 

 

10

 

Dit wert voor 's Konings aant. kroegjes

 

Gezongen in de Zont,

 

Toen 't nachtegaeltje vroegjes,

 

En in den morgenstont,

 

Al den voglezang in 't ront ^b,

 

Voor dag voor douw,

 

Ontvouwen wou

 

Waer het leven by bestont.

a Dit slaat op de oorlogsvloot van den Staet, die ter dier tijdt onder 't beleidt van den Onder-Admirael de Ruiter in Denemarken was, en eindelijk te Funen, en elders zijn kopere tanden liet zien, om 't keelgat, dat men benaeude, te ontzetten.

b Dit meent men speelt op den naam van den Heer Pieter Vogelsang, Pensionaris der stadt Amsterdam, een der gezanten die toen in Denemarken het belang van den Staet waernam, en des zelfs nut bevorderden.

Tekst 3 scherprechter, 8 hoordt.