De werken van Vondel. Deel 10. 1663-1674

[p. 319]

Op het Sineesch Treurspel,
van J. Antonides vander Goes.aant.^*

MISSUS IN IMPERIUM MAGNUM.

Lykungzus bout zijn troon vol moedt,

Als hy Zunchin heeft kleen gekorven,

Gehakt aen stukken zoo verwoet,

In root ciment van 's keizers bloet:^1-4

Maer eer de rijxbouw is bestorven,⁵

Barst Xunchi, als een hooge vloet,⁶

Ten rijke in, stoot het met den voet

Om verre. een rijk met kracht verworven⁸

En dwinglandye, staet niet lang.

  Wat 's heerschappy? een overgang.¹⁰

J.v. Vondel.

* Van 1667. - Volgens de tekst in de Gedichten van J. Antonides vander Gaes, uitgegeven door de vader van de dichter, Antoni Jansen, Amsterdam, 1685.
Zie voor het motto: deel 8, blz. 209.

1-4 Van Lennep heeft de opmerking gemaakt, dat deze voorstelling nòch met Vondel's Zungchin, nòch met die van Antonides' Trazil overeenstemt. Immers bij Vondel wordt Zunchin niet in stukken gehakt (kleen gekorven), maar hij verhangt zich, terwijl bij Antonides niet Lykungzus, maar Trazil zijn troon vestigt (bout). De opmerking is maar gedeeltelik waar; in Vondel's treurspel wordt alleen gesproken van verhangen, maar in de opdracht aan Nobelaer spreekt hij wel van ‘aen riemen en dunne snipperlingen gesneden’ (blz. 326, zie noot op r. 33-35). Er is geen tegenspraak, want de verhalen vertellen dat Lykungzus het lijk van den gehangene in riemen liet hakken. Eigenaardig is de voorstelling, alsof met het keizerlijke bloed de nieuwe heerschappij gemetseld wordt (ciment).

5 bestorven: verhard, stevig geworden (gezegd van metselwerk, Ned. Wdb. II, 2151), dus: bevestigd.

6 Xunchi: zie aant. blz. 326 op r. 25 of Keizer der Tartaren, die de Chinese erfvorst Zungchin ombracht, zelf keizer van China werd, en daar de dynastie van Mantsjoe of Tsing vestigde, die er nog regeert. Het was deze Xunchi, die het onderwijs van Adam Schall had genoten, en hem grote invloed op de regering gegeven had.

8 kracht: geweld.

10 overgang: iets van korte duur (Ned. Wdb. XI, 1704 Aanm., waar deze plaats niet vermeld is).