De werken van Vondel. Deel 8. 1656-1660

De XV. Harpzang.^*

Conserva me, Domine.

Behoeder van uwe uitgeleze troepen,

Behoeme voor 't genaeckende gevaer:

Want ick niet ruste in noot u aen te roepen,

Waer op mijn hoop, als op een' troostpylaer,

Gebouwt is. 'K heb uw Godtheit aengehangen,^1-5
Die, rijck van heil, van my niet hoeft t'ontfangen.⁶

Dit 's d'oirzaeck dat ick d'uitgekoore zoonen,

Uw heiligh volck, in 't lang beloofde lant,

* Ps. 15. - Deze vertaling is zeer vrij, maar met een duidelijk persoonlijk accent van Vondel, zooals ook Van Lennep niet ontging.

1-5 V: Conserva me, Domine, quoniam speravi in te, vs. 1; uitgeleze troepen: uitverkoren volk.

6 niet: niets; V: bonorum meorum non eges, vs. 2.

[p. 252]

 

Hun errefdeel, de handt boodt, waerze woonen,

10

En holpze aen rust, en in een' vasten stant.

 

Gy zelf getuight hoe ick voor uw genooten

 

In 't openbaer mijn hart heb uitgegooten.^7-12

 

 

 

Maer toenze na verzwackten in hunn' yver,¹³

 

Verlietenze u, hun toeverlaet, en lot.

15

Afgodery wint velt door haeren drijver.¹⁵

 

Elck volght zijn' droom, en dient zijn' eigen Godt,

 

Tot datze in 't endt en spade naer hem spoeden,¹⁷

 

Godt kennen voor den oirsprong aller goeden.^13-1818

 

 

 

Ick wil geensins, ten smaet van uw geboden,

20

Den offerdisch des afgodists bekleên,²⁰

 

Mijn lippen aen den bloetkelck van zijn goden

 

Noch offerbloet besmetten, neen, o neen.

 

Ick wil geensins die gruwelen verbloemen,²³

 

Noch hunnen naem gewaerdigen te noemen.

 

 

25

'K verwacht van Godt mijn erflot na dit strijden.

 

De rijcke loon des kelcks van mijn verdriet

 

En zwaericheên en overbitter lijden

 

Verwacht ick van het oogh, dat alles ziet.

 

Gy zultme, o Heer, en niemant zal 't beletten,

30

In 't wettigh erf, my toebeschoren, zetten.

 

 

 

Het beste lot is my ten deel' gevallen.

 

Mijn erfdeel munt in alle loten uit:

 

Dies loof ick Godt, wiens gunst my boven allen

 

Gezegent heeft. hij steef mijn raetsbesluit

35

Met kennisse en verstant, om recht te micken,

 

En 't hooghste lot voorzichtigh uit te picken.^31-36

 

 

 

Hy prickelde mijn hart en mijn gedachten

 

Inwendigh, spa tot midden in den nacht.³⁸

7-12 V: Sanctis, qui sunt in terra ejus, mirificavit omnes voluntates meas in eis. vs. 3; Vondel zet op gezag van B den derden persoon om in den eersten.

13 na: daarna, later.

15 drijver: voorganger.

17 hem: God.

13-18 V: Multiplicatae sunt infirmitates eorum: postea acceleraverunt, vs. 4-3; het denkbeeld Afgodery is aan B ontleend, die de infirmitates van 't Joodsche volk met hun zucht naar idola verklaart.

18 kennen: erkennen; aller goeden: van alle goed.

20 des afgodists: moeilijke genitief-vorm, die Vondel vaker heeft, ook bij geest.

23 die gruwelen: van afgoderij; gewaerdigen: mij verwaardigen.

31-36 V: Funes ceciderunt mihi in praeclaris: etenim hereditas mea praeclara est mihi. Benedicam Dominum, qui tribuit mihi intellectum, vs. 6, 7. Is Vondels vertaling, vooral vs. 34-36, geen bekeerings-bekentenis?

38 spa tot midden in den nacht: vgl. Altgh. I, 1670; II, 1800.

[p. 253]

 

'k Had hem alleen voor oogen, onder 't wachten³⁹

40

Op zijn genade en goetheit: want zijn maght

 

My hanthaefde, op dat ramp noch ongelucken

 

Godts dienaer van zijn wacht en schiltwacht rucken.^37-4242

 

 

 

Dit's d'oirzaeck dat de blyschap in mijn harte

 

Niet schuilen kan, maer uitberst op de tong,⁴⁴

45

Die huppelt na het uitstaen van de smarte:⁴⁵

 

En schoon de Doot mijn sterflijckheit besprong,

 

Mijn lichaam zal geen' worm in d'aerde spijzen,

 

Maer sluimeren met hoope van verrijzen:

 

 

 

Want gy, o Godt, zult nimmermeer gedoogen

50

Dat mijne ziel in helsche duisternis

 

Gedompelt blijf, noch 't lichaem uit elx oogen

 

In 't graf verrott': het lichaem, dat u is

 

Geheilight, zal noch kan, na'et bitter sterven,

 

Geensins vergaen, verrotten, noch bederven.^51-54

 

 

55

Gy leertme klaer de baen des levens kennen,

 

De baen naer Godt, en Godts onsterflijckheit;

 

Bestraeltme met uw blyschap, onder 't rennen,

 

Die neêrstraelt van uw aenschijns Majesteit.

 

Uw rechte hant begaeft, na deze elende,⁵⁹

60

Den hoopenden met blyschap, zonder ende,

39 B: Dominum mihi ante oculos cordis semper ponebam.

37-42 V: Insuper et usque ad noctem increpuerunt me renes mei. Providebam Dominum in conspectu meo semper; quoniam a dextris est mihi ne commovear, vs. 7, 8.

42 wacht en schiltwacht: vgl. Geboortezang, Dl. V, 258, vs. 17.

44 maer uitberst op de tong: vgl. Roskam, Dl. III, 302, vs. 64-66.

45 huppelt: jubelt.

51-54 V: nec dabis sanctum tuum videre correptionem, vs. 10, waarvan Vondel sanctum tuum vertaalt met het lichaem, dat u is geheilight: door de Eucharistie? Vgl. Altgeh. I, 1573-82; III, 1695.

59 begaeft: begiftigt.