Logo DBNL
De werken van Vondel. Deel 9. 1660-1663 (1936)

De werken van Vondel. Deel 9. 1660-1663

(1936)–Joost van den Vondel–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

Joannes de Boetgezant.
Begrepen in zes boecken.
Het eerste boeck.

Inhoudt.

 
De vader der genade aenschout uit 's hemels troon1
 
d'Elenden der besneên, en Heidensche onbesneden,
 
En vaerdight Gabriël, herout der hooghste kroon,
 
Aen zijnen boetgezant Joannes af beneden,
5
  Om hem, in zijnen naem, uit woeste wildernis
 
Te roepen, dat hy voor den zoone een baen bereide.
 
De heilbazuin verbreit dat dees voorhanden is.7
 
De leeraer Nikodeem en raetsheer Josef beide8
 
Treên heimlijck in gespreck. het volck van overal
10
Vergaêrt, om in woestijn den woestynier te hooren,
 
Die komt te voorschijn, daer hy elck ontvouwen zal
 
Hoe groot een heil hun in den heilant is beschoren.
 
Joannes zet zich, als een leeraer, braef in stant.13
 
Alle ooren luisteren toe naer Christus boetgezant.
 
Het lustme door den zoon van priester Zacharias,*1
 
Den strengen boetgezant, de heirbaen voor Messias,2
 
Aertspriester, koning, en waerachtigen profeet,
 
Te baenen, om de smet van Adams appelbeet,
5
In 't paradijs behaelt, te wasschen uit de zielen,
 
Die voor Godts heiligh Lam boetvaerdigh nederknielen.6
 
Het lustme van den helt te zingen, die, zoo groot
 
Voor Gode en engelen, zijn zuiver bloet vergoot,
 
Om dat hy, zonder 't recht uit gunst of haet te buigen,
10
Den geilen koning dorst in 't aenzicht overtuigen10
 
Van vuile bloetschande, aen zijn broeders bedt begaen.
 
Zoo brack uit 's kerckers nacht de dagh der heileeuwe aen.12
 
Het hof luickt d'oogen voor den opgangk van Godts klaerheit,
 
En stopt zijne ooren voor de boetbazuin der waerheit.
15
  Men zal mijn zangheldin, onnozel, zonder schult,15
 
Met waecken, en gebeên, en vasten, en gedult,
 
En waerheit, niet met vier gewapent, als Helias,17
 
Zien oorelogen in den voortoght van Messias.18
 
Het vechtperck zal op d'aerde een daghreis velts beslaen,
20
Van Zacharias huis tot over 's lants Jordaen,
 
Daer 't koningklijck Macheer, de starren ingevaeren,21
 
De schaduw van zijn kruin worpt in de doode baeren.
 
Gy englekooren, die om hoogh, van trans in trans,*
 
Het Lam eert, dat den rey der maeghden leit ten dans,24-vlgg.
25
Die door het nieuwe liet, en onnazingbre toonen,
 
Den trouwen bruidegom der zuivre zielen kroonen;26
 
Geley met uw gezangk mijn hemelheldenwijs.27
 
Ick ken geen' zangbergh dan het hemelsch paradijs,28
 
Daer, uit den troon van Godt en 't Lam, door duizent aders
30
Het levend water, op geruisch van pallembladers,30
 
Komt opgesprongen, klaer en louter, als kristal.
 
Dat is mijn paerdebron, mijn bosch, en waterval,32
 
Waeruit de koningen en Godts gezalfden droncken.33
 
Joannes schaduwen, woestijnen, en speloncken,34
35
En kercker zullen, zoo uw hemelbron my laeft,
 
Veranderen in licht en paradijs. dan draeft
 
Mijn laegh woestijngedicht, op een' woestijnbeminner,37
 
Zoo trots als d'ouden oit op eenen overwinner
 
Van Troje, of Latium: indien men wijs beseft38-39
40
Hoe Godt het hoogh verneêrt, het laegh zoo hoogh verheft.
 
Laet kiezen, wien het lust, het eêlste uit alle stoffen:
 
Wie kiest wat Godt verkiest, heeft best het wit getroffen.
 
En gy, ô ANNA, die in 't Neêrlantsch Bethlehem,*43
 
Joannes boetbazuin, en goddelijcke stem
45
In armoe volghde, wijt van 't ydel afgescheien,
 
Ontfang, belieft het u, met uw getrouwe reien
 
Mijn' zangk, die naer geen' prijs van weereltsche eere staet,
 
En sterckme met gebeên, als gy te koore gaet,
 
Op datwe beide, om hoogh van 't aerdtrijck opgetogen,
50
Godts afgezant by Godt in 't licht aenschouwen mogen.
 
Het Joodsche landt was nu des onbesneêns slavin,*51
 
Jerusalem van Rome, een strijtbre krijghsheldin.52
 
Tibeer, de nazaet van Augustus, triomfeerde.53
 
Judea, onder 't juck des Roomschen keizers, eerde
55
Pilatus, van Tibeer ten lantvooght ingezet.
 
Herodes stelde op stoel gansch Galileen de wet,56
 
Filippus Itureen, en barsse Trachonyten.57-vlg.
 
Lyzaen trapte Abilene, en holp de deught verbijten.58
 
Dus ging 't in 't weereltsdom: 't aertspriesterdom krackeelt,
60
Nu onder Annas, den schoonvader, uitgedeelt,60
 
En schoonzoon Kaïfas, die elck hun beurte stonden.53-61
 
De staf en 't wieroockvat staen langer niet gebonden62
 
Aen Judaes leeuwenstam, noch Arons stam en bloet.
 
De gout-en-staetzucht trapt baldaedigh met haer' voet
65
Den mijter en de kroon, het heiligh en onheiligh.65
 
Het wetboeck wort gekreuckt. de trou is nergens veiligh.
 
In dien bedorven staet zagh d'opperste uit den troon*
 
Des hemels, en gedacht aen Davids rijck, den zoon68
 
Van eeuwigheit belooft, die stil om laegh op d'aerde,
70
Zich in zijn' vollen glans en dagh niet openbaerde;
 
Naerdien de morgenstar, de voorbo van de zon,71-vlgg.
 
't Waerachtigh heillicht, en der hemellichten bron,
 
Eerst rijzen most: gelijck de verreziende helden,73
 
Gedreven van den geest, zoo menige eeuwen spelden
75
Den vadren, koningen, en priesterlijcken stam,
 
Verlangende, elck om strijt, dat hy te voorschijn quam,
 
Om profecy, belofte, en wet, in steen geschreven,
 
In kracht te zetten, en haer rechte verf te geven:77-78
 
Gelijck een tekenaer het voorgenomen beelt
80
Volvoert, tot dat het werck van 't leven niet verscheelt.
 
Elck zuchte om eene maght, die, in de leste tijden,
 
Hun eens van 't Heidensch juck ontslaen zou en bevrijden:
 
Hoewelze doolden, in 't verwachten van een hooft:83
 
Want hun geen weereltsch rijck maer hemelsch was belooft,
85
En een' verlosser van zoo veel verlore zielen,
 
Als eer, toen Adam viel, in Adems dootschult vielen:86
 
Dat was een heerschappy, van grens noch eeu bepaelt,87
 
Het schoonste velt, waerin mijn zanglust adem haelt.
 
Toen sprack de vader der genade, in 't hart bewogen*
90
Met 's menschen jammeren, uit louter mededoogen:
 
Mijn eenigh erfgenaem, en uitgekoren zoon,
 
De glori van mijn rijck, en eeuwigh rijcke kroon,
 
Het menschgeworden Woort, schuilt, flaeu van glans en luister,93
 
By weinigen gekent, om laegh noch stil en duister,
95
Een ry van jaeren. het wort tijt, en meer dan tijt
 
Dat hy te voorschijn koome, en eens zich zelven quijt'96
 
In 't heilzaeme ampt, tot heil der droeve sterfelijcken,
 
Hem op den hals geleght. laet al wat wil bezwijcken,
 
En wancklen in zijn trouwe: ons woort houde eeuwigh stant.
100
't Beooghde heil vange aen van 's hemels afgezant,
 
In moeders lichaem, door den hemelraet bescheiden100-101
 
Om onzen lieven zoon den intre te bereiden
 
Ter poorte van het rijck, dat hy bezitten moet.
 
Zoo spreeckende, en, ontvonckt van onuitbluschbren gloet,
105
Om zijn beloften, lang met eedt gestaeft, te stercken,
 
En 's menschdoms eeuwigh heil volkomen uit te wercken,
 
Verdaeght flux Gabriël, die, in het starlicht kleet,
 
Zich, op het hoogh gebodt, geduurigh houdt gereedt.
 
Aertsengel, zeght hy, die voorheene bey de nichten*109
110
Elck haere vrucht beloofde, en noit in uwe plichten
 
Den last verzuimde, u van den hemel opgeleght;
 
Ga naer de weerelt toe: stijgh neder regelrecht,
 
Daer gy nu tweewerf trou bekleede uw afgezantschap,113
 
En 't water der Jordaene omspoelt het heiligh lantschap,
115
Van David langh beschut, toen hy op d'aerde blonck.
 
Gy zult den woestynier, in zijne rotsspelonck,
 
Aenmaenen in het ampt, hem toegekeurt, te treden,
 
Gelijck de geest hem leert, en, 't menschdom tucht en zeden
 
Inscherpende, onvertsaeght te tuigen van den helt,
120
Die hen verlossen komt van 's afgronts erfgewelt.
 
De nacht der wet verdwijnt, en eischt, dat, zonder draelen,
 
Hy daetlijck aenblicke, eer het stercker licht koom' straelen,122
 
De zon van billijckheit en van rechtvaerdigheit.
 
Verkuntschap dit uit last van 's hemels majesteit.
125
  Zoo sprack d'almaghtige, en d'aertsengel, om te rennen,*
 
Bereit zich, en ontvout, zoo schoon als fenixpennen,
 
Zijn vleugels, geschakeert van hemelsch blaeu, en gout,
 
En purper, in het licht daer zich de godtheit houdt.127-128
 
Men ziet de verwen zich verandren en schakeeren,
130
Gelijck de regenboogh, of schoone paeuweveêren,
 
In 't licht der zonne, die recht tegens over staet.
 
Reisvaerdigh in zijn vlught verheft hy zich, en slaet
 
De pennen tegens een wel drywerf, dat de reien
 
Der englen ommezien, en zijne vlught geleien
135
Met hun gezicht; terwijl de vlieger nederstijght,
 
En zwaeit van ronde in ronde, en onder 't daelen krijght134-36136
 
Jerusalem in 't oogh, dat zijn gekroonde kruinen
 
Ten hemel opwaert heft uit d'omgelege duinen,
 
Waer van de koningsstadt in 't ronde omcingelt scheen.
140
Toen volghde hy de streeck, die naer den rijxstroom heen
 
Hem 't woest Quarente wees, niet rijck van groente en lover.141
 
Hier hing d'aertsengel op zijn pennen, streeck voor over
 
Op 's woestijniers spelonck: gelijck een adelaer,*
 
Die uit de hooghte in 't ende een springbron wort gewaer,
145
En nederzwevende den dorst lescht, op 't geklater
 
Des verschen watervals, aen 't hartverquickend water.
 
Hier duickt de bidtspelonck om laegh, van Gabriël*
 
Gezocht, een wonderwerck, een rechte godtskapel,
 
Ten dienst van Jakobs Godt, hem door natuur geschoncken,
150
Of met den hamer van Godts woort uit rots gekloncken.150
 
Men stijght by trappen neêr. van onder sluitze dicht,
 
En om en in den buick. van boven scheptze licht152
 
Door eene kloof, wanneer de zon op 't hooft komt schijnen,153
 
Waer voor de schaduwen verwandlen, en verdwijnen.154
155
Een tafel staet in 't ooste, al mede uit louter steen
 
Gehouwen. in 't poortael rust Godts profeet de leên,*
 
Op eene biezemat, met zijne hant gevlochten.
 
Het kemelshaeren kleet bekleet den aengevochten158
 
Voor koude en regen, daer de leêren riem op sluit.
160
De honger jaeght by wijl hem in het onweêr uit.160
 
De wilde honigh en de magre springkhaen decken
 
Den disch. de bron schaft dranck, die uit een rots komt lecken.
 
Hy rekent d'uuren van het leven, naeu beperckt,
 
En kort en onwis, by de schaduwe afgemerckt.164
165
Hy hoort geen' haenekraey, noch geen gebas van honden,
 
Maer leeuwen brullen, schuw en ang van hem te wonden,166
 
Gelijck de veltslang, die hier schuifelt met den beck,167
 
By wylen met zijn' voet getreden op den neck;
 
Terwijl de leeuwen hem aenquispelen en licken,
170
Als ofze voor 't geloof des vroomen helts verschricken.
 
Een lamp hing aen 't gewelf der godtskapelle en blonck,
 
Als hyze ontstack, en vier uit keizelsteenen klonck172
 
In tonder van het loof, en drooge en dorre blaêren.173
 
Zoo sleet hy, waeckende en Godt biddende, zijn jaeren
175
In eenzaemheit, en wachte, ootmoedigh en bereit
 
Te volgen op Godts roep, waer hem de geest geleit.
 
Nu overleide hy den wandel van Helias,177-vlgg.
 
En Izaïas woort, en wat hem Malachias
 
Zoo lang had voorgespelt, en stont verruckt, vervoert,
180
Stockstijf, en stom, gelijck een beelt, dat zich niet roert.*
 
Wie kan begrijpen hoe de zinnen weiden gingen
 
Door alle hemels heene, en wat bespiegelingen
 
Van Gode en zijnen zoon den opgetogen helt
 
Verlichtten! eveneens als in 't Chaldeeusche velt,*
185
Op 't ruisschen der Eufraete, Ezechiël verscheenen
 
Gezichten, elck om 't schoonste, en die terstont verdweenen.185-186
 
Ten leste tot zich zelf gekomen, riep hy luidt:
 
Geheilight zy Godts naem, en 't goddelijck besluit.
 
Gezegent is hy, die verschijnt, Godts naem ter eere.
190
De heilant koom'. dat's al en 't een dat ick begeere.190
 
Op zulck een stem verscheen de hemelsche gezant,*
 
En hielt in dees spelonck recht voor den jongling stant,
 
Zoo reizigh als hy was, en lichte met zijn klaerheit
 
Den afgescheiden toe: waerop terstont de naerheit194
195
En schaduwe verdween, de lamp haer' glans verloor.
 
De woestijnier bezagh den engel door en door,
 
Van boven tot beneên, en 't flonkren van den luister,
 
Gewoon op zijne kruin te lichten, scheen nu duister
 
Te worden, by den glans en 't licht van Godts herout,
200
Wien 't opperste gezagh dien hoogen last betrout.
 
Joannes zwichte in 't eerste, als hy die hoogheit merckte:201
 
Maer d'aengenaeme geur des afgezants versterckte
 
Hem 't hart, en spreide zich rondom de Godtskappel.
 
Ten leste sprack hy: zoon, gy ziet hier Gabriël,*
205
Die dertigh jaer geleên, gedaelt uit 's hemels poorte,
 
Uw vader aen 't altaer verkuntschapte uw geboorte.206
 
Schep moedt, en vrees niet: want gy deelt door 't hemelsch lot
 
Een' zelven naem met ons niet onwaert. Jakobs Godt208
 
Schonck u dien titel door den mont van zijn profeeten,
210
Wien gy niet wijckt in eere, al zijtge laegh gezeten,
 
Geen grooter quam'er oit uit eene vrouwe voort.211
 
Joannes neight het hooft, als hy dees rede hoort.
 
De roozen luicken op, en blozen aen de wangen,
 
En, schaemroot om dien lof, uit 's engels mont ontfangen,
215
Ontkent het zedigh met een nederigh gelaet:215
 
Maer Gabriël vaert voort. gy hoeft geensins den staet,
 
Daer d'opperste u in stelde, alleen uit zijn behaegen,
 
[Oock eer Elizabeth u voelde en quam te draegen
 
Met blijschap onder 't hart, veel maenden achter een,]
220
Te lochenen. om voor Emanuël te treên,
 
Wertge in het lichaem van uw moeder, lang verschoven,221
 
Begaeft, en rijckelijck, uit 's hemels schoot, van boven
 
Gezalft met 's hemels Geest, de godtheit, die u drijft.
 
De godtheit wil niet dat gy langer schuldigh blijft
225
Emanuël den wegh voor zijne komst te baenen.
 
Gy hoort mijn' hoogen last, dat is u op te maenen,
 
Om 't volck te dompelen, te wasschen in den vloet,
 
Te brengen tot berou, op dat, het quaet geboet,228
 
En zeden ingevoert, het menschdom met verlangen
230
Den grooten heilant van de weerelt magh ontfangen.
 
De hemel gaf de wet, in steen gedruckt, zijn volck,
 
In woeste wildernis door Amrams zoon, Godts tolck:232
 
Het is dan billijck, dat de nieuwe wet, geschreven
 
In 's menschen harte, in een woestijne wort gegeven.
235
Wat Godt voorspelde slaet oock klaer op dit geval.
 
Orakels spelden hoe woestijn en heide en dal
 
En eenzaemheit in 't endt van water zullen vloeien,
 
De blancke lelien ontloken heerlijck bloeien,
 
De dorre lantstreeck, en onvruchtbre heide en lucht
240
De vruchtbre ontluistren met haer lang gewenschte vrucht.236-40240
 
O uitgekoren, waeck dan op, en koom te voorschijn,
 
Op dat een grooter glans op uwen luister doorschijn'.
 
Aldus sprack Gabriël, en d'ander antwoort hem,*
 
Ootmoedigh, en beleeft, met een vertsaeghde stem:244
245
Zoude ick my zulck een daet wel dorven onderwinden,
 
Die niet eens waerdigh ben den schoenriem hem t'ontbinden?
 
Wat is het niet by iet, het ydel niet by 't al?
 
Doch nu het Godt gebiet, verschoonme om hoogh. ick zal248
 
Gehoorzaemen. al wat de hemel heeft bescheiden
250
Geschiede in Godts naem. 'k wil van nu af my bereiden
 
Om aen te breecken, als een star voor dou voor dagh,251
 
Op hoop, en anders niet, of't Godt behaegen magh.
 
De hooghste kon wel door een ezels kinnebacken
 
De kracht des Filistijns in duizent mannen knacken.253-254
255
  Zoo sprack d'ootmoedige, en sloegh zijn gezicht om hoogh,*
 
Als Godts herout verdween uit 's helts gezicht, en vloogh
 
Ter ste van waer hy quam, gedraegen op de veder.
 
Joannes loofde Godt, en viel ter aerde neder,
 
En lagh 'er eene poos op 't aenzicht in het stof,
260
Verzoncken in zich zelf, verslonden in den lof,
 
Des allerhooghsten, die het heilverbont quam stercken,
 
Met Abram opgerecht, en nu dit uit wou wercken261-262
 
Door zijnen dienaer, die zich, zeven dagen langk,
 
En zeven nachten, streng bereide, op 't feestgezangk
265
Van hemelreien, die om hoogh ter klove inbloncken,265
 
Gevolght van galm op galm, uit steenrotse en speloncken.
 
Dat gaf den yvraer moedt t'ontginnen 't hoogh bevel,267
 
Getrou ontfangen uit den mont van Gabriël.
 
Een heiltrompetter, tot dit ampt om hoogh gekoren,*269
270
Liet ondertusschen zich in Davids rijcken hooren.
 
Hy ruste nacht noch dagh op bergh en torenkruin
 
Te vliegen, en alom de zilvere bazuin
 
Te blazen over 't lant, en alle steên en vlecken,
 
Om reuckelozen en misleiden op te wecken,274
275
Uit hunnen diepen slaep, en ingebeelden droom.
 
Dat wrocht of vreught in 't harte, of ydlen schrick en schroom,276
 
Naer elx gesteltenis, en sleet de straet en drempels.*
 
De huizen zagen uit. het priesterdom des tempels
 
Met Levijs aenhang zag flux om naer dit gerucht.279
280
De Sanhedrin vergaerde, en sufte, en zat beducht280
 
Of't goet of quaet bediede, en of men dit most schutten.281
 
Pilatus scheelde 't niet het Jodendom te stutten,282
 
Of laeten schocken, als hy op den hoogen trap,
 
Tybeer ter eere, slechts het stedehouderschap,
285
In 't rijck, verovert by Pompeius met den zwaerde,285
 
Bekleede, en 't Roomsch gezagh, hem toebetrout, bewaerde.
 
Een overste der Joôn, en hooft der Farizeen,*
 
Geleert in Moses wet, eerwaerdigh by Hebreen,
 
Geheeten Nikodeem, bezocht Arimathye,
290
Een lidt des Sanhedrins, om met hem in een vrye
 
Verhandeling te treên, op deze nieuwe maer,289-91
 
Die door de steden liep. dit yverende paer
 
Verwachte vast den troost der heilige geslachten,293
 
En dorsten zedigh schaers de waerheit, dieze dachten,294
295
Uitspreecken, om den haet der Farizeen t'ontgaen:
 
En Nikodeem hief dus by raetsheer Josef aen,
 
Daerze in een ruime zael heilgeerigh t'zamen zaten:297
 
Wat loopt'er een gerucht door stadt, en alle straeten
 
En streecken van het lant? wat roept men, zonder endt,
300
Van Zacharias zoon, dus lang schier onbekent
 
Gescholen in een' hoeck, aen d'oevers der Jordaene?
 
De wufte faem gelijckt de wisselbaere maene,*
 
Dan vol en ront, dan half, dan kleen, gelijck men ziet.
 
Eerst komtze kleen op, wast, neemt af, en loopt tot niet.
305
Wat gaf het een gerucht, door dit geberghte in 't ronde,*
 
Toen Zacharias aen 't altaer niet spreecken konde,306
 
En stom stont, om dat hy mistroude aen 't wonderwoort
 
Des geests, die hem verscheen, en spade de geboort
 
Van eene aenstaende vrucht verkuntschapte, als de jaeren,
310
Lang grijs van ouderdom, in top gesteigert waren,
 
En zijne Elizabeth, in kinderloozen staet,
 
Van al de weerelt, als onvruchtbaer, wiert versmaet?
 
De godtheit evenwel vertrock haer woort niet langer.313
 
Godt zegent d'oude vrou, Elizabeth wort zwanger,
315
En baert op haeren tijt den godtgewijden zoon,
 
Een zuivre peerel aen de priesterlijcke kroon.
 
De stam van Aron juichte op zulck een' rijcken zegen,317
 
Van dit godtvruchtigh paer gansch onverwacht verkregen.
 
Men hiet dees lieve vrucht Joannes, naer het lot319
320
Des invloets van gena, hun toegevloeit van Godt:
 
Want engel Gabriël had haer dien naem gegeven.321
 
Wat sprack hy niet van 't kint, der oudren lust en leven!
 
Hoe 's kints geboorte alom tot blijschap strecken zou
 
Van duizentduizenden. hoe hy, aen Godt getrou,
325
Ten prijs van 's hooghsten naem, van heiligheit zou blincken,
 
Gansch schuw van leckerny, noch wijn, noch boomsap drincken,326
 
Van moeders lichaem aen doorstraelt van 's hemels geest,327
 
In 't endt bekeeren tot de Godtheit wat Godt vreest,322-28
 
Oock dapper en gestreng, gelijck een tweede Elias,329
330
Bemint, en oock gevreest, voor 't aenschijn van Messias
 
Heenlichten, en aen Godt toewijden, als Godts tolck,
 
Een zedigh, gemaniert, en Godtgelaeten volck.332
 
Zoo hoogh een engelsch woort, naer Godts besluit geregelt,333
 
Wert door de stomheit van den vader flux bezegelt;334
335
Dewijl hy twijfel sloegh, of d'almaght in de trou
 
Van haer belofte, die zoo hoogh liep, zwichten zou.
 
Elck merckte dit, die, voor den reuckaltaer en drempel337
 
Verlangende, hem stom zagh komen uit den tempel,338
 
En sloot, op 's priesters wenck, dat hy door 't koorgezicht339
340
Van eenen afgezant des hemels was verlicht:
 
Maer dit is 't noch niet al. het leeft op veele tongen
 
Hoe 't kint in 't lichaem van de moeder hebb' gesprongen,342-vlgg.
 
En zijnen heere en Godt, dus lang noch flaeu betuight,343
 
Op 't groeten van de nicht, oock zwanger, toegejuicht,344
345
Toen Josefs reine bruit Elizabeth begroete,
 
En binnen haere deur in 't lantgeberghte ontmoete.346
 
Dus groot een wonder, naeu gehoort en nagedocht,347
 
Verdween, gelijck een mist, en bleef ononderzocht.
 
Zoo dra Herodes haet zijn kroonrecht wou bewaeren,*
350
En rondom Bethlehem de vrucht, beneên twee jaeren,350
 
Liet slaghten; of hy dus, tot veiligheit van 't hof,351
 
Het al t'onnozel hart des Joodschen konings trof,352
 
In 't midden van dien moort, gevolght van duizent vloecken;
 
Vont hy de neven in geen winckelen noch hoecken,354
355
Hoe scherp men 't onderzocht. in 't endt quam Josefs zoon355
 
Te voorschijn nu en dan, met eenen galm en toon,356
 
Die wederom verdween: maer of hy lagh verzoncken357
 
Doock Zacharias zoon in schaduwe en speloncken,
 
En dootsche wildernis. men hoort noch ziet hem niet.
360
Hy schuwt den ommegangk des volx. wat dit bediet
 
Is mijn begrijp te hoogh. nu hoopen al de vroomen
 
Dat hy, op dit gerucht, eens zal te voorschijn komen.362
 
Belieft het u, berecht en leerme, in dit geval,363
 
Hoe 't leght geschoren, en wat ick besluiten zal.364
365
  Aldus spreeckt Nikodeem, en heer Arimathye,*
 
Die klaerder door het loof der duistre profecye366
 
Het afgebeelde zagh, dan een in d'oude blaên367
 
Geoefent, doch verkeert begreepen en verstaen,
 
Bejegent hem aldus: laet vaeren uw mistrouwen,369
370
En twijfelmoedigheit: wy zullen haest aenschouwen370
 
Den blancken dageraet, veele eeuwen ons belooft.
 
De steên staen overendt. de vroomen steecken 't hooft372
 
Aen alle kanten op. godtvruchtige geslachten,
 
Die op den voorglans van den grooten heilant wachten,374
375
Verheugen zich, en zien hem juichende in 't gemoet.
 
Hoe lang de tijt vertreckt, in groote zaecken spoet*376
 
De hemel langkzaem: dat is meer dan eens gebleken.376-377
 
Schoon ons gedult ontbreeckt, aen Godt zal 't niet gebreecken378
 
Te houden 't heilverbont, aertsvadren met een' eedt
380
Bezegelt reis op reis. lees Moses den profeet.379-380
 
Godt hoefde een' oogenblick in 't werck van drij paer dagen,381
 
En spoede langkzaem, naer zijn eeuwigh welbehagen.
 
Om 's aerdtrijx overschot te bergen voor gevaer
 
Des hoogen weereltvloets, bout Noah hondert jaer
385
Aen 't houten vaertuigh, of zich 't menschdom zou bekeeren.
 
Eer Josef raeckte in staet, en Faro hem wou eeren,386
 
En al zijn vaders huis, gedreight met hongers noot,
 
Verliepen, sedert hy uit schoone Rachels schoot
 
Het licht zagh, dertigh jaer: en veertigh jaeren dwaelden
390
De zes paer stammen, eer zy lucht en adem haelden390
 
In 't vruchtbre Kanaän, zoo vast hun toegezeght.
 
Natuurlijck gaet het dus, indien gy 't overleght.*
 
Een cederplant hoeft lang te worstlen tegens vlaegen,393
 
Eer zy met haere kroon de wolcken koom te schraegen,
395
En taeje wortels in den diepen afgront schiet:
 
Dan is 't een cederboom, daer beuck noch eicke niet
 
In eer by haelen magh. de maen voltreckt haer ronden397
 
Wel twalefmael in 't jaer, aen haer gety gebonden:398
 
De goude zon rolt eens in 't jaer den ronden kloot399-vlgg.
400
Des hemels om: maer hoe doordringende, hoe groot
 
Is haere hitte en glans, by flaeuwe maeneschijnen!
 
Wat queecktze al levens aen in velden en woestijnen!
 
Zy schept uit wildernisse een weeligh paradijs,
 
Wanneer het Gode lust. behoeft men dranck en spijs:
405
Zy deckt een' rijcken disch volop van wijn en vruchten
 
Voor hongerigen, die bedroeft om nootdruft zuchten.
 
Verwacht den tijt, by Godt bestemt, dan met gedult,
 
Verzekert datge hem ten leste loven zult,
 
Die boven ons begrijp de zaecken kan beleiden,409
410
Gelijck het in den raet daer boven leght bescheiden.410
 
Het heeft zijn reden dat Joannes schuilt en duickt,*
 
Gelijck in haeren bol een bloem, eerze openluickt,
 
En met haer' eedlen geur de harten komt verquicken,
 
Die, flaeu en afgequijnt, in noot zijn van te sticken.414
415
De leeraer, die het volck zal leeren naer de wet,
 
Behoeft zich zelven van de weerelt en haer smet
 
t'Onthouden, en de leer met zijne daet te paeren.
 
Dat is gestichtzaem. wie een' ander zal leeraeren,418
 
Hoeft eerst te leeren wat hy andren wijzen wil.
420
De klanck van woorden, gaet het anders, vlieght al stil
 
En vruchtloos 't oor voorby. hy moet niet ongebonden
 
Van zelf in 't leerampt treên, maer van Godt zelf gezonden421-422
 
Aenbreecken met zijn licht, op dat wien licht ontbreeck',
 
Het lemmet van zijn ziele aen 't voorlicht dan ontsteeck'.424
425
Aldus ging Moses niet naer Memfis en Godts troepen,
 
Eer Godt dien herder uyt de boschvlam had geroepen,425-426
 
En sterckte met een' kracht, waer door men kennen kon
 
Wie hem gezonden had: en Samuël begon
 
Te profeteeren, dat de zes paer stammen zagen
430
Hoe hy dien last aenvaerde op 's oppersten behaegen,429-430
 
Die, eer hy leefde, door het hemelsch raetsbesluit
 
De moeder Anna wert belooft zoo lang vooruit,431-432
 
Om, op 't godtvruchtigh spoor van andre wetgezanten,
 
Het quaet te dempen, en rechtvaerdigheit te planten.
435
Joannes, in gespreck met Godt door zijn gebeên,
 
Verwaerloost geenen tijt. 's mans yver wacht alleen
 
Tot dat de geest hem noopt, om in het ampt te treden,
 
Waer toe hy wert geschickt. ick kan geene andere reden438
 
Beseffen. wacht de tijt en uur dan met gedult.
440
Vertreckt de tijt, het komt misschien by onze schult.440
 
Dus sprack Arimathye, en d'onderling vertrouden*
 
Beloofden dit gespreck alleen by zich te houden,
 
En Godt te dienen vroom godtvruchtigh en getrou,
 
Op 't hemelsch licht, dat hun voortaen verschijnen zou.
445
Zoo scheidenze getroost van een, en overwoegen445
 
De profecyen, die op 's heilants komste sloegen.
 
Terwijl brack d'achtste dagh, geschickt ten godtsdienst, aen.*447
 
Jerusalem liep leêgh, eer 't licht was opgestaen.
 
Het volck van wederzy des lantstrooms liet zich vinden449
450
Te Quarentane, uit lust om nu den godtbeminden450
 
Woestijnbeminner eens te hooren en te zien.
 
Men zag het grimmelen van allerhande liên,
 
En oude, en kunne, en staet, gevloeit uit alle streecken:
 
Gelijck by lentetijt een overvloet van beecken,*
455
Wanneer de berghsneeu smilt, in een gezoncken dal455
 
En boezem, tot een meer vergaêrt van overal.
 
Men zagh'er hier en daer, uit yver en verlangen,
 
Van eene steile rotze, of in de boomen hangen,
 
Of zitten op een kruin des heuvels; andren laegh,
460
En andren hooger. elck betoont zich even graêgh.
 
Een ieder heeft zijn wit. 't godtvruchtigh hart is vierigh,
 
De weereltwijze min godtsdienstigh dan nieusgierigh.
 
De booswicht vreest de tucht, en zoeckt in dezen man
 
Iet strafbaers, dat hy met een' glimp bestraffen kan.464
465
Boetvaerdigen zien droef. de reuckeloozen lachen.465
 
Lantloopers vlammen om een aelemos te prachen.466
 
Men zagh'er krijgsvolck, lang beproeft in veel gevaers,
 
En huisliên, burgers, en gehaete tollenaers.468
 
Levijten mompelen wat van dit werck wil worden,
470
En of dit kan bestaen, naer Moses stijl en orden.470
 
Hier zitten schriftgeleerde, Esseen, en Farizeen,471
 
Schijndeughden in den aert, gedost in lange kleên,472-vlgg.
 
Met letteren gezoomt, en kostelijcke spreucken.472-473
 
Zy kittelen zich zelfs. hunne ezelsooren jeucken474
475
Om uit te ziften wat hun dient en niet en dient.
 
Het boeck rust in den arm. zy houden elck ten vrient,476
 
Die hen in eere houdt, en luistert naer hun oordeel,
 
En speelen met de wet, om eige baet en voordeel.478
 
De plaets van heuvelen omheint, daer dit getal*
480
Op d'uitkomst wacht des mans, die redeneeren zal,480
 
Gelijckt een' schouburgh, daer elx oogh de personaedje,
 
Die speelen zal, verwacht op een tooneelstellaedje.
 
Ten lange leste quam de jongling, nu getroost,*483
 
Door al den drang des volx; het aenschijn naer het oost
485
Gekeert, en zette zich, om spreeckende te leunen
 
En vast te staen, daer twee rotspalmen ondersteunen
 
Een dwershout van weêrzyde. elck eerde en groete hem,486-487
 
De helt hen desgelijx, doch zedigh, zonder stem,
 
En reede, als hy 't gezicht in 'r ronde eerst had geslagen.489
490
Alle oogen dochten datze een Engels aenschijn zagen,
 
En schijn van heiligheit om 't hooft. elck zweegh in 't ront.491
 
Toen opende Godts geest d'orakels van dien mont.492

Vorige Volgende

Over het gehele werk

titels


auteurs