De werken van Vondel. Deel 9. 1660-1663

(1936)–Joost van den Vondel– rechtenstatus



[pagina 338]

Het derde bedryf. ABIZAG. BERSABA. Abizag: 770[regelnummer] 'K heb 's konings oogen, tot mijn droefheit, eerst geloken,Ga naar voetnoot770 En wort ten hove alree gelastert en besproken,Ga naar voetnoot771 Als of ick weifelde, en, lichtvaerdigh in mijn trou, Den prins Adonias ten troone opvoeren wou, Waeruit hy onlangs van de trappen neêr quam storten. 775[regelnummer] Zoo durf men reuckeloos mijn' naem en faem verkorten,Ga naar voetnoot775 En stooren 't nieuwe rijck des zoons op 's vaders graf:Ga naar voetnoot776 Maer al deze opspraeck zal verdwijnen, als het kafGa naar voetnoot777 Voor 't stuiven van den wint, koom ick gehoor te krijgen. Men kan met glimpen eene onnoosle maeght betijgen,Ga naar voetnoot779 780[regelnummer] Niet overtuigen: doch eer 't lasteren geloofGa naar voetnoot780 Ten hove wint, en groeit, wort my geraên ten hoof Te klaegen, en in 't licht dit ongelijck te toonen.Ga naar voetnoot782 Ten minste magh mijn klaghte Adonias verschoonen,Ga naar voetnoot783 En vryen voor gevaer, uit zulck een lasterstuck 785[regelnummer] Te schroomen: want hy, droef van 't koningklijck geluck Misdeelt, en niet gekent voor 's vaders eerstgeboren,Ga naar voetnoot784-86 Behoorde, zonder schult, in zijn heer broeders toren, Hem al te maghtigh, niet te sneuvelen, gelijckGa naar voetnoot788 Een die zich met verraet indringen wil in 't rijck. 790[regelnummer] Daer komt de koningin. het voeghtme haer t'ontmoeten,Ga naar voetnoot790 En drywerf uit ontzagh eerbiedighlijck te groeten. De hemel zegene de groote koningin. De godtheit zegene van 's hemels hooge tin Des konings moeder. dat zy lang geluckigh leve, 795[regelnummer] En niemant ongestraft haer' opgangk tegenstreve.Ga naar voetnoot795 Bersaba: Abizag, spruit uw wensch uit een oprecht gemoedt,Ga naar voetnoot796 En stemt die met uw hart, verwacht van ons al 't goet, Dat 's konings kroon vermagh: maer spruitze uit een geweten,
[pagina 339]
Van wederspannigheit en schalck bedrogh bezeten,Ga naar voetnoot799 800[regelnummer] Zoo treffe een vloeck uw hooft, en drijve u uit het hof. Abizag: Genade, ô koningin, wanneer gaf ick u stof Tot onbenoegen? wat verleider zaeit mistrouwenGa naar voetnoot802 En onmin tusschen ons? kon oit de zon aenschouwen Twee eveneensgezinde als wy, die in den arm 805[regelnummer] Van eenen koning korts noch lagen zacht en warm,Ga naar voetnoot805 Hem hielden lijf en ziel aen een door minzaem paeren,Ga naar voetnoot806 En schutten wat zijn hart kon quetsen en bezwaeren,Ga naar voetnoot807 En onderdrucken in dien zwacken ouderdom. Wy stutten elck hem, als een vierige kolom, 810[regelnummer] En vingen, toen hy storf den adem met de tippenGa naar voetnoot810 Van onzen rooden mont en liefelijcke lippen. 'K heb hem ten uitersten onscheibaer bygestaen:Ga naar voetnoot812 En komt dus plotsling uw betrouwen om te slaen? Gy moght uw hart alleen Abizag toebetrouwen.Ga naar voetnoot814 815[regelnummer] Geen koninginnen, geen van al des konings vrouwen Verdienden dees gena ten hove: en zoudtge nu Haer aenzien met den neck, afkeerigh stuur en schuw?Ga naar voetnoot817 Dat hoede Godt. dat durf, dat wil ick nimmer hoopen. Mijn hart, dit zuiver hart (Godt weet het) staet noch open 820[regelnummer] Alleen voor Berseba: gunt gy een' ander 't oor, Zoo gun genadigh uwe Abizag, oock gehoor, Eer gy haer ongehoort, en tegens recht en reden Betight. dat voeght het hof, en hoffelijcke zeden. Bersaba: Geveinsde, waentge dus uw schande t'overkleên?Ga naar voetnoot824 825[regelnummer] Hoe schoon gy 't quaet vermomt, men ziet door 't mommen heen.Ga naar voetnoot825 Woudt gy met 's konings zoon op dit beding verzaemen?Ga naar voetnoot826 En most men heden my voor mijnen zoon beschaemen Door d'eerste voorbede en dit huwelijxverzoeck? Gy waert my, simple duif, in 't veinzen veel te kloeck:Ga naar voetnoot829 830[regelnummer] Maer veins uit al uw maght, en vlam op dertigh rijcken;Ga naar voetnoot830 Gy zult, als konings bruit, met geene rijxkroon prijcken. Den prins Adonias zal 't eeuwigh rouwen, om
[pagina 340]
Dat hy ter sluick dien wegh naer Davids troon opklom. De boosheit wort een poos bedeckt met schoone glimpen,Ga naar voetnoot834 835[regelnummer] Maer melt den meester haest. men magh geen tweewerf schimpenGa naar voetnoot835 Met majesteiten. neen, hy worstelt tegens Godt, Wie tegens 's hemels wil en uitgedruckt verbodtGa naar voetnoot837 't Gezalfde en wettigh hooft naer zijne kroon durf steecken. Abizag: Genadighste, gedoogh dat wy een luttel spreecken 840[regelnummer] Voor onze onnozelheit, en neem zoo lang gedult.Ga naar voetnoot840 Bersaba: Onnozel zijtge niet. Abizag: gy zult de minste schult By ons niet vinden, schoon hier schult in wort gevonden.Ga naar voetnoot842 Bersaba: Ick weet Adonias heeft zich niet onderwondenGa naar voetnoot843 U aen te zoecken, of gy droeght 'er kennis af.Ga naar voetnoot844 Abizag: 845[regelnummer] Dat 's waer, hy melde 't my in 't heenegaen. ick gaf Mijn oordeel op dien eisch, en riedt den helt getrouwelijck, Zoo kort na vaders doot, ontijdigh van geen houwelijck Te reppen; een verzoeck, dat langsaem zou beslaen.Ga naar voetnoot848 Maer lichter kan men minne een' jongelingk ontraên, 850[regelnummer] Dan minnaers, heet van gloet, intoomen en regeeren, De liefde wil te noo 't geliefde pant ontbeeren. Bersaba: Dat gy met schijn van ernst hem 't huwelijck ontriet, Stack 't vier in 's minnaers hart. 'k geloof u verder niet,Ga naar voetnoot853 Zagh door de trali, toen gy gingt naer Arons kooren, 855[regelnummer] Wat hy u heimelijck toeluisterde in uwe ooren.Ga naar voetnoot855 Abizag: Mevrou, verschoonme toch, met een den jongelingk. Hy luisterde ons in 't oor hoe hy te raede gingk In dit gewightigh stuck met geene onwijze heeren.Ga naar voetnoot858 Bersaba: Dat zijn de valcken die dus schalck te zamen zweeren, 860[regelnummer] Om prins Adonias te helpen aen het rijck.
[pagina 341]
Abizag: Aen rijck noch kroon: maer aen een eerlijck huwelijck,Ga naar voetnoot861 Gelijck een' prins betaemt, door voorbê van de moeder, En loutere gena des konings, zijn' heer broeder. Bersaba: Tot noch toe worden my de raetsliên niet gemelt. Abizag: 865[regelnummer] Aertspriester Abjathar, en Joab, Davids helt, En outste veltheer, bey beproefden, en getrouwen. Bersaba: Twee vogels, afgerecht om dit verraet te brouwen,Ga naar voetnoot867 Naerdienze met den neck beide aengezien ten hoof, De klaeuwen willen slaen in zulck een' scepterroof. Abizag: 870[regelnummer] De hemel strafme, viel dit oit in mijn gedachten. Bersaba: De straf is voor de hant.Ga naar voetnoot871 Abizag: mevrou kan dit verzachten, Ten beste schicken by den koning, haeren zoon. Bersaba: Zoo holp ick hem en my om leven staet en kroon.Ga naar voetnoot873 'K verzocht het huwelijck uit alle mijn vermogen, 875[regelnummer] En vindme in dit verzoeck te schandelijck bedrogen.Ga naar voetnoot875 Een prins, wien 't huwen luste ontbrack noit rijcke stof. Men vintze in 't gansche rijck. hy hoeft geen schoone in 't hof Te zoecken, om verraet te stichten, koninginnen Te trouwen, en door haer het hart des volx te winnen. 880[regelnummer] De hartquetzuur des staets, noch nauwelijx geheelt,Ga naar voetnoot880 Wort weder opgekrabt. hy rekent zich misdeeltGa naar voetnoot881 In 't erfrecht van de kroon. dit kan hy niet verduwen. De koning vont den draet: nu zal het gansche kluwenGa naar voetnoot883 Haest volgen. dit verraet, in 't heimelijck gesticht,Ga naar voetnoot884 885[regelnummer] Wort nagespoort. het wil, zoo helder als het licht,Ga naar voetnoot885 Opdaegen. Salomon, in zijn beleit zoo prijsbaer,Ga naar voetnoot886 Kon zijn gequetste kroon genezen heel bewijsbaer,Ga naar voetnoot887
[pagina 342]
En heelen, zonder 't recht te schorten: maer hy gaet Omzichtigh, en gebruickt gewight, en toets, en maet. 890[regelnummer] Zoo vint geen lastervlack op zijne kroon te vatten.Ga naar voetnoot890 Abizag: Ick wenschte Adonias met al mijn bloet en schatten Te redden uit dien noot. mevrou, verschoon den helt, Den zoon van David toch. Bersaba: indien verschoonen gelt, Betrou de broeder zal den broeder eerst verschoonen:Ga naar voetnoot894 895[regelnummer] Maer Godt die Salomon verhief op Davids troonen, Eischt dat hy 't kroonrecht streng hanthave in zijne kracht. Dit voeght den koningen van Abrahams geslacht, Die, als het Godt behaeght, hunne eige vrucht niet spaeren. Abizag: Hou aen om uitstel, of de koning moght bedaerenGa naar voetnoot899 900[regelnummer] In zijn verbolgenheit. Bersaba: wanneer een koning 't recht En ongelijck in zijn verbolgenheit beslecht,Ga naar voetnoot901 Dan gaet de gramschap blint ter vierschaer voor de reden.Ga naar voetnoot902 De koning Salomon stapt met gewisse schreden Zachtzinnigh naer den troon, voor 't storten van dit bloet.Ga naar voetnoot904 Abizag: 905[regelnummer] Helaes, mijn bloet wort koudt van angst en schrick, mijn moedt Loopt over. kan men nu geen hoop noch troost verwerven,Ga naar voetnoot905-906 En moet Adonias den doot zoo bitter sterven, In 't bloeienst van zijn jeught? hoe boet men deze scha?Ga naar voetnoot908 Bersaba: Zoo 't u geraden dunckt, beproef of gy gena 910[regelnummer] Ten hove voor den troon van Salomon kunt winnen. Daer komt de koning uit zijn kabinet van binnen, Zwaermoedigh, hangends hoofts, en met dit recht belast.Ga naar voetnoot912 Vermurwtge 's konings hart: ick stel my zelve vast,Ga naar voetnoot913 En wil beloven 't zal aen Berseba niet hangenGa naar voetnoot914 915[regelnummer] Hem weder in gena, gelijck voorheen, t'ontfangen.
[pagina 343]
Mijn zoon heeft reede uw komst vernomen. hy ziet uit. Verbidtge Adonias, en wort het recht gestuitGa naar voetnoot917 Door uw bemiddeling: de prins, noch onverwezen,Ga naar voetnoot918 Verrijzende, achte zich dan anderwerf verrezen.Ga naar voetnoot919 SALOMON. ABIZAG. Salomon: 920[regelnummer] Hoe krachtigh is de liefde in 't nijpen van den noodt. Een weerelooze maeght ziet leven aen noch doot.Ga naar voetnoot921 Abizag komt bedruckt ten hove om troost, en midden Door al de lijfwacht heene Adonias verbidden.Ga naar voetnoot923 Zy knielt. gy komt te spa, hier gelt geen nabeklagh. 925[regelnummer] Indien voorbidden den betighten helpen magh, Bidt voor u zelve, die den prins holpt harrenassen,Ga naar voetnoot926 En onder bruiloftsschijn den koning woudt verrassen.Ga naar voetnoot927 Hadt mijn heer vader u dees schalckheit toebetrout?Ga naar voetnoot928 Gy blonckt aen zijne kroon, gelijck gesteente in gout, 930[regelnummer] En diende hem getrou voor andre bedtverwanten.Ga naar voetnoot930 Maer hy beschonck u milt met perlen en karkanten,Ga naar voetnoot931 En goot in uwen schoot een zee van schatten uit. Uw gunst en schoonheit streeck dien koninglijcken buit.Ga naar voetnoot933 Doch geen miltdaedigheên een wufte vrou verbinden,Ga naar voetnoot934 935[regelnummer] Die wispeltuurigh zich van allerhande winden Beweegen laet, en, van staetzuchtigheit vervoert,Ga naar voetnoot936 Jerusalem en 't hof in brant zet, en beroert.Ga naar voetnoot937 Uw schoonheit en gezagh en rijckdom, zoo veel gaven Den jongling prickelden om hooger aen te draven,Ga naar voetnoot939 940[regelnummer] En zorgelijck en steil te grijpen naer den staf,Ga naar voetnoot940 Dien vader my door Godts gena rechtvaerdigh gaf. Indien u 't huwen luste, en liepen uwe zinnen Op eene wederga: wy, die uw heil beminnen,Ga naar voetnoot942-43 Niet min dan vader in zijn leven, hadden u 945[regelnummer] De keur uit al het hof van zelf geschoncken: nuGa naar voetnoot945
[pagina 344]
Misbruicktge uw' zegen, en, dat nimmer wort geleden,Ga naar voetnoot946 Wilt op ons staetgevaer u listigh uitbestedenGa naar voetnoot947 Aen broeder, dien gy jaeght in een gewisse doot. Hoe onlangs is 't geleên dat hy ten outer vloot,Ga naar voetnoot949 950[regelnummer] Verbaest een' vryburgh zocht om 't lijf in noot te bergen?Ga naar voetnoot950 En durf men mijn genade en goetheit weder tergen?Ga naar voetnoot951 Een die gewijt wert om Godts stammen te gebien, Kan dees goeds moedts en koel dien lozen handel zien?Ga naar voetnoot953 Abizag, kon men u dees boosheit toebetrouwen?Ga naar voetnoot954 955[regelnummer] Hoe wort die schoone prins misleit door list van vrouwen! Abizag: Genade, ô Salomon. geloof geen los gerucht. Salomon: Geen los noch loos gerucht. wat durf de scepterzuchtGa naar voetnoot957 Niet aengaen! meentge uw schult te decken met ontveinzen?Ga naar voetnoot958 Abizag: De hartekenner kent de harten en gepeinzen, 960[regelnummer] En weet dat geen verraet my in de zinnen schoot. Hoe zoude ick eerloos, korts uw vaders bedtgenoot,Ga naar voetnoot961 En trouwe nootvriendin, my laeten blint bekooren,Ga naar voetnoot962 Om, tegens zijnen zin en wet, Godts uitverkoren Te stooten uit dien troon, van Gode u toegeleght,Ga naar voetnoot964 965[regelnummer] By Davids jongsten wil? dat waer het heiligh rechtGa naar voetnoot965 Ontheiligen. ick heb my voor mevrou, uw moeder, Ontschuldight. wort'er schult gevonden by uw' broeder,Ga naar voetnoot966-67 En is de prins misleit, en jammerlijck vervloeckt;Ga naar voetnoot968 Ick kenme vry van schult. indien men 't onderzoeckt 970[regelnummer] En naerspoort, geene smet zal in Abizag blijcken.Ga naar voetnoot970 Het stont met uw verlof hem vrij op huwelijcken Te dencken: 't afslaen stont aen uwe majesteit.Ga naar voetnoot972 Salomon: Sta op, kent gy u vry. 't is dan het loos beleitGa naar voetnoot973 Van trouweloozen, die ter offermaeltijt liepen,Ga naar voetnoot974
[pagina 345]
975[regelnummer] En, op bazuingeschal, geluck heer koning riepen, Van alle stammen met triomfe toegestaen.Ga naar voetnoot976 Nu durf men weder stout dien onwegh inneslaen.Ga naar voetnoot977 Abizag: Die misdaet wert gezoent, by uw heer vaders leven. Salomon: Het bleef gezoent, waer hy niet wederom gesteven.Ga naar voetnoot979 Abizag: 980[regelnummer] Hy ziet niet verder dan door d'oude koninginGa naar voetnoot980 Abizag t'eischen tot een bruit en gemaelin.Ga naar voetnoot981 Dit huwlijck stelde hy aen zijn heer broeders zeggen:Ga naar voetnoot982 En toen hy heden my het huwen voor quam leggen, Ontriet ick hem met ernst ten hoof naer my te staen,Ga naar voetnoot984 985[regelnummer] Doch stelde my den wil des konings onderdaen.Ga naar voetnoot985 Hoe geeft mijn simpel hart dan stof tot achterdencken?Ga naar voetnoot986 Salomon: Men zocht door deze trou de majesteit te krencken,Ga naar voetnoot987 En op uw bruiloft my te dingen naer den hals,Ga naar voetnoot988 Met eenen naer dees kroon. Abizag: Abizag was noit valsch: 990[regelnummer] Hoe zouze op koningsmoort toeleggen ongenadigh? Salomon: Neef Joab in den aert is bitter en moordaedigh.Ga naar voetnoot991 Dat bleeck aen Abner en aen Amaza weleer,Ga naar voetnoot992 Twee helden in het spits van zijn vermomt geweerGa naar voetnoot993 Gesneuvelt, daer hem 't recht noch reên van staet te geven.Ga naar voetnoot994 995[regelnummer] Hy wert met Abjathar van eenen geest gedrevenGa naar voetnoot995 Adonias, van zelf kroonzuchtigh, eenen smaeck Te geven van verraet, en broederlijcke wraeck,Ga naar voetnoot996-97 En u van 't huwen met dien stouten prins. hier draeien Dees voorbeên op. men zoeckt Abizag eerst te paeienGa naar voetnoot998-99 Ga naar voetnoot999
[pagina 346]
1000[regelnummer] Met zulck een' bruidegom, de gading van haer jeught,Ga naar voetnoot1000 En dan, in 't midden van de feest en bruiloftsvreught,Ga naar voetnoot1001 Den jongsten broeder met zijn vaders zerck te decken.Ga naar voetnoot1002 Abizag: Zou zich een broeders hant door broedermoort bevlecken? Salomon: Dat is gebleken aen den schalcken Absolon, 1005[regelnummer] Die speelde 't Ammon by den wijn. staet SalomonGa naar voetnoot1004-5 Nu van Adonias een beter lot te hoopen? Abizag: Om Thamars schennis heeft zich Absolon verloopen,Ga naar voetnoot1007 Uit een geterghde wraeck: dat schelmstuck gaf hem stof.Ga naar voetnoot1008 Salomon: En prins Adonias, onterft van vaders hofGa naar voetnoot1009 1010[regelnummer] En kroone, kan dien smaet verkroppen noch verduwen; Dies ziet de wraecklust uit, om, onder schijn van huwenGa naar voetnoot1011 Aen schoone Abizag stil door Joab, schelmsch van aert,Ga naar voetnoot1012 Zijn' broeder by den wijn te komen onder 't zwaert.Ga naar voetnoot1013 Abizag: De koning wort bewaeckt met zijne leeusbanieren.Ga naar voetnoot1014 1015[regelnummer] De koning zit bestuwt van hofwacht en staffieren.Ga naar voetnoot1015 Salomon: Zoo dicht niet, of het gaept by wijlen voor of na.Ga naar voetnoot1016 Men slaet gelegenheit, en plaets en tijden ga. De zee, by 't schoonste weêr, leght stil en op haer luimen.Ga naar voetnoot1018 Een storm steeckt schichtigh op: dan ziet men 't water schuimen,Ga naar voetnoot1019 1020[regelnummer] En zich verheffen, dat het aen de starren plast.Ga naar voetnoot1020 Zoo vindt de zeeman, die niet opwaeckt, zich verrast,Ga naar voetnoot1021 En strijckt het zeil te spade, en kan het roer niet dringen.Ga naar voetnoot1022 Een koning wapene zich veiligh voor bespringen. Wy willen schrap staen, eer al 't stamhuis, bly van geest, 1025[regelnummer] En vrolijck by den wijn, op dat geveinsde feest,
[pagina 347]
Eenstemmigh uitroepe, op geklanck van moortbazuinen:Ga naar voetnoot1026 Lang leef de koning, en de koningin van Suinen.Ga naar voetnoot1027 Wy willen tijdigh eerst de hant slaen aen dien rey.Ga naar voetnoot1028 Abizag: Natuur, die my beschonckt met schoonheit, hoe beschrey 1030[regelnummer] Ick uw miltdaedigheit en schadelijcke gaven, Die prins Adonias, den koningklijcken braven,Ga naar voetnoot1031 Ten val gedijen! och, had koning David myGa naar voetnoot1032 Gelaeten buiten 't hof, zoo moght Abizag, vry Van achterdencken, in het bloeienst van heur jaeren,Ga naar voetnoot1034 1035[regelnummer] En buiten opspraeck, met een wedergade paeren.Ga naar voetnoot1035 Nu is Abizag, flus noch 's konings bedtgenoot,Ga naar voetnoot1036 Eene oirzaeck van des zoons al t'onverdiende doot. Salomon: Abizag niet, maer door haer trou ten troon te stijgen,Ga naar voetnoot1038 Dat's oirzaeck van zijn doot. Abizag: 'k zal dan van d'oirzaeck zwijgen. 1040[regelnummer] De stam van Jesse ontzey noit vyant zijn gena,Ga naar voetnoot1040 En minst den eigen zoon, die, zonder wederga In wederspannigheit, den vader dong naer 't leven.Ga naar voetnoot1041-42 Salomon: Door vaders goetheit wert de boosheit meer gestevenGa naar voetnoot1043 Toen Absolon, gesterckt van aller stammen stem,Ga naar voetnoot1044 1045[regelnummer] Hem sedert met gewelt dreef uit Jerusalem, En in zijn ballingschap gewapent naer quam zetten.Ga naar voetnoot1046 Abizag: Zoudt gy uw eerste recht met broederbloet besmetten?Ga naar voetnoot1047 Salomon: Met geen onschuldigh, maer strafschuldigh broedersbloet: Abizag: Het maeghschap grenst te na.Ga naar voetnoot1049
[pagina 348]
Salomon: wie naer de kroon steeckt moet 1050[regelnummer] Het boeten met den hals. de kroon lijdt geen verschooning.Ga naar voetnoot1050 Dees misdaet quetst het hart des rijx, dat is de koning, Het eigen beelt van Godt, op 't rijxaltaer gewijt. Abizag: En Godt schelt daeghlijx zelf der boozen misdaet quijt.Ga naar voetnoot1053 Zoo beelt de koning best de Godtheit uit naer 't leven.Ga naar voetnoot1054 1055[regelnummer] De Godtheit treckt min lof uit straf dan uit vergeven.Ga naar voetnoot1055 Salomon: De Godtheit in het recht ziet geen persoonen aen.Ga naar voetnoot1056 Abizag: Gena kan eeuwigh, geen gestrengheit lang bestaen.Ga naar voetnoot1057 Men geeft den koningen den titel van genadigh.Ga naar voetnoot1058 De faem van goetheit, licht verzoenbaer, en weldaedigh,Ga naar voetnoot1059 1060[regelnummer] Verleent meer luisters aen den opgangk van uw rijck.Ga naar voetnoot1060 Salomon: Noit droegh een rijck gerust twee koningen gelijck,Ga naar voetnoot1061 Gelijck de weerelt geen twee zonnen kan gedoogen. Abizag: Een rijxzon Salomon verheught der stammen oogen:Ga naar voetnoot1063 Hoe zouze Abizag dan bedroeven in den zoonGa naar voetnoot1064 1065[regelnummer] Van David, die u zette in 't gout van dezen troon? Geen vleier van het hof misleide u met zijn treken.Ga naar voetnoot1066 Salomon: Abizag rust. het recht wort met dit tegenspreeckenGa naar voetnoot1067 Eer aengeterght, en min geleenight, en verzacht.Ga naar voetnoot1068 Gy wort ten hove met dees voorspraeck meer verdacht. Abizag: 1070[regelnummer] Genadighste, gedoogh dat wy ons zelven quijten.Ga naar voetnoot1070 Salomon: Zoo quijt u dan heel kort. dit jammeren, dit krijten,
[pagina 349]
Dit kermen vordert niet. nu klaegh uw hart voort uit.Ga naar voetnoot1072 Het recht gaet zijnen gangk. kort af uw klaghte, en sluit.Ga naar voetnoot1073 Abizag: Genadighste, eene maeght is teder, 1075[regelnummer] En allerteêrst in dit geval, Daer 't 's konings broeder gelden zal.Ga naar voetnoot1076 Ick worpme aen uwe voeten neder,Ga naar voetnoot1077 Als voor een' vryburgh in den noot.Ga naar voetnoot1078 Gekerm noch traenen kunnen baeten. 1080[regelnummer] Vergeefme, ick moet mijn traenen laeten. Verdiende Adonias de doot, Zoo wijt het my. is dit te stuiten; Gy kunt Abizag, waert veracht,Ga naar voetnoot1083 By vaders vrouwen, dol verkracht 1085[regelnummer] Van Absolon, met muuren sluiten.Ga naar voetnoot1084-85 Zoo kanze door dit huwelijck Den jonglingk niet ten troone opvoeren, Noch door haer staetzucht 't rijck beroeren.Ga naar voetnoot1088 O Salomon, ô licht van 't rijck, 1090[regelnummer] Verdoof den glans der majesteitenGa naar voetnoot1090 Niet in uw' broeder met de kling: Zoo moetge by nakomelingGa naar voetnoot1092 En nazaet voor uwe eer niet pleiten. Gena, geen recht zy uw besluit. 1095[regelnummer] Kies van dees beide 't veilighste uit. Salomon: Rijs op, Abizag. wy, gedient by 't meeste voordeel,Ga naar voetnoot1096 Beloven u voor Godt door geen ontijdigh oordeel Noch hem, noch 't heil des volx, noch onzen naem en eer Te quetsen. neen gewis: betrou dat nimmermeer.Ga naar voetnoot1099 1100[regelnummer] Wy willen 't heiligh recht om gunst noch afgunst buigen,Ga naar voetnoot1100 Noch op een donkre blijck maer wettige getuigenGa naar voetnoot1101 Het vonnis vellen; 't zy men 't recht uitvoere, of zwicht'.Ga naar voetnoot1102 Zoo schroomen wy geensins 's volx opspraeck, noch het licht.
[pagina 350]
Dees zwaerigheit treft my, zijn' broeder, eerst in 't harte.Ga naar voetnoot1104 1105[regelnummer] Rijs op Abizag. God verlichte u in dees smerte. BANAJAS. SALOMON. Banajas: Genadighste, ick verwacht, tot 's konings dienst bereit, In dezen stant den last van uwe majesteit.Ga naar voetnoot1107 Salomon: Hoe gaet het, Banajas? wat mompelen de lieden? Zal prins Adonias, of Salomon gebieden? Banajas: 1110[regelnummer] Elck heeft de bruiloft van Abizag in den mont.Ga naar voetnoot1110 Salomon: Wat dunckt u van dees bruit, en zulck een trouverbont? Banajas: Z'is teffens rijck, en schoon, en, boven haere dagenGa naar voetnoot1112 En kunne, alreede wijs. zou zy den zoon mishaegen, Een maeght, die vader, zwack van ouderdom, beviel? Salomon: 1115[regelnummer] Zy kent geen wederga. de glanssen van haer ziel En geest, die door de wolck van 't schoone lichaem straelen, Verbeelden 't ooge, dat een engel neêr quam daelenGa naar voetnoot1117 In menschelijcken schijn, met sterflijckheit bekleet.Ga naar voetnoot1118 Natuur heeft teffens al het eêlste aen haer besteet. 1120[regelnummer] Zoo 't eerstgeboorterecht niet street met vaders orden, En Godt, die my verhief, wat konze minder wordenGa naar voetnoot1120-21 Als koningin van 't rijck? want schoon het hof haar riep, En zy, gelijck een roos, in vaders armen sliep, Z'is noit van hem gerept, maer zuiver maeght gebleven:Ga naar voetnoot1124 1125[regelnummer] En storf ick kinderloos, 'k wou haer aen broeder geven:Ga naar voetnoot1125 Nu staet Adonias te vroegh op voor den tijt,Ga naar voetnoot1126 En terght de wettigheit, ter heerschappy gewijt.Ga naar voetnoot1127 Zoo vader David my dit voorrecht had geweigert; Ick waer te vrede, en hy ten rijxtrappe opgesteigertGa naar voetnoot1129 1130[regelnummer] Met 's volx toejuichen: nu verbintme staet en plicht
[pagina 351]
Te hindren dat my geen onterfde sta in 't licht.Ga naar voetnoot1131 Heer vader spelde lang mijn' opgang door de galmen Van hemelsch harpgezangk, en stroide olijf en palmen Den vredevorst ter eere, en zette in 't lang en breêGa naar voetnoot1134 1135[regelnummer] Mijn grenzepaelen uit, van d'eene aen d'andre zee,Ga naar voetnoot1135 Van Faroos Nijl tot aen d'Eufraet, en Nimrots stroomen: En durf Adonias vermeten my 's rijxtoomenGa naar voetnoot1137 Ontrucken tegens Godts en vaders jongsten wil?Ga naar voetnoot1138 Banajas: Indien men spreecken magh in broederlijck geschil,Ga naar voetnoot1139 1140[regelnummer] Het voeght onwettigen voor wettigen te wijcken, En Godts orakelen. men magh de dertigh rijcken In een gesmolten niet verdeelen: dat staet vast. Het is geen suffens tijt. 't gemor der burgren wastGa naar voetnoot1143 Alle oogenblicken aen. zoo veele aenhangelingen,Ga naar voetnoot1144 1145[regelnummer] Die onlangs met gejuich ter offermaeltijt gingen, Om prins Adonias te helpen op den stoel,Ga naar voetnoot1146 Verwachten 't woort van hem: en wiltge stil en koel Van ver dit aenzien: hy zal d'eerste rol herspelen.Ga naar voetnoot1148 Het oproer kanckert in. men moet staetkanker heelenGa naar voetnoot1149 1150[regelnummer] Met vier en yzer, eer die inkruip' naer het hart.Ga naar voetnoot1150 Salomon: Ick vindme van weêrzy benepen en benart.Ga naar voetnoot1151 Hier staet mijn wettigh recht, daer d'opspraeck en de laster; Hier 's huwlijx aenzoeck, daer 't gevolgh. wy dienden vaster In 't vonnissen te gaen, om door geen los besluitGa naar voetnoot1153-54 1155[regelnummer] Te slibbren. bloetrecht eischt een klaer bewijs vooruit,Ga naar voetnoot1155 Dat op getuigen rust van onbesproke koppen.Ga naar voetnoot1156 Men hoeft veel stofs, om al wat gaept den mont te stoppen;Ga naar voetnoot1157 Dies liet ick door de stadt naerspooren wat'er broeit,Ga naar voetnoot1158 En wacht getuigen, hoe hier Joab onder roeit,Ga naar voetnoot1159 1160[regelnummer] Met Abjathar. bezet terstont de poort en vesten Van Davids stadt met wacht van alle vier gewesten.
[pagina 352]
Gy hebt de Kreten en de Plethen in uw' eedt.Ga naar voetnoot1162 Ga daetlijck heene, en hou u op mijn leus gereet.Ga naar voetnoot1163 REY VAN HOFJOFFEREN. Zangk: Had Jesses jongste zoon niet verder 1165[regelnummer] Dan 's vaders stal gezien, Genoeght te leven, als een herder,Ga naar voetnoot1166 En kudden te gebiên; Hoe vrolijck zouden zijne zoonen Den haet en nijt ontgaen, 1170[regelnummer] En onbekoort naer koningskroonenGa naar voetnoot1170 Noch heerschappyen staen! De kroonzucht, nu hun aengeboren In 't vaderlijcke hof, Komt reis op reis het hart bekooren, 1175[regelnummer] En geeft krackeelen stof.Ga naar voetnoot1175 Hoewel de princen snel, als schimmen, Verdwijnen uur op uur, Noch zoeckenze al in top te klimmen, Op 't wanckele avontuur.Ga naar voetnoot1179 1180[regelnummer] Men vint geen rust in koningshoven. Het hooge daelt: het laegh stijght boven. Tegenzangk: De zoons belaegen eige vaders, De broeder 's broeders staet. Het hof krioelt van aertsverraders. 1185[regelnummer] Elck vlamt op eige baet.Ga naar voetnoot1185 Men leght op rooven toe en moorden. Geveinstheit, vol bedrogh, Verlockt een duif met schoone woorden. De koning staet, och och, 1190[regelnummer] Gereet alle oogenblick te glijden. Biet Godt hem niet de hant, Hy stort, ten schimp van die 't benijden.Ga naar voetnoot1192 De rijcke tullebant Geneest geen hooftpijn, purpre broozenGa naar voetnoot1194
[pagina 353]
1195[regelnummer] Voetevel nochte smart.Ga naar voetnoot1195 In doornen pluckt men geur van roozen.Ga naar voetnoot1196 De mont is niet als 't hart.Ga naar voetnoot1197 De goude kelck schenckt moortvenijnen. De dingen zijn niet als zy schijnen. Toezangk: 1200[regelnummer] Godt zelf had Jesses zoon Ter heerschappy gekoren, En met den olihorenGa naar voetnoot1202 Door Samuël uit 's hemels troon Gezalft by koning Sauls leven. 1205[regelnummer] Hy kreegh dan 't rijck, niet aengedreven Van kroonzucht, maer door 't hoogh bevelGa naar voetnoot1206 Geopenbaert aen Samuël. Zoo volghde Salomon die gangen;Ga naar voetnoot1208 Dies zal hy 't rijck, van Gode ontfangen, 1210[regelnummer] Bezitten, rijck van majesteit, In vrede en volle heerlijckheit. Laet ons ter hutte Godt gaen smeecken.Ga naar voetnoot1212 Godt kan der boozen aenslagh breecken.	voetnoot770 eerst: pas. voetnoot771 besproken: in kwaad gerucht gebracht (Ned. Wdb. II, 2086). voetnoot775 durf men verkorten: durft men te kort doen aan. voetnoot776 stooren: verontrusten (Mnl. Wdb. VII, 2226). voetnoot777 opspraeck: laster. voetnoot779 met glimpen: met schijn van recht; betijgen: aanklagen. voetnoot780 overtuigen: haar schuld aantonen (Ned. Wdb. XI, 2143). voetnoot782 ongelijck: (het mij aangedane) onrecht; in 't licht te toonen: in het licht te stellen. voetnoot783 magh: kan. voetnoot784-86 vryen: vrijwaren; uit zulck een lasterstuck te schroomen: dat, gelijk te vrezen is, uit zulk een schandelike aantijging kan voortkomen; misdeelt van: geen deel hebbend aan; gekent voor: erkend als. voetnoot788 te sneuvelen: ten val te komen. voetnoot790 t'ontmoeten: tegemoet te gaan. voetnoot795 haer' opgangk tegenstreve: haar macht, haar invloed vermindere. voetnoot796 oprecht: rechtschapen. voetnoot799 bezeten van: vervuld met; schalck: listig. voetnoot802 onbenoegen: ongenoegen. voetnoot805 eenen: een zelfde; korts: kort geleden. voetnoot806 hielden lijf en ziel aen een: hem in het leven hielden; minzaem: liefdevol. voetnoot807 schutten: afweerden. voetnoot810 storf: stierf. voetnoot812 ten uitersten: in zijn laatste ogenblikken; onscheibaer: onafscheidelik. voetnoot814 toebetrouwen: toevertrouwen. voetnoot817 stuur: stuurs, vertoornd; schuw: synon. van afkerig. voetnoot824 t'overkleên: te bemantelen. voetnoot825 vermomt: achter een masker verbergt (vgl. mommen). voetnoot826 beding: afspraak; verzaemen: huwen. voetnoot829 kloeck: listig. voetnoot830 vlam op: verlang vurig naar. voetnoot834 glimpen: schijn, voorwendsel. voetnoot835 melt: verraadt; haest: weldra; schimpen: de spot drijven. voetnoot837 Wie: die; uitgedruckt: uitdrukkelik. voetnoot840 onnozelheit: onschuld. voetnoot842 schoon hier schult in wort gevonden: al zou er van schuld sprake zijn. voetnoot843 zich onderwonden: het aangedurfd. voetnoot844 aen te zoecken: ten huwelik te vragen. voetnoot848 beslaen: zijn beslag krijgen, ingewilligd worden (Ned. Wdb. II, 2027). voetnoot853 Stack 't vier: ontstak het vuur. voetnoot855 toeluisterde: toefluisterde (vgl. vs. 857). voetnoot858 geen onwijze: zeer verstandige. voetnoot861 eerlijck: eervol. voetnoot867 vogels: vgl. valcken in vs. 859. voetnoot871 voor de hant: nabij. voetnoot873 holp om: beroofde van. voetnoot875 te: zeer. voetnoot880 hartquetsuur: de wonde (door David's dood). voetnoot881 opgekrabt: opengekrabd. voetnoot883 den draet: de eerste gegevens om het komplot (het kluwen) op het spoot te komen. voetnoot884 Haest: weldra. voetnoot885 wil: zal. voetnoot886 Opdaegen: aan den dag komen; prijsbaer: loffelik. voetnoot887 heel bewijsbaer: op grond van duidelike aanwijzingen had hij dadelik het recht zijn loop kunnen laten (zonder 't recht te schorten, vs. 888). voetnoot890 vint te vatten: kan vat krijgen op; lastervlack: smet door onrechtmatige daad. voetnoot894 zal eerst: zal de eerste zijn die. voetnoot899 Hou aen: dring aan; of: in afwachting of. voetnoot901 ongelijck: onrecht. voetnoot902 voor de reden: in plaats van de rede, het verstand. voetnoot904 Zachtzinnigh: bedachtzaam. voetnoot905-906 mijn moedt (= gemoed) loopt over: ik ben mijn aandoeningen niet meer meester. voetnoot908 bloeienst: bloeiendst; boet: herstelt. voetnoot912 Zwaermoedigh: gedrukt; hangends hoofds (absolute genitief): met hangend hoofd; met dit recht belast: gebukt onder deze rechterlike plicht. voetnoot913 ick stel my zelve vast: ik verbind mij er toe(?). voetnoot914 niet hangen aen: niet liggen aan. voetnoot917 Verbidtge Adonias: verkrijgt gij door uw voorbede genade voor Adonias; recht: vonnis. voetnoot918 onverwezen: niet veroordeeld. voetnoot919 anderwerf: zie 1 Koningen 1, 50-53; verrezen: in eer hersteld. voetnoot921 ziet aen: geeft acht op. voetnoot923 Adonias verbidden: zie vs. 917. voetnoot926 holpt: hielpt; harrenassen: zich wapenen, fig. voor: de aanslag beramen. voetnoot927 onder bruiloftsschijn: onder het voorwendsel dat het slechts om een huwelik te doen was (vgl. 684). voetnoot928 u dees schalckheit toebetrout: deze boosaardige list van u verwacht. voetnoot930 voor andre bedtverwanten: boven andere echtgenoten. voetnoot931 karkanten: halssieraden van goud of edelgesteenten (Ned. Wdb. VII, 1621). voetnoot933 gunst: liefde; streeck: verwierf. voetnoot934 verbinden: zijn in staat om te binden. voetnoot936 van staetzuchtigheit vervoert: door heerszucht meegesleept. voetnoot937 beroert: in beroering brengt. voetnoot939 hooger aen te draven: naar een hogere positie te streven. voetnoot940 zorgelijck en steil: met inspanning en moeite (vgl. De Roomsche Lier, vs. 78: verdrietigh en steyl); staf: scepter. voetnoot942-43 liepen uwe zinnen op: ging uw verlangen uit naar. voetnoot945 van zelf: uit eigen beweging. voetnoot946 dat nimmer wort geleden: wat nooit geduld kan worden. voetnoot947 op ons staetgevaer: onze positie in gevaar brengend; u uitbesteden: in het huwelik treden. voetnoot949 vloot: vluchtte. voetnoot950 Verbaest: ontsteld; vryburgh: vgl. vs. 436. voetnoot951 mijn genade tergen: mij, ondanks mijn genade, prikkelen. voetnoot953 dien lozen handel: die listige handelwijze. voetnoot954 toebetrouwen: zie vs. 928. voetnoot957 loos: onjuist (oorspr. ledig); durf: durft; scepterzucht: heerszucht. voetnoot958 aengaen: ondernemen. voetnoot961 korts: nog kort geleden. voetnoot962 nootvriendin: vriendin in nood. voetnoot964 toegeleght van: toebedeeld door. voetnoot965 By: door. voetnoot966-67 my ontschuldight: mijn onschuld aangetoond. voetnoot968 verkloeckt: verschalkt. voetnoot970 naerspoort: naspoort. voetnoot972 Te dencken op: te denken aan; 't afslaen: de weigering. voetnoot973 kent gy u vry: als gij u van geen schuld bewust zijt; loos beleit: listig plan. voetnoot974 trouweloozen: zie 1 Koningen 1, 7-vlg. voetnoot976 Van: door. voetnoot977 stout: vermetel; onwegh: verkeerde weg (Ned. Wdb. X, 2204). voetnoot979 gesteven: gesterkt (in zijn misdadig plan). voetnoot980 ziet niet verder: heeft geen verdere bedoelingen. voetnoot981 eischen: vragen. voetnoot982 stelde hy aen zijn heer broeders zeggen: liet hij afhangen van de uitspraak, de beslissing, van zijn broeder (zeggen: scheidsrechterlike uitspraak; Mnl. Wdb. VII, 913). voetnoot984 naer my te staen: naar mijn hand te dingen. voetnoot985 onderdaen: onderdanig, onderworpen. voetnoot986 achterdencken: boze vermoedens. voetnoot987 deze trou: dit huwelik. voetnoot988 te dingen naer den hals: naar het leven te staan. voetnoot991 in den aert: van karakter; bitter: onbarmhartig. voetnoot992 Abner en Amaza: zie 2 Sam. 2, 13-17 en 20, 9-10. voetnoot993 van zijn vermomt geweer: door zijn heimelik verborgen wapen. voetnoot994 daer hem 't recht noch reên van staet te geven: waarvoor hij nog verantwoording schuldig is tegenover het recht (de rechter). voetnoot995 van eenen geest: door dezelfde gezindheid. voetnoot996-97 van zelf: uit zich zelf reeds; eenen smaeck te geven van: lust te doen krijgen in; broederlijcke wraeck: wraak tegen een broeder. voetnoot998-99 stouten: vermetele; hier draeien dees voorbeên op: dat is de eigenlike bedoeling van deze voorbeden. voetnoot999 te paeien: tevreden te stellen, over te halen. voetnoot1000 de gading van haer jeught: die past bij haar jeugd, die haar jeugd behaagt (Ned. Wdb. IV, 133). voetnoot1001 de feest (bij V. óók vrouwelik). voetnoot1002 met zijn vaders zerck te decken: bij zijn vader te begraven. voetnoot1004-5 schalcken: misdadige; speelde 't (klaar): leverde, lapte 't (in deze betekenis niet in het Ned. Wdb.); by: door. Zie 2 Sam. 13, 28-29. voetnoot1007 Thamars schennis: de schending van zijn zuster Thamar. Zie 2 Sam. 13, 1-14; heeft zich verloopen: is zich te buiten gegaan, is tot zijn schandelike daad gekomen. voetnoot1008 een geterghde wraeck: wraak waartoe hij geprikkeld was. voetnoot1009 onterft: beroofd, verdreven van. voetnoot1011 Dies: daarom. voetnoot1012 schelmsch: misdadig. voetnoot1013 te komen onder 't zwaert: zie bij vs. 561. voetnoot1014 leeusbanieren: banieren waarop de leeuw van Juda is afgebeeld. voetnoot1015 bestuwt van: omringd door; staffieren: lijfwacht (oorspr. stafdragers). voetnoot1016 het gaept: er is een opening. voetnoot1018 leght: ligt; op haer luimen: op de loer. voetnoot1019 schichtigh: plotseling. voetnoot1020 dat: zodat; plast: spat. voetnoot1021 opwaeckt: wakker wordt, acht geeft. voetnoot1022 dringen: in de juiste stand brengen(?). voetnoot1026 moortbazuinen: bazuinen die oproepen tot moord. voetnoot1027 Suinen: in de Bijbel de stad Sunem, woonplaats van Abizag, ‘de Sunamitische’. voetnoot1028 de hant slaen aen: aangrijpen; rey: stoet, troep. voetnoot1031 braven: dappere. voetnoot1032 Ten val gedijen: oorzaak zijn van zijn val. voetnoot1034 achterdencken: achterdocht, jegens haar gekoesterd. voetnoot1035 opspraeck: kritiek. voetnoot1036 flus: kort te voren. voetnoot1038 maer door haer trou ten troon te stijgen: maar de omstandigheid dat Adonias door haar huwelik de troon hoopte te beklimmen. voetnoot1040 De stam: het koningshuis. voetnoot1041-42 zonder wederga in wederspannigheit: met weergaloze weerspannigheid; dong naer: stond naar. voetnoot1043 meer gesteven: nog versterkt. voetnoot1044 van: door; stem: instemming. voetnoot1046 naerzetten: vervolgen. voetnoot1047 recht: rechterlike uitspraak. voetnoot1049 De familiebetrekking is te na; naer de kroon steeckt: zie vs. 260-61. voetnoot1050 lijdt geen verschooning: leent geen gehoor aan vergoelijkende woorden. voetnoot1053 zelf: zelfs. voetnoot1054 Dan is het beste dat de koning enz. voetnoot1055 treckt min lof uit straf: wordt minder geprezen om zijn straffen. voetnoot1056 in het recht: waar het aankomt op recht doen; ziet geen persoonen aen: is onbevooroordeeld tegenover de personen. voetnoot1057 Gena kan eeuwigh (bestaan). voetnoot1058 Men acht genadigheid aan het koningschap eigen. Of: men spreekt de koning aan met Genadighste (zie vs. 1070). voetnoot1059 weldaedigh: geneigd het goede te doen. voetnoot1060 opgangk: toenemende bloei. voetnoot1061 droegh: verdroeg; gelijck: tegelijk. voetnoot1063 Accent op Eén. voetnoot1064 bedroeven in: leed aandoen door de zoon te treffen. voetnoot1066 misleide (conjunctief); treken: listen. voetnoot1067 rust: dring niet verder aan. voetnoot1068 aengeterght: geprikkeld, aangezet tot krasse maatregelen. voetnoot1070 dat wy ons zelven quijten: onze plicht vervullen. voetnoot1072 vordert: baat; klaegh uw hart voort uit: stort verder uw hart uit in klachten. voetnoot1073 kort af: bekort; sluit: eindig. voetnoot1076 Daer: waar. voetnoot1077 worp: werp. voetnoot1078 vryburgh: vgl. vs. 436. voetnoot1083 waert veracht: waard om geminacht te worden. voetnoot1084-85 vaders vrouwen. Zie David in Ballingschap, Inhoudt, r. 49-50; Van: door; met muuren sluiten: opsluiten (in het algemene vrouwenverblijf). voetnoot1088 staetzucht: heerszucht. voetnoot1090 Verdoof: doof uit. voetnoot1092 moetge: behoeft ge. voetnoot1096 gedient by: gebaat door. voetnoot1099 betrou dat nimmermeer: reken daar niet op. voetnoot1100 afgunst: hier het tegengestelde van gunst: genegenheid. voetnoot1101 Noch: en niet; een donckre blijck: een onvast bewijs; getuigen: bewijsstukken. voetnoot1102 zwicht': toegeve, dus: niet straffe. voetnoot1104 eerst: in de eerste plaats. voetnoot1107 In dezen stant: nu de zaak zo staat; last: order. voetnoot1110 heeft in den mont: spreekt over. voetnoot1112 teffens: tegelijk. voetnoot1117 Verbeelden 't ooge: doen het oog verbeelden. voetnoot1118 schijn: gedaante. voetnoot1120-21 Als Adonias, de eerstgeborene, koning had kunnen worden, wat door Vaders beschikking en Gods wil verhinderd is. voetnoot1124 van: door; gerept: aangeraakt, d.w.z. van haar maagdelikheid beroofd; zuiver: reine. voetnoot1125 storf: stierf. voetnoot1126 staet op: verheft zich, maakt aanspraak op de troon. voetnoot1127 terght: trotseert. voetnoot1129 en hy (waer); opgesteigert: opgestegen. voetnoot1131 hindren: verhinderen; sta in 't licht: in de weg sta. voetnoot1134 in 't lang en brêe: naar alle zijden. voetnoot1135 Mijn grenzepaelen: de grenzen van mijn rijk. voetnoot1137 durf: durft; vermeten: in zijn aanmatiging (Mnl. Wdb. VIII, 2133). voetnoot1138 jongsten: laatste. voetnoot1139 spreecken in: zich mengen in. voetnoot1143 suffens tijt: tijd voor dralen. voetnoot1144 aenhangelingen: aanhangers. voetnoot1146 stoel: troon. voetnoot1148 herspelen: ten tweeden male spelen. voetnoot1149 kanckert in: dringt diep door, breidt zich uit, gelijk de kanker. voetnoot1150 Met vier en yzer: door uitbranden en uitsnijden. voetnoot1151 benart: in 't nauw gebracht. voetnoot1153-54 't gevolgh: de gevolgen er van; vaster te gaen: door te tasten. voetnoot1155 slibbren: uitglijden; bloetrecht: recht op doodvonnis. voetnoot1156 getuigen: zie vs. 1101; onbesproke: waarop niets aan te merken valt. voetnoot1157 Men behoeft nauwkeurige kennis van omstandigheden om alle kritiek het zwijgen op te leggen. voetnoot1158 Dies: daarom. voetnoot1159 hier onder roeit: de onrust aanstookt. Vgl. Lucifer, vs. 713. voetnoot1162 de Kreten en de Plethen: de lijfwacht (vgl. David in Ballingschap, vs. 765); in uw eedt: als soldaten die u de eed van trouw zwoeren. voetnoot1163 op mijn leus: op mijn bevel. Leus: teken om een onderneming te beginnen (Ned. Wdb. VIII, 1700). voetnoot1166 Genoeght te leven: vergenoegd, tevreden met. voetnoot1170 onbekoort: niet aan verleiding blootgesteld. voetnoot1175 krackeelen stof: stof tot twisten. voetnoot1179 Op 't wanckele avontuur: Vondel denkt hier aan het bekende wentelende rad van avontuur. voetnoot1185 vlamt op eige baat: verlangt vurig naar eigen voordeel. voetnoot1192 ten schimp: tot spot; 't benijden: nl. hem zijn hoge positie benijden. voetnoot1194 broozen: schoeisel. voetnoot1195 Voetevel: gebrek, pijn aan de voet (evel = euvel, kwaal). voetnoot1196 geur van roozen: geurige rozen. voetnoot1197 De mond uit niet wat in 't hart verborgen blijft. voetnoot1202 olihoren: vgl. vs. 625. voetnoot1206 Van: door. voetnoot1208 die gangen: dat voorbeeld. voetnoot1212 ter hutte: in de tempel.

Vorige Volgende

De werken van Vondel. Deel 9. 1660-1663

Het derde bedryf.

Over het gehele werk

titels

auteurs

Over dit hoofdstuk/artikel

lied