De werken van Vondel. Deel 10. 1663-1674

[p. 318]

Op d'oude Hollantsche geschiedenissen,
Beschreven van den Heere Peter Schryver.aant.^*

Hier wandelt men in 't velt van Schryvers Schrijfpapieren,¹

En ziet 's volxs oirsprong aen den uitgang van den Rijn,²

De Katten nederslaen, vereent met Batavieren,³

Besprongen van Romain, en vast aen hunne lijn,⁴

Tot dat helt Burgerhart het juk der slavernye⁵

Durf schuiven van den hals, langs d'oevers aen den vliet⁶

Van Rijn en Wael en Maes, uit haet van dwinglandye,

En sluit het vreverbont, na lang geleên verdriet.

Men ziet hier na het paert van Hollant heenedraven,⁹
  Dan zacht, dan harder, uit ontzagh voor toom en roe
Der Staeten, meesters van hunne ingetoomde Graven,^10-11

Van eersten Diedrik tot den Tweeden Flippus toe.

Bedank heer Schryver, door veel onderzoek ervaeren:

Een Schrijvers pen onthoudt zoo menigh hondert jaeren.¹⁴

J.v. Vondel.

* Van 1667. - Volgens de tekst in het voorwerk van Corte Beschryvinge van Hollandt, Zeeland en Vrieslandt, mitsgaders der selver Graven, etc. In 's Graven Hage, ter Druckerye van Mr. Pieter Brugman Advocaet, 1667. 4^o.
Opschrift: Over Pieter Schryver zie deel 2, blz. 259 en deel 9, blz. 245-46, en over d'oude Hollantsche Geschiedenissen deel 9, blz. 247 en Dr. H. Kampinga: De opvattingen over onze oudere vaderlandsche geschiedenis bij de Hollandsche historici der XVI en XVIIe eeuw (1917), blz. XXVIII-XXIX.

1 wandelt men in 't velt: kan men zich verlustigen op het gehele gebied; Schrijfpapieren: met woordspeling op de naam Schrijver (Scriverius), evenals in vs. 14.

2 's volxs oirsprong: het oudste bestanddeel van de Nederlanders, nl. de Katten (vs. 3). Deze voorstelling vindt men ook in Hooft's Geeraert van Velsen; uitgang: monden.

3 nederslaen: zich vestigen.

4 besprongen van: aangevallen door; vast aen hunne lijn: aan hen onderworpen.

5 Burgerhart: Claudius Civilis.

6 durf: durft; vliet: stroom.

9 het paert van Hollant heenedraven: Holland zich krachtig ontwikkelen.

10-11 De voorstelling dat de souvereiniteit, ook in de grafelijke periode, eigenlijk bij de Staten berustte, vindt men ook bij Hooft, als hij partij kiest tegen Floris V, wiens tyrannie ‘ingetoomd’ werd. Zo werd ook de afzwering van Filips II (1581) gerechtvaardigd.

14 Accent op Een: eenzelfde; onthoudt: bevat, omvat. In dit ene werk zijn vele eeuwen beschreven.