De werken van Vondel. Deel 9. 1660-1663

(1936)–Joost van den Vondel– rechtenstatus



[pagina 216]

Het vierde bedryf. TUCHTKNAEP. SAMSON. Tuchtknaep: De Joodtsche rechter, by 't Gazaensch gerecht verwezen,Ga naar voetnoot1039 1040[regelnummer] Gedoemt ten schimp, en smaet, begint alree te vrezen, Nu hy voor 't heilighdom, in Dagons ommegang, Zal worden omgeleit, door aller volcken drang En toevloet: nu hy moet, getreên ter kerckstellaedje,Ga naar voetnoot1042-43 Bekleên op 't offerfeest zijn eige personaedje,Ga naar voetnoot1044 1045[regelnummer] De Sterckheit, in den strick der Wellust, van haer kracht, En scherp gezicht berooft, in eenen langen nachtGa naar voetnoot1046 Geketent, als een slaef, van arrebeit gebroken,Ga naar voetnoot1047 Om vryheit prachen, en voor Dagons outer smoocken.Ga naar voetnoot1048 Dat leght hem op de leên. nu ziedt het bloedt, van spijt,Ga naar voetnoot1049 1050[regelnummer] En wraeck, doch al vergeefs, de locken is hy quijt, Het broeinest van zijn kracht, en kan zich naulijx reppen.Ga naar voetnoot1051 Ga hael hem. ziet hy komt, en zoeckt wat luchts te scheppen, En schijnt te twijflen aen den vrydom, hem belooft.Ga naar voetnoot1053 Hy schuimbeckt, knarstant, brult. d'ooghwinckels in zijn hooftGa naar voetnoot1054 1055[regelnummer] Broên wraeck, en gruwelen. de wraeck begint t'ontsteecken.Ga naar voetnoot1055 Hy schudt het hooft. hy trapt, en stampt, en kan niet spreecken. De leeuwentemmer, een lantstroopende Hebreeu, Gelijckt zich zelven niet, durf nu geen' jongen leeuGa naar voetnoot1058 Aenranden, scheuren, van den muil en bey zijne ooren, 1060[regelnummer] Tot achter aen den staert; geen lant noch lieden stoorenGa naar voetnoot1060 Met vossekoppelen, en zetten 't korenlant, Zoo wijt men af kan zien, in eenen lichten brant; Daer arme bouliên, van den oogst, hun hoop, versteecken,Ga naar voetnoot1063 Ten hemel schreien, dat een steenen hart moet breecken; 1065[regelnummer] Hy, koel op eenen bergh gezeten, dit belacht,Ga naar voetnoot1065 En groeit in 's volx verdriet. ô stoockebrant! maer zacht:Ga naar voetnoot1066 Best zwijge ick, eer hy 't hoor'. best luistre ick aen een zijdeGa naar voetnoot1067 Waer hem de wraeck vervoert. hy klaeght, maer al t'ontijde.Ga naar voetnoot1068
[pagina 217]
Samson: Zie eenmael neêr, ô groote GodtGa naar voetnoot1069 1070[regelnummer] Van Abraham: zie eenmael neder. Herstel mijn eerste sterckheit weder. Wat lijdt uw naem al schimp en spot, By deze blinde Filistijnen, Afgodendienaers, die uw wet 1075[regelnummer] Ontheiligen met Dagons smet! Dat smert my meer dan alle pijnen. 'k Heb mijne blintheit, mijn verdriet Verwonnen. wiltge, sla my stijver.Ga naar voetnoot1078 Nu blaeckt mijn hart alleen van yver.Ga naar voetnoot1079 1080[regelnummer] Het hart zoeckt Godt, en anders niet.Ga naar voetnoot1080 Uwe eer, ô vader in den hoogen, Was 't eenigh ooghmerck van den stam, Den onverwinbren Abraham. Uwe eer ga boven bey mijne oogen. 1085[regelnummer] Zy voeren vry mijne oogen om,Ga naar voetnoot1085 Geregen aen de zeven locken. Zy slaen dit lichaem blaeu met stocken, Voor Dagons beelt, op pijp, en bom:Ga naar voetnoot1088 Zy mogen schimpen, en braveerenGa naar voetnoot1089 1090[regelnummer] Met Samson, armen blindeman, Zoo lang hy zich niet weeren kan: Laet Palestijne triomfeeren: Als, midden onder 't zegefeest Der Heidenen, noch wort bevondenGa naar voetnoot1094 1095[regelnummer] Dat d'almaght geensins staet gebonden Aen 't haer, een vuilnis, lang gevreest.Ga naar voetnoot1096 Mijn engel Fadaël quam hedenGa naar voetnoot1097 My noch vertroosten, daer ick zat, En op de knien om sterckheit badt.Ga naar voetnoot1099 1100[regelnummer] Toen steef een nieuwe kracht mijn leden.Ga naar voetnoot1100 Godts Geest, die my, van kintsbeen af, Tot hooge daeden heeft gedreven, Gebietme rustigh door te streven.Ga naar voetnoot1103 Bereitme een heerlijck vorstengraf: 1105[regelnummer] Een lijckgraf, daer geen Memfis naelden,Ga naar voetnoot1105
[pagina 218]
Zoo hoogh gesteigert door de lucht,Ga naar voetnoot1106 Zoo wijt en zijt alom berucht,Ga naar voetnoot1107 Noch voor noch na my, prijs by haelden.Ga naar voetnoot1108 Als Godt my sterckt zal kaeckebeen, 1110[regelnummer] De reuzeneêrlaegh, korenveldenGa naar voetnoot1110 In asch, noch Gazaes poort niet gelden,Ga naar voetnoot1111 Noch wat Godts vyant schricklijck scheen.Ga naar voetnoot1112 Tuchtknaep: Doorluchtste prins, ick hoore uw jammerklaegen. 'k Heb my, door last van ons vorstin, gedraegen 1115[regelnummer] Beneffens u, gelijck uw hooge staetGa naar voetnoot1115 Vereischt. men heeft u 't vorstelijck gewaet, Den staetsirock eerbiedigh aengetogen, Uw hooft, op dat gy praelt voor ieders oogen, Beschaduwt met een' rijcken tullebant, 1120[regelnummer] Daer een pluimaedje, aen eenen diamant Gehecht, om zwaeit. waertoe u zelven langerGa naar voetnoot1116-21 Geterght, en dus, gelijck van wraeckzucht zwanger,Ga naar voetnoot1122 Dien vloeck gebaert, dit schandelijck verwijt?Ga naar voetnoot1123 Gy zijt, 't is waer, 'k beklaegh 't, uwe oogen quijt. 1125[regelnummer] Geen heer, geen vorst, geen koning in dit leven Is maghtigh u uwe oogen weêr te geven,Ga naar voetnoot1126 Als Dagon, daer dees hooftstadt in gelooft, By zweert, en teert. ay lantvooght, schudt uw hooftGa naar voetnoot1128 Van belghzucht niet: ick spreeck naer onze zede,Ga naar voetnoot1129 1130[regelnummer] En lantgebruick. de godtsdienst brengt dit mede In ons gebiet: en kont gy 't zoo verstaen, Om naer 't gebruick aen 's priesters hant te gaen;Ga naar voetnoot1132 Gy zoudt eene eer inleggen by Gazanen, En, aengebeên van volck en onderdaenen,Ga naar voetnoot1134 1135[regelnummer] Den rechterstoel des Filistijns bekleên,Ga naar voetnoot1135 Met grooter eer dan oit in Jakobs steên. Samson: Laet Samson zich braveeren van een' jongen!Ga naar voetnoot1137
[pagina 219]
Dat leedt hy van geen' jongen leeu, die, dolGa naar voetnoot1138 Van hongersnoodt, al brullende uit zijn hol, 1140[regelnummer] Met open muil hem quam op 't lijf gesprongen. Wat vraege ick na een knods, of kaeckebeen!Ga naar voetnoot1141 De strantreus moet zich met geweer beschermen:Ga naar voetnoot1142 Helt Samson hoeft geen wapens. bey deze armen Zijn stercker dan metael, en stael, en steen. 1145[regelnummer] Dit 's noch de man: dit zijn de zelve klaeuwen,Ga naar voetnoot1145 Van reuzelant, en zeestrant, en geberght Noit, zonder wraeck te voelen, aengeterght.Ga naar voetnoot1147 Geen tuchtknaep zal, wil 't Godt, my lang begraeuwen.Ga naar voetnoot1148 Mijn kracht, die, nu geknackt, het koren maelt, 1150[regelnummer] Indienze noch haer kracht eens magh herhaelen,Ga naar voetnoot1150 Zal harssenpan, gebeente, en schenckels maelen. Zoo zetze rijck haer achterstel betaelt.Ga naar voetnoot1152 Dees voeten staen noch vaster dan pylaeren In Dagons kerck, van donderslagh geschockt. 1155[regelnummer] Mijn wraeck, wat rustge? al lang genoegh gewrockt. Berst uit: berst uit. 't is tijt u t'openbaeren. Hoe ziedt mijn bloet, op een gepackt, verrot! De zwarte gal loopt in alle aders over.Ga naar voetnoot1158 Hereisch, hereisch uwe oogen van dien rover. 1160[regelnummer] Verdraegh, verdraegh niet langer schimp, en spot. Gelijck een gloet, aen 't broên, en lang besloten,Ga naar voetnoot1161 Ten leste berst uit eene zwangre wolck, Vertsaeghtheit baert, en schrick in 't dootsche volck,Ga naar voetnoot1163 Van donderkloot en blixemstrael beschoten:Ga naar voetnoot1164 1165[regelnummer] Dan zwicht het al wat met een trotse kruinGa naar voetnoot1165 De godtheit dreighde, en terghde met zijn' horen:Ga naar voetnoot1166 De donderslagh, en blixem zien geen' toren Noch transsen aen, noch kerck, noch rots, noch duin:Ga naar voetnoot1167-68 Zoo zal mijn wraeck, getrotst, getrapt, in 't ende, 1170[regelnummer] Al schijntze nu te slaepen in een graf, Verrijzen, tot der Dagonisten straf,Ga naar voetnoot1171 Dat lant en strant Gode aenschreie uit d'elende.Ga naar voetnoot1172 Mijn haer, gewoon te zwaeien om den neck,
[pagina 220]
Gelijck een kroon van gout om 't hooft te krullen, 1175[regelnummer] Kan ick niet meer opschudden, onder 't brullen.Ga naar voetnoot1175 Noch houdt mijn kracht zich binnen haer besteck.Ga naar voetnoot1176 Dan steecke ick eerst mijn duimen in dees holen Van d'oogen, uit haer winckelen geboort,Ga naar voetnoot1178 En weck de wraeck voor 't aengaen van dien moort.Ga naar voetnoot1179 1180[regelnummer] Wat wraeck? Godts wraeck, my van Godts Geest bevolen.Ga naar voetnoot1180 Dan roepe ick Godt, mijn' Godt, om sterckheit aen: Mijn Godt, mijn Godt, zie neêr van 's hemels boogen. Wat eischtge? ick eisch den Filistijn mijne oogen:Ga naar voetnoot1183 Dan kraeckt het, of de weerelt wou vergaen. 1185[regelnummer] Al 't aerdtrijck beeft, en davert, als getroffen Van zulck een' krack, gevolght van zulck een' slagh. Maer maghtelooze en blinde man, wat magh, Die niets vermagh, op zijne sterckheit stoffen!Ga naar voetnoot1188 Tuchtknaep: Ick wenschte dat gy Dagon glori gaeft, 1190[regelnummer] Een godtheit, die zoo sterck veel hooger draeft.Ga naar voetnoot1190 Samson: Zwijgh jongen, zwijgh. hou op van Godt te lasteren. Wy willen niet veraerden, noch verbasteren Van Moses stijl, al raest gy noch zoo fel.Ga naar voetnoot1192-93 Geleime naer uw afgodts kerckkapel. 1195[regelnummer] Wy zullen, vroegh verlooft, Godts maght betuigen,Ga naar voetnoot1195 Wanneer de kerck van Dagon spat aen duigen.Ga naar voetnoot1196 Tuchtknaep: Spat Dagons kerck aen duigen dezen dagh, Gewis uw hooft zal draeien van dien slagh. AERTSPRIESTER. KOORWAERZEGGERIN. Aertspriester: De koorwaerzeggerin van Akkaron, gedraegenGa naar voetnoot1199 1200[regelnummer] Op haere rosbaer, daer de straeten van gewaegen,Ga naar voetnoot1200 Geeft groot bedencken dat den Dagonisten stofGa naar voetnoot1201
[pagina 221]
Van opspraeck wort bereit. laet Dagons kerreckhofGa naar voetnoot1202 Bezetten. voort staffiers. 'k heb hondert offerstierenGa naar voetnoot1203 Al ingewijt. men slaght, ontsteeckt alle outervieren.Ga naar voetnoot1204 1205[regelnummer] Geen priesters rusten. elck bewaert zijn ampt, en beurt.Ga naar voetnoot1205 Zoo deze ontzaghbre non den grooten omgangk steurt,Ga naar voetnoot1206 Wat raet? wat gaet ons aen? dit raeckt ons in 't gebeente,Ga naar voetnoot1207 Verdort van ouderdom. de wacht voor dees gemeenteGa naar voetnoot1208 En alle zeesteên staet onze opzicht toebetrout.Ga naar voetnoot1209 1210[regelnummer] Dat hier het Jodendom geen oproer onder brouwt,Ga naar voetnoot1210 Om alle altaeren door een rottery te splissen.Ga naar voetnoot1211 Help Dagon, wat zoudt gy al eer en offer missen! Hoe zou de nieuwe rot aenwinnen, en dit strant,Ga naar voetnoot1213 Met Moses boeck in d'eene, en 't zwaert in d'andre hant, 1215[regelnummer] Afloopen regelrecht, en tegens recht, en reden. Daer komt die grijze non ten kerckhove opgetreden.Ga naar voetnoot1216 Twee joffers schorten haer eerbiedigh van weêrzy.Ga naar voetnoot1217 Hooghwaertste vrou, verschijnt gy mede op 't jaergety?Ga naar voetnoot1218 Zijt welkom met uw' sleep gewijde en zuivre nonnen.Ga naar voetnoot1219 Koorwaerzeggerin: 1220[regelnummer] Wy komen in der yl van Akkaron geronnen.Ga naar voetnoot1220 Eerwaertste vader, 'k zou u zoecken in de kerck, En vinden wy u hier? dat Godt uw' yver sterck'.Ga naar voetnoot1222 Aaertspriester: Wat yver, moeder, drijft u herwaert aen, en heden Op dit gezegent feest? gewis dit steunt op reden.Ga naar voetnoot1224 Koorwaerzeggerin: 1225[regelnummer] Wel degelijck. geloof wy zouden niet zoo licht U komen steuren, in het midden van uw' plicht, En pleghtigheden, die Godt Dagons eer bewaeren.Ga naar voetnoot1227 O heilighdom, ô kerck, ô kooren, ô altaeren, O offeryveraers, ô zielen, zonder tal, 1230[regelnummer] Op deze Godtstriomf vergaêrt van overal, Wat donckre wolcken zien wy boven Gaza hangen!
[pagina 222]
Aertspriester: Laet hooren wat gy ziet. wy luistren met verlangen. Koorwaerzeggerin: De vorst van Akkaron reedt nau met zijn vorstin Te wagen herwaert aen, bestuwt van hofgezinGa naar voetnoot1234 1235[regelnummer] En adel, of men ging het offer toebereiden, Met wenschen, en gebeên hun godevaert geleiden:Ga naar voetnoot1236 Maer al wat in den dienst der goden ons gemoetGa naar voetnoot1237 Loopt op quaet voorspoock uit. d'altaervlam, root als bloet,Ga naar voetnoot1238 Ontzeght te rijzen. 't vee heeft mangel. d'ingewandenGa naar voetnoot1239 1240[regelnummer] Zien blaeu, vol sprengklen bloets. het ongel wil niet branden.Ga naar voetnoot1240 De lever is verrot. alle offervinders staenGa naar voetnoot1241 Verbaest, zien merck by merck met schreiende oogen aen.Ga naar voetnoot1242 De kerck is vol gespoox. men hoort geschrey van vrouwen,Ga naar voetnoot1243 En mans, en kinderen, instorten van gebouwen. 1245[regelnummer] De kerckpylaeren staen en schudden. 's avonts spaGa naar voetnoot1245 Wort eene stem gehoort. de kerckgalm baeut het na,Ga naar voetnoot1246 En antwoort zeven mael uit heilighdom, en kooren. Hy scheen te roepen: och, nu gaet het al verloren.Ga naar voetnoot1248 De kerckwacht tuight het zelf. de kopre kerckdeur kraeckt,Ga naar voetnoot1249 1250[regelnummer] En slaet een schor geluit, van niemants hant geraeckt.Ga naar voetnoot1250 De dierewichlaers zien een veltslang den vrybuiterGa naar voetnoot1251 Aenranden op den wegh, zoo ras het paert den ruiter Bezwijckt, daer zy den hiel gevat houdt met den tant.Ga naar voetnoot1253 De starrekijckers, zoo verheven van verstant,Ga naar voetnoot1254 1255[regelnummer] Zien 's hemels Reus om hoogh een leger overrompelen.Ga naar voetnoot1255 Al 't priesterdom verbaest, nu dees geruchten mompelen En morren, drijven ons ten heilighdomme om raet.Ga naar voetnoot1256-57 Ick schiete op hun gebeên 't gewijde koorgewaet Godtvruchtigh aen, bekrans het hooft, als Godts gewijde, 1260[regelnummer] Met lauwer, deck het met sneeuwitte sluierzijde, Valle in de koorkapel op 't aenzicht drymael neêr, En roepe ons godtheit aen. ô Godt, indienwe d'eer Van offren en gebeên u naer den eisch opdraegen,
[pagina 223]
En gy uw antwoort niet onwaerdight die u vraegen,Ga naar voetnoot1264 1265[regelnummer] Gewaerdigh heden ons, in een' verlegen staet,Ga naar voetnoot1265 t'Ontvouwen op wat ramp dit heiloos voorspoock slaet,Ga naar voetnoot1266 Wat naeckende ongeval zoo veele tekens spellen. Och, hanthaef uw kapel, alleen uit veel kapellenGa naar voetnoot1268 Behantvest voor den tijt te melden van wat vruchtGa naar voetnoot1269 1270[regelnummer] De tijt in arbeit gaet. op dat gebedt verzuchtGa naar voetnoot1270 En steent het koor; gelijck een zwangre, die verlegenGa naar voetnoot1271 In baerens noot zit. ick verwacht, en leg verslegenGa naar voetnoot1272 Op 't aenzicht, luistre wat op 't zuchten volgen zal. Ten leste berst dees stem ten koore uit met geschal, 1275[regelnummer] Dat alle priesters in de kerck het hooren meugen:Ga naar voetnoot1275 Het Joodtsche treurspel zal gansch Palestijne heugen. Wy roepen: Godt bewaer' den vorst en zijn vorstin. Zoo roept de gansche kerck, verbaest van hart en zin.Ga naar voetnoot1278 De priesters drijven ons naer Gaze, en onderwegen 1280[regelnummer] Loopt ons een lantgeschrey van alle kanten tegenGa naar voetnoot1280 Dat Samson in de kerck van Dagon speelen zal. Aertspriester: Is dit uw zwaericheit? dit spelt geen ongeval.Ga naar voetnoot1282 Koorwaerzeggerin: Waer hier geen zwaericheit voor 't gansche lant geschapen,Ga naar voetnoot1283 Geloof het Akkaronsche orakel liet ons slaepen.Ga naar voetnoot1284 Aertspriester: 1285[regelnummer] Wy eeren heiligh Godts orakels, en Godts tolck, Koorwaerzeggerin: Wanneerze u dienen, zijtge een wachter over 't volck.Ga naar voetnoot1286 Aertspriester: Indien gy 't ons betrout, men sloft hier niet te waecken.Ga naar voetnoot1287 Koorwaerzeggerin: Betoon het dan dat Godts waerschuwingen u raecken.Ga naar voetnoot1288 Aertspriester: Hoe waerschuwt Godt, dat wy elckandre recht verstaen?Ga naar voetnoot1289
[pagina 224]
Koorwaerzeggerin: 1290[regelnummer] Hy waerschuwt dat dit spel u qualijck zal vergaen. Aertspriester: Verhael 't orakel, dat wy 't klaerder kennen meugen.Ga naar voetnoot1291 Koorwaerzeggerin: Het Joodtsche treurspel zal gansch Palestijne heugen. Aertspriester: Wat 's dit gezeght? hy dreight ons met geen ongeval.Ga naar voetnoot1293 Koorwaerzeggerin: Hy spelt dat ons dit spel tot ramp gedyen zal. Aertspriester: 1295[regelnummer] Hy spelt dat ons dit spel tot blyschap zal gedyen.Ga naar voetnoot1295 Koorwaerzeggerin: Zijt gy Godts tolck alleen, zoo valt'er niet te stryen.Ga naar voetnoot1296 Aertspriester: Wy meeten reuckloos ons uw wettigheit niet aen.Ga naar voetnoot1297 Koorwaerzeggerin: Zoo luister naer Godts mont, daer mooghtge vast op staen.Ga naar voetnoot1298 Aertspriester: Een dubbelzinnigheit geeft vryen keur in 't kiezen.Ga naar voetnoot1299 Koorwaerzeggerin: 1300[regelnummer] En keur baert hoop en angst van winnen of verliezen. Het veilighste is dat gy de koornon dit betrout,Ga naar voetnoot1301 Gedreven van een' geest, die haer Godts zin ontvout.Ga naar voetnoot1302 Aertspriester: Belieft het u, laet ons met reên ter zaecke komen.Ga naar voetnoot1303 Koorwaerzeggerin: Welaen. wy hoeven voor de reden niet te schroomen. Aertspriester: 1305[regelnummer] Wat misdaet steeckt ons in eene onverzoenbre schult? Koorwaerzeggerin: Dat gy door 't Joodtsche spel een kerck ontwijden zult.
[pagina 225]
Aertspriester: De kerck ontwijden? neen, dit spel zal Dagon eeren. Koorwaerzeggerin: Dit Joodtsche treurspel zal Godts kerck en Godt schoffeeren.Ga naar voetnoot1308 Aertspriester: De vorsten drijven 't zelfs, tot zinrijck spel gezint.Ga naar voetnoot1309 Koorwaerzeggerin: 1310[regelnummer] De weereltwijzen zijn in 't heiligh steecke blint.Ga naar voetnoot1310 Aertspriester: Getrou aen Astaroth, en zuivre Dagonisten.Ga naar voetnoot1311 Koorwaerzeggerin: Verzaeckt gy onzen Godt, en rockent tempeltwisten?Ga naar voetnoot1312 Aertspriester: Wy zonden menighmael naer Akkaron om raet. Koorwaerzeggerin: Nu antwoort u Godts mont, en d'antwoort wort versmaet.Ga naar voetnoot1314 Aertspriester: 1315[regelnummer] Men moet wel dagelijx verkeeren met de Joden. Koorwaerzeggerin: In 't heilige wort hun gemeenschap ons verboden. Aertspriester: Om een tooneelspel, drijft gy dit zoo stip, en straf.Ga naar voetnoot1317 Koorwaerzeggerin: Zy roeien kercken uit. zy houwen 't kerckwoudt af.Ga naar voetnoot1318 Zy branden beelden, en de Goôn, die 't lant beschermen, 1320[regelnummer] En durven juichende zich by de koolen wermen. Aertspriester: Indien hun rechter voor Godt Dagons outer speelt, En 't gouden wieroockvat hem toezwaeit, en zijn beelt, Het zal in 't heilighdom voor Siloos Godtskist schreeuwen,Ga naar voetnoot1323 En overtuigen al de nijdige Hebreeuwen.Ga naar voetnoot1324 Koorwaerzeggerin: 1325[regelnummer] Gy zoeckt uw drift een verf te geven, en een' glans.Ga naar voetnoot1325
[pagina 226]
Vaer echter voort. men zal uit geenen torentrans Al 't onheil over zien, uit zulck een spel te spruiten.Ga naar voetnoot1327 Aertspriester: Wat raet? wat zullen wy vast stellen? wat besluiten? Dit spel is toegestemt met onzen vryen wil. 1330[regelnummer] Men heeft ons raet gevraeght: en nu een kerckgeschil Verwecken? d'ongena der vorsten en vorstinnen Ons haelen op den hals? geen tijt kan dit herwinnen.Ga naar voetnoot1332 't Aertspriesterlijck gezagh te krencken om een woort,Ga naar voetnoot1333 Dat twijfelachtigh luidt? Koorwaerzeggerin: gy hebt gelijck: vaer voort, 1335[regelnummer] Behaeght het u: vaer voort: wy hebben ons gequeten.Ga naar voetnoot1335 Wat zijtge met den geest van 't Jodendom bezeten!Ga naar voetnoot1336 Die groote stoockebrant zal op een kercktooneelGa naar voetnoot1337 Beschimpen in zijn hart den godtsdisch. een bordeelGa naar voetnoot1338 Behaeghde hem doorgaens veel meer dan Dagons tempels.Ga naar voetnoot1338-39 1340[regelnummer] Hy zette noit een' voet op ons gewijde drempels: En trouwen 't is een aert van dit besneên geslacht,Ga naar voetnoot1341 Dat, onbesneên van geest, noch Godt noch godtsdienst acht,Ga naar voetnoot1342 Dan dien een vondeling van Faro heeft gevonden,Ga naar voetnoot1343 Alle ouden wetten door zijn nieuwe wet geschonden, 1345[regelnummer] De vorsten uit hun erf met vier en zwaert gezet.Ga naar voetnoot1344-45 Waer Samson omgebroght, toen hy in 't geile bedt, En in den gloênden schoot van zijn boelinne ontslaepen,Ga naar voetnoot1347 Gesmoort lagh in dien droom; het stont hier niet geschapenGa naar voetnoot1348 Al 't Filistijnsch gebiet te geven eenen krack,Ga naar voetnoot1349 1350[regelnummer] Die eeuwigh heugen zal. Aertspriester: een blindeman, zoo mack Gelijck een jaerigh lam? ô hoorde gy zijn schinckelen,Ga naar voetnoot1351 Zijn mergeloos gebeent, van maelen dor, eens rinckelen, En rammelen, gy zoudt niet reppen, zonder gront,Ga naar voetnoot1353 Dat ons een lantbederf van hem te wachten stont.Ga naar voetnoot1354 Koorwaerzeggerin: 1355[regelnummer] Van hem, of anders, wil men onzen Godt betrouwen.Ga naar voetnoot1355
[pagina 227]
De dubbelzinnigheit staet ons met recht t'ontvouwen,Ga naar voetnoot1356 Het gansche priesterdom te luistren hoe het luidt.Ga naar voetnoot1357 Aertspriester: Zijt gy onfaelbaer in uw oordeel en besluit?Ga naar voetnoot1358 Koorwaerzeggerin: Wilt gy d'orakels nu afschaffen, of bedillen?Ga naar voetnoot1359 Aertspriester: 1360[regelnummer] In geenerhande wijs. wie kan dit onweêr stillen? Mevrou, gaf al te spa zich herwaert aen op wegh. Wanneer men tijdigh spreeckt, en raet met overlegh Van een vergaderinge uit alle priesterdommen,Ga naar voetnoot1362-63 Dan kan men tegenspraeck door kerckgezagh verstommen,Ga naar voetnoot1364 1365[regelnummer] En rijp besluiten wat men volgen moet, of niet.Ga naar voetnoot1365 Koorwaerzeggerin: Wy quamen op zijn tijt, gelijck Godts inspraeck riedt. Laet gy u door zoo veel voorspoocken niet beweegen,Ga naar voetnoot1367 Alle elementen, Goôn en menschen staen u tegen.Ga naar voetnoot1368 Aertspriester: Dees lantstriomf moet voort, al hoorde men gewaghGa naar voetnoot1369 1370[regelnummer] Van voorspoock. Koorwaerzeggerin: staeck het spel. Aertspriester: dat krenckt het hooftgezagh,Ga naar voetnoot1370 Te hoogh ons toebetrout. om stem, gespoock, noch maeren,Ga naar voetnoot1371 Om offervinders, noch om vogelwichelaeren, Om starrekijckers, noch om hantbekijckers droom,Ga naar voetnoot1373 En drift is 't niet geraên den kerckelijcken toomGa naar voetnoot1374 1375[regelnummer] Te laeten glijden. 'k zou my anders voor u buigen. Koorwaerzeggerin: Wy zullen t'Akkaron voor al de kerck betuigenGa naar voetnoot1376 Hoe wy ons queten om dit dreigende ongeval Te schutten, daer men reed zoo verre een lantgeschal,Ga naar voetnoot1378 Een lantgedruisch van hoort. ô droeve aenstaende tijden!
[pagina 228]
1380[regelnummer] Gelt Godts orakel niet, en durf men dat bestrijden,Ga naar voetnoot1380 Zoo heeft die Godtsdienst uit: zoo hoeft de kerck geen tolck:Ga naar voetnoot1381 Zoo zit ons Godtheit stom. het yverende volck,Ga naar voetnoot1382 Dat raet wil vraegen, zal veranderen, met hoopen, By menighten van hier om raet naer Silo loopen. 1385[regelnummer] Zoo wort de Godtskist van de Joden aengebeên.Ga naar voetnoot1385 Aertspriester: Hier wort nu Akkarons orakel niet bestreên, Maer zachter uitgeleit. wy strijden in 't verklaeren.Ga naar voetnoot1387 Koorwaerzeggerin: Span in de rosbaer: 't is hoogh tijt dat wy vervaeren.Ga naar voetnoot1388 Aertspriester: Belieft het u, beklee den grooten ommegang.Ga naar voetnoot1389 Koorwaerzeggerin: 1390[regelnummer] Span in de rosbaer. voort, wy blyven hier te lang. Gehoorzaeme aerdt plagh flux te volgen op ons wincken:Ga naar voetnoot1391 Hier gelt geen wijze raet. de schouburgh moet verzincken, Met Dagons kercke, en al wat aen dien gruwel vast,Ga naar voetnoot1393 Op koorwaerzeggery, noch ons waerschuwing past. Aertspriester: 1395[regelnummer] Ontschuldigh ons, mevrou: wy hoeven tijt te winnen.Ga naar voetnoot1395 De priesters wachten vast: het hooghtijt roept ons binnen.Ga naar voetnoot1396 En Samson ingekleet, staet vaerdigh en bereitGa naar voetnoot1397 Te volgen in triomf den tuchtknaep, die hem leit. AERTSPRIESTER. KOORAELEN. Aertspriester: Nu den grooten ommegangk 1400[regelnummer] Eens geviert met spel en zangk, En in Dagons naem begonnen, Die den vyant heeft verwonnen. Laet de schuttery vooruitGa naar voetnoot1403 Heenetreên op bom, en fluit,Ga naar voetnoot1404 1405[regelnummer] Feestbazuinen, en trompetten. Laet zich Godts gewijden zetten
[pagina 229]
In hunne orde, paer en paer,Ga naar voetnoot1407 Met een staetigh kerckgebaer,Ga naar voetnoot1408 En, gekranst met eickeblaêren, 1410[regelnummer] d'Eer van 't hooge feest bewaeren.Ga naar voetnoot1410 Laet kooraelen hunne keelGa naar voetnoot1411 Mengen met schalmeie, en veêl.Ga naar voetnoot1412 Samson trede op hun gezangen, Met een' braven stoet behangen,Ga naar voetnoot1414 1415[regelnummer] Dan de torts, dan 't wierroockvat. Dagon, 't heilighdom der stadt, Volge, op eenen stoel gedraegen.Ga naar voetnoot1417 Wy, gereet op zijn behaegen, Volgen hem, en op dien trant 1420[regelnummer] Al de vorsten van het lant, En vorstinnen, en de Grooten, Met den stoet van 't hof gesloten.Ga naar voetnoot1422 Gy kooraelen, zingt ons voor Op dit zegenrijcke spoor. Kooraelen: 1425[regelnummer] Groot is Dagon, 't hooft der Goden,Ga naar voetnoot1425 Die Godts vyant onverwacht Heeft gelevert in ons maght, Voor wiens kracht de reuzen vloden; Die alleen zoo veel vermoght, 1430[regelnummer] Zonder zwaert op zy te gorden, Als een heirkracht in slaghorden, Op een' vorstelijcken toght.Ga naar voetnoot1432 Groot is Dagon, 't hooft der Goden, Die Godts vyant leide aen bant, 1435[regelnummer] En hem leverde in ons hant, Tot een schimp der blinde Joden. Ziet hoe is hy nu verneêrt, Tegens wien noit Filisteenen Ongequetst in 't velt verscheenen. 1440[regelnummer] Ziet hoe Gaza triomfeert. Groot is Dagon, 't hooft der Goden,
[pagina 230]
Die Godts vyant, overal Zoo ontzaghlijck, broght ten val.Ga naar voetnoot1443 Haelt uw hart op, gy genooden,Ga naar voetnoot1444 1445[regelnummer] Die ten offermaeltijt zult Samson zelf op treurtooneelen Zien zijne eige treurrol speelen. Schrickt niet, zoo hy briescht en brult. REY VAN JODINNEN. Zang: Wanneer de zon, aen 't nedervaeren 1450[regelnummer] En daelen, uit den Leeu met krachtGa naar voetnoot1450 Haer straelen schiet op 't aerdtsch geslacht, De Leeu zijn kracht begint te baerenGa naar voetnoot1452 Dan valt haer gloet te sterck: Gelijck in 't dierenperck 1455[regelnummer] De koning van de dieren, Van zenuwen en spieren, Gebit en klaeu voorzien, Verslint wat weer wil biên.Ga naar voetnoot1458 De zon wint kracht in 't leeuwenbloet. 1460[regelnummer] Dan zwicht het al voor haeren gloet. Tegenzang: Zoo moght het hier den Filistijnen Wel gaen, in 't endt van 't lantgeschil, Als Godt helt Samson stercken wil, Die, nu aen 't afgaen, schijnt te quijnen.Ga naar voetnoot1464 1465[regelnummer] Men schoer hem, tot zijn straf, De lange haerlock af, Maer Godt, te geene stonden, Staet aen een haer gebonden,Ga naar voetnoot1468 Noch vuilnis, als hy werckt,Ga naar voetnoot1469 1470[regelnummer] En zijne helden sterckt. Al slaept Godts kracht voor eene poos, Zy slaept niet eeuwigh en altoos: Toezang: Zoo Samson Godts getijde raem,Ga naar voetnoot1473
[pagina 231]
Met een doorluchte daet zijn' naemGa naar voetnoot1474 1475[regelnummer] Bezegle, en wecke een lantgeschreeu: De zon zal gloeien uit den Leeu. Dan zal men alle Filisteenen Zien heenesmilten, dootgescheenen:Ga naar voetnoot1478 Dan smilt Godts zon een' bergh van sneeu.Ga naar voetnoot1479	voetnoot1039 verwezen by: veroordeeld door. voetnoot1042-43 drang en toevloet: toegestroomde dichte menigte. voetnoot1044 zijn eige personaedje bekleên: de op hem zelf toepasselike rol vervullen. voetnoot1046 nacht: de duisternis van zijn blindheid. voetnoot1047 van: door. voetnoot1048 prachen: bedelen, smeken; smoocken: reukoffers brengen. voetnoot1049 leght: ligt, drukt. spijt: smart, hier: wrok. voetnoot1051 broeinest: vgl. vs. 73; reppen: voortbewegen. voetnoot1053 vrydom: vrijheid. voetnoot1054 ooghwinckels: oogholten (met uitgestoken ogen; winckel: hoek). voetnoot1055 Broên: dreigen uit de broeden, zinnen op; ontsteecken: ontvlammen. voetnoot1058 durf: durft. voetnoot1060 stooren: vernietigen. voetnoot1063 versteecken: beroofd. voetnoot1065 koel: onbewogen; dit belacht: lacht daarom. voetnoot1066 groeit in: geniet van, verheugt zich in; stoockebrant: hier letterlik: brandstichter. voetnoot1067 aen een zijde: ter zijde. voetnoot1068 vervoert: heenvoert, toe brengt; t'ontijde: vergeefs. voetnoot1069 Samson komt ten tonele in zijn toneelkostuum: zie vs. 1116; eenmael: eens. voetnoot1078 stijver: harder, gevoeliger. voetnoot1079 yver: geloofsijver. voetnoot1080 niet: niets. voetnoot1085 om: rond. voetnoot1088 op pijp en bom: onder begeleiding van fluiten en trommels. voetnoot1089 schimpen en braveeren: tartend spotten. voetnoot1094 noch: toch. voetnoot1096 een vuilnis: een nietige, vergankelike stof. voetnoot1097 Mijn engel Fadaël: de ‘geboortegeest’ van vs. 407. voetnoot1099 knien: blijkens het versritme eensilbig. voetnoot1100 steef: sterkte. voetnoot1103 rustigh: krachtig. voetnoot1105 lijckgraf: een graf voor mijn lijk. Zinspeling op de ingestorte tempel, waaronder hij begraven zal worden; Memfis naelden: Egyptiese gedenknaalden. voetnoot1106 gesteigert: oprijzend. voetnoot1107 berucht: beroemd. voetnoot1108 daer .... prijs by haalden: waarmee .... in roem te vergelijken waren (prijs: lof). voetnoot1110 reuzeneêrlaegh: het doden van de reuzen. Vgl. de strantreus in vs. 1142 en reuzelant in vs. 1146. In het bijbelverhaal en bij Flavius Josephus (zie Inhoudt r. 49) is geen sprake van ‘reuzen’. voetnoot1111 niet gelden: niet meetellen, d.w.z. in vergelijking met de nieuwe daad in 't niet verzinken. voetnoot1112 Godts vyant: de Filistijnen. voetnoot1115 Beneffens: jegens. voetnoot1116-21 Van Lennep heeft terecht opgemerkt, dat Samson uitgedost is als de traditionele Oosterse vorst in de toenmalige schilderkunst. voetnoot1122 dus: zo. voetnoot1123 Dien vloeck gebaert: die verwensingen uitgesproken. voetnoot1126 maghtigh: in staat. voetnoot1128 teert: zich voedt, in leven blijft. voetnoot1129 belghzucht: woede. voetnoot1132 aen hant te gaen: u te onderwerpen. voetnoot1134 van: door. voetnoot1135 bekleên: bezetten. voetnoot1137 braveeren: vgl. vs. 1089. voetnoot1138 leedt: verdroeg. voetnoot1141 na: naar. voetnoot1142 geweer: wapenen. voetnoot1145 de zelve: dezelfde. voetnoot1147 aengeterght: geprikkeld. voetnoot1148 begraeuwen: verwijten doen. voetnoot1150 herhaelen: herwinnen. voetnoot1152 achterstel: achterstand. voetnoot1158 de gal werd beschouwd als zetel van de toorn en het kwade humeur (vgl. zwartgallig). voetnoot1161 besloten: opgesloten. voetnoot1163 Vertsaeghtheit: angst; dootsche: dodelik verschrikte. voetnoot1164 Van: door. voetnoot1165 het al: alles, allen. voetnoot1166 horen: het dierlik wapen, in de Bijbelse taal het zinnebeeld van kracht, zie Ned. Wdb. XVI, 1091. voetnoot1167-68 zien aen: ontzien. voetnoot1171 Dagonisten: Dagonspriesters. voetnoot1172 Gode aenschreie: een hulpgeroep aanheffe tot God. voetnoot1175 opschudden: omhoog werpen. voetnoot1176 Noch: toch; binnen haer besteck: daar binnenin (nl. in dat haar) schuilt mijn kracht. voetnoot1178 winckelen: vgl. vs. 1054). voetnoot1179 aengaen: beginnen, ondernemen. voetnoot1180 bevolen van: toevertrouwd door. voetnoot1183 eisch: (van). voetnoot1188 stoffen: ziet verheffen op. voetnoot1190 hooger draeft: een hoger vlucht neemt, machtiger is. voetnoot1192-93 veraerden van: ontrouw worden aan, verlochenen; stijl: eredienst. voetnoot1195 verlooft: door een gelofte verbonden; betuigen: bewijzen. voetnoot1196 spat aen duigen: in stukken springt. voetnoot1199 Akkaron: een der vijf Filistijnse hoofdsteden met een bizondere afgodsdienst. voetnoot1200 rosbaer: draagstoel (oorspr. door paarden getorst) of draagkoets, vgl. Ned. Wdb. XIII, 1392); gewaegen: dreunen. voetnoot1201 groot bedencken: sterk vermoeden. voetnoot1202 opspraeck: kritiek. voetnoot1203 staffiers: lijfwacht (oorspr. stafdragers). voetnoot1204 ingewijt: voor het offer bestemd. voetnoot1205 bewaert zijn ampt en beurt: neemt op zijn tijd zijn taak waar. voetnoot1206 ontzaghbre non: eerbiedwaardige priesteres. voetnoot1207 wat gaet ons aen: wat zal ons dan overkomen. voetnoot1208 de wacht voor dees gemeente: de bewaking, de zorg voor dit volk. voetnoot1209 staet toebetrout: is toevertrouwd. voetnoot1210 Laten de Joden onder dit volk geen oproerige stemming aanwakkeren. voetnoot1211 rottery: samenrotting, oproer; alle altaeren te splissen: geloofsverdeeldheid teweeg te brengen. voetnoot1213 rot: sekte, d.w.z. de tot het Joodse geloof bekeerden. voetnoot1216 opgetreden: opgestegen. voetnoot1217 schorten: ondersteunen. voetnoot1218 jaergety: jaarliks feest. voetnoot1219 sleep: gevolg, stoet. voetnoot1220 geronnen: aangesneld. voetnoot1222 yver: geloofsijver. voetnoot1224 dit steunt op reden: daar is zeker een gegronde reden voor. voetnoot1227 bewaeren: handhaven. voetnoot1234 bestuwt van hofgezin: omringd door zijn hofhouding. voetnoot1236 godevaert: tocht naar het heiligdom van Dagon. voetnoot1237 gemoet: ontmoet. voetnoot1238 quaet voorspoock: onheilspellende voortekenen. voetnoot1239 Ontzeght: weigert, wil niet; mangel: gebreken. Het offerdier moest nl. gaaf zijn. voetnoot1240 ongel: vet. voetnoot1241 offervinders: uitleggers van de voortekenen bij het offeren(?). voetnoot1242 Verbaest: ontsteld. voetnoot1243 vol gespoox: vol geheimzinnige verschijnselen. voetnoot1245 staen en schudden: staan te schudden. voetnoot1246 kerckgalm: echo in de tempel. voetnoot1248 het al: alles. voetnoot1249 kerckwacht: tempelbewakers; tuight het: is er getuige van. voetnoot1250 schor: knarsend; van: door. voetnoot1251 dierewichlaers: voorspellers uit waarneming van dieren; vrybuiter: rover. voetnoot1253 Bezwijckt: in de steek laat. voetnoot1254 starrekijckers: sterrewichelaars. voetnoot1255 's hemels Reus: het sterrebeeld Orion. voetnoot1256-57 verbaest: ontsteld; mompelen en morren: heimelik en onrustwekkend zich verspreiden. voetnoot1264 Indien gij degenen die u vragen, uw antwoord niet onwaardig keurt. voetnoot1265 Gewaerdigh: laat het u behagen; verlegen staet: rampzalige toestand. voetnoot1266 heiloos: heilloos. voetnoot1268 hanthaef: houd de eer op van. voetnoot1269 Behantvest: begiftigd met het voorrecht; voor den tijt: vooraf. voetnoot1270 in arbeit gaet: in barensweeën verkeert, d.w.z. wat de tijd baren zal (vgl. vs. 1272). voetnoot1271 verlegen: vgl. vs. 1265. voetnoot1272 leg: lig. voetnoot1275 meugen: kunnen. Dialektiese vorm, om het rijm gebruikt, evenals in vs. 1291. voetnoot1278 verbaest van hart en zin: ontsteld in hun gemoed en geest. voetnoot1280 lantgeschrey: gejammer over het gehele land. voetnoot1282 zwaericheit: hetgeen u bezwaart. voetnoot1283 hier geschapen: hierin gelegen. voetnoot1284 liet ons slaepen: liet ons met rust, zou zich niet uiten. voetnoot1286 u dienen: u te pas komen. voetnoot1287 Indien gy 't ons betrouwt: indien gij ons (nog) vertrouwt, gelooft, weet dan; men sloft niet: men is niet nalatig. voetnoot1288 Betoon: bewijs. voetnoot1289 dat wy enz.: laten wij elkaar goed verstaan, laat er geen misverstand ontstaan. voetnoot1291 Verhael: herhaal. voetnoot1293 Wat 's dit gezeght?: wat is de bedoeling daarvan? Hij bedreigt ons toch niet met een ramp? voetnoot1295 spelt: voorspelt; gedyen: worden. voetnoot1296 alleen: te verbinden met gy. voetnoot1297 Wij matigen ons niet vermetel aan wat u wettig toekomt. voetnoot1298 mont: tolk; vast op staen: stellig op vertrouwen. voetnoot1299 dubbelzinnigheit: de dubbelzinnige orakelspreuk. voetnoot1301 betrout: toevertrouwt, overlaat aan. voetnoot1302 van: door; zin: bedoeling. voetnoot1303 reên: argumenten. voetnoot1308 schoffeeren: onteren. voetnoot1309 drijven: zetten het door, dringen er op aan (vgl. vs. 1317); zelfs: zelf. voetnoot1310 weereltwijzen: zij die alleen wereldse wijsheid bezitten. voetnoot1311 Dagonisten: vereerders van Dagon. voetnoot1312 rockent: veroorzaakt. voetnoot1314 d'antwoort: oorspronkelik vrouwelik (Ned. Wdb. II, 515). voetnoot1317 stip en straf: stipt en streng. voetnoot1318 houwen af: hakken om. voetnoot1323 schreeuwen: hevig aanstoot geven. voetnoot1324 overtuigen: de afgunstige Joden bewijzen dat ze ongelijk hebben (Ned. Wdb. XI, 2144). voetnoot1325 drift: het doordrijven; verf en glans: een schone schijn. voetnoot1327 te spruiten uit: dat voort zal komen uit. voetnoot1332 dit herwinnen: ons de vorstelike gunst weer bezorgen. voetnoot1333 een woort: de uitspraak van het orakel. voetnoot1335 ons gequeten: onze plicht gedaan. voetnoot1336 bezeten met den geest van: bevangen met sympathie voor. voetnoot1337 stoockebrant: brandstichter. voetnoot1338 godtsdisch: (ons) altaar. voetnoot1338-39 doorgaens: steeds; vgl. Richteren 16, 1. voetnoot1341 trouwen: inderdaad; een aert: een karaktertrek; besneên geslacht: de Joden. voetnoot1342 onbesneên van geest: onbekeerd, verstokt ongelovig. In bijbeltaal: onbesneden van hart (Ned. Wdb. X, 1061; vgl. Jos. in Egypte, vs. 1359, deel 10, blz. 207). voetnoot1343 dien (nl. dien godsdienst, dien); een vondeling van Faro: Mozes; gevonden: uitgedacht. voetnoot1344-45 vul aan: heeft. voetnoot1347 ontslaepen: ingeslapen. voetnoot1348 het stont hier niet geschapen: er zou hier geen sprake van zijn. voetnoot1349 gebiet: heerschappij; krack: knak. voetnoot1351 jaerigh: éénjarig; schinckelen: benen. voetnoot1353 reppen: er van spreken. voetnoot1354 lantbederf: ramp voor het land. voetnoot1355 of anders: of van andere zijde. voetnoot1356 Wij hebben de verplichting het dubbelzinnige orakel te verklaren. voetnoot1357 Aan te vullen met staet uit vs. 1356: alle priesters zijn verplicht. voetnoot1358 onfaelbaer: onfeilbaar. voetnoot1359 bedillen: kritiseren. voetnoot1362-63 met overlegh van: in overleg met; priesterdommen: priestercolleges. voetnoot1364 verstommen: het zwijgen opleggen. voetnoot1365 rijp: na rijp beraad. voetnoot1367 voorspoocken: voortekenen (vgl. gespoock in vs. 1371). voetnoot1368 staen u tegen: zullen zich tegen u kanten. voetnoot1369 moet voort: moet voortgang hebben. voetnoot1370 krenckt: doet afbreuk aan. voetnoot1371 Te hoogh: zeer hoog, door de hoogste macht. voetnoot1373 droom: fantasie. voetnoot1374 drift: het doordrijven, de aandrang. voetnoot1376 betuigen: getuigen, bevestigen. voetnoot1378 schutten: afweren; reed: reeds; lantgeschal: rumoer, over 't gehele land zich verbreidend. voetnoot1380 durf: durft. voetnoot1381 heeft .... uit: is het gedaan met. voetnoot1382 yverende: gelovige (vgl. yver: geloofsijver). voetnoot1385 zie vs. 836. voetnoot1387 zachter: in gunstiger zin; wy strijden in 't verklaeren: alleen de uitleg (van het orakel) is een punt van geschil tussen ons. voetnoot1388 rosbaer, zie vs. 1200; vervaeren: heengaan. voetnoot1389 beklee: neem deel aan. voetnoot1391 Gehoorzaeme aerdt: mensen met begrip van gehoorzaamheid. voetnoot1393 vast aen: verbonden met; past op: zich bekommert om. voetnoot1395 wy hoeven: het is voor ons noodzakelik. voetnoot1396 vast: reeds. voetnoot1397 ingekleet: gekostumeerd; vaerdigh: gereed. voetnoot1403 de schuttery: de met schietgeweer gewapenden. voetnoot1404 op: met begeleiding van; bom: trommel. voetnoot1407 paer en paer: twee aan twee. voetnoot1408 staetigh kerckgebaer: plechtige houding. voetnoot1410 bewaeren: handhaven. voetnoot1411 kooraelen: koorzangers (ook in vs. 1423). voetnoot1412 schalmei: herdersfluit. voetnoot1414 behangen met: omgeven door; brave: plechtige(?). voetnoot1417 stoel: troon, waarschijnlik is een draagbaar onder een troonhemel bedoeld. voetnoot1422 terwijl de leden van de hofhouding de stoet sluiten. voetnoot1425 Dit koor bestaat uit drie strofen van acht verzen met dezelfde aanhef. voetnoot1432 toght: krijgstocht. voetnoot1443 ontzaghlijck: ontzagwekkend. voetnoot1444 Haelt op uw hart: schept moed. voetnoot1450 uit den Leeu: in de zomertijd (Juli) staat de zon in het sterrebeeld de Leeuw. voetnoot1452 baeren: tonen. voetnoot1458 weer: tegenstand. voetnoot1464 afgaen: verzwakken. voetnoot1468 Staet aen een haer gebonden: laat zijn gunst afhangen van het haar. voetnoot1469 vuilnis: vervuiling (door de gevangenschap). voetnoot1473 Godts getijde raem: de tijd zou kunnen treffen waarop God hem wil bijstaan. voetnoot1474 doorluchte: roemrijke. voetnoot1478 heenesmilten: wegsmelten; dootgescheenen: nl. door de gloed uit de Leeuw. voetnoot1479 Godts zon: als beeld voor Gods genade, op Samson neerdalend.

Vorige Volgende

De werken van Vondel. Deel 9. 1660-1663

Het vierde bedryf.

Over het gehele werk

titels

auteurs

Over dit hoofdstuk/artikel

lied