De werken van Vondel. Deel 8. 1656-1660

De XCV. Harpzang.^*

Cantate Domino canticum.

Zingt den Heere nieuwe lieden.¹
Laet al d' aerde door gebieden²

Godt te zingen, zingt den Heere

Eenen lofzang toe van eere.

Dat men dagh op dagh hartgrondigh
Zijne zaligheit verkondigh'.⁶

Men verkondige allen volcken

Zijne glori, waer de wolcken

Drijven. laet vry 's hemels wonderen
Door de weerelt heene donderen:

Want hy groot is, en te prijzen,

Hooger dan ons galmen rijzen,

Schricklijck, boven alle maghten:
Want der onbesneên geslachten

Goden zijn vervloeckte geesten,¹⁵

Van de minsten tot de meesten.

Onze Godtheit schiep de kringen¹⁷
Van den hemel en zijn ringen.

Lof en schoonheit zijn de straelen,^18-19

Die uit Godt op d' aerde daelen.

Al wat heiligh is en heerlijck,
Wat eerwaerdigh is en eerlijck,

Majesteit en glori brommen²³

Uit zijn wezens eigendommen,²⁴

Zijn gewaeden, die de leden

* Ps. 95.

1 lieden: liederen.

2 Versta: over de heele aarde moet geboden worden.

6 Zijne zaligheit: zijn heil, V: salutare ejus, vs. 2.

15 vervloeckte geesten: duivels, V: daemonia, vs. 5.

17 : van hoog tot laag; toevoegsel.

18-19 kringen-ringen: sferen, ronden.

23 brommen: komen luisterrijk te voorschijn.

24 eigendommen: eigenschappen.

[p. 464]

 

Van d' alomheit rijck bekleeden.^25-2626

 

Koomt, o onbesneên, te gader,²⁷

 

Brengt dien Godt, der dingen vader,

 

Eer en prijs toe. brengt dien Heere

30

En zijn' naem een' geur van eere.³⁰

 

Brengt dien Godt uit alle landen

 

Offergaven, offerhanden.

 

Gaet naer zijn' gewijden drempel,

 

En aenbidt hem in den tempel.

35

Laet al d' aerde zich beweegen³⁵

 

Voor zijn aenschijn, rijck van zegen.

 

Gaet verkondight allen volcken:

 

Godt koomt heerschen uit de wolcken.

 

Hy hervormt het volck op d' aerde³⁹

40

Door zijn wetten, hoogh van waerde,

 

Dat elck vast staet op zijn rechten.⁴¹

 

Hy komt ongelijckheit slechten.

 

Laet de lucht van blyschap schateren,

 

d' Aerde hupplen. laet de wateren

45

Juichen, en wat in de golven

 

Onder water leght gedolven.

 

Laet de kampen vee en vruchten⁴⁷

 

Zich verheugen met genughten,

 

Alle bosschen alle boomen

50

Hupplen, als zy Godt zien koomen:⁵⁰

 

Want hy koomt naer 's weerelts streeken,

 

Om het vonnis uit te spreecken

 

Over 't aerdtrijck, met een klaerheit

 

Van rechtvaerdigheit en waerheit.

25-26 B kantteekent op V: Sanctimonia et magnificentia in sanctificatione ejus, vs. 6 niet alleen, dat God met heiligheid, heerlijkheid, majesteit en glorie quasi vestimentis omgeven is, maar ook, dat die eigenschappen overal (undique) in Hem aanwezig zijn; Vondel verbindt die begrippen; Zijn gewaeden: zijn de gewaden.

26 d' alomheit, de aan alle kanten volkomene; het is dus niet Gods alomtegenwoordigheid, in Bespiegelingen, II 727 ook zoo genoemd, die Vondel hier bedoelt.

27 onbesneên: heidenen.

30 een geur van eere: deze beeldspraak is van Vondel.

35 zich beweegen: beven; V: commoveatur, vs. 9.

39 hervormt: verbetert: V: correxit, vs. 10.

41 Versta: zóó dat iedereen het zijne krijgt; V: (orbem terrae) qui non commovebitur, door B verklaard als de vestiging van den hoogsten vrede.

47 de kampen: de velden; V: campi, vs. 12.

50 V: a facie Domini, quia venit, vs. 13.