De werken van Vondel. Deel 10. 1663-1674

Op Trajaen Bokkalyns Kundtschappen van Parnas.aant.^*

STIMULOS SUB PECTORE VERTIT APOLLO.

Wien 't lust orakels uit Apolloos mont te hooren,

Begeef zich op Parnas, daer geen leergierige ooren²

Vergeefs beluisteren de lessen en den raet
Des Godts, die elk berecht naer zijnen eisch en staet.⁴
  Wie in de werelt wil verkeeren, vrank en veiligh,

En leeren ommegaen met heiligh en onheiligh,

* Van ± 1670. - Volgens de tekst in Vondel's Poëzy 1682 II, blz. 247. Mogelik schreef Vondel dit gedicht naar aanleiding van de nieuwe druk van dit werk, in 1669 te Amsterdam bij Giovanni Blaeu verschenen. Of van de ‘Vertaalingen uit de Schriften van Trajaan Boccalin’, in P.C. Hooft's Werken II 1671, blz. 159-84.
Opschrift: Trajano Boccalini (1556-1613), satiries Italiaans auteur, schreef Ragguagli di Parnaso (mededelingen van de Parnassus), Venetië 1612-1613. Hij stelt in dit werk voor dat hij als journalist gevestigd is op de Parnassus en van de toestanden daar met satiriek commentaar berichten uitzendt. Het motto, ontleend aan Aeneïs VI, 101, betekent: Apollo prikkelt haar binnenste (zie over deze plaats deel 6, blz. 684).

2 daer: waar.

4 Des Godts: van Apollo; berecht: inlichtingen geeft.

[p. 632]

 

In 't hof, en op de merkt, vindt hier het onderwijs,

 

Den Leitsman, die hem leit voor een' geringen prijs.

 

Het valt gemaklijk, wat een ander heeft begreepen,

10

  Zigh t'eigenen. 't Vernuft, dat dom is, wort geslepen¹⁰

 

Op dezen wetsteen. Welk een heldre zonneschijn

 

Verlichte Italien, zoo ras als Bokkalyn

 

Te voorschijn quam! elk stont verbaest en opgetogen,¹³

 

En zagh de werrelt aen, maer heel met andere oogen,

15

Dan oit voorheenen. O het leeren is een stut,

 

En ieder even na, doch niet al even nut.¹⁶

 

De beste meester heeft den minderen afgekeeken.¹⁷

 

Maer hier komt Bokkalyn: ik bid u, hoor hem spreken.

10 eigenen: eigen te maken.

13 verbaest: verbijsterd; opgetogen: in hoger sferen.

16 Voor ieder even bereikbaar, maar niet voor allen even nuttig.

17 Zelfs de beste meester heeft nog kunnen leren van zijn mindere.