De werken van Vondel. Deel 8. 1656-1660

Aen de jongkvrouw Margareta van Ryn
Kunstigh afgebeelt door P. de Koning.aant.^*

GRATIOR ET PULCHRO VENIENS IN CORPORE VIRTUS.

Wat zienwe hier? is 't verf, en schijn,

Of wezen? o gy overschoone,

Men kroone u billijk met de kroone

Der schoonheit, perle van den Rijn.

Quam 's levens torts aen glans t'ontbreeken⁵

Aen vier, en vlam, en hemelsch licht,

De zon zou aen uw schoon gezicht

En oogen zien haer torts t'ontsteeken;⁸

Aen die turkoizen. Men beloof⁹

Zich niet verwaent dat vier te maelen;¹⁰
By zulke levendige straelen

Is d'allereelste verf te doof.¹²

* Van 1656. Volgens de tekst in Vondels Poëzy, 1682, II, blz. 346. Het motto, ontleend aan Aeneis V, 344, betekent: De deugd komt nog bevalliger uit in een schoon lichaam.

5 's levens torts: de zon (vs. 7).

8 zien t' ontsteeken: trachten te ontsteken.

9 Men beloof zich: men vleie zich.

10 verwaent: overmoedig.

12 doof: dof.

[p. 213]

 

De versche bloemen op de wangen,

 

De zwier van 't blonde hair, de mont,

15

Een opgelooken morgenstont,

 

De harten prikken met verlangen.

 

Dat poesligh en gezielt albast¹⁷

 

Des blanken boezems, ô dat sopje¹⁸

 

Van schaepestremsel, lekker kropje,¹⁹

20

Gy noot een' Engel zelf te gast.

 

Doch schoonheit, zonder pit van zeden,²¹

 

Waer slechts een bloote schors: nu zweeft

 

Een geest hier in, die leven geeft

 

Aen die volschapenheit der leden.²⁴

25

Wie plukt dees roos? wie trouwt dit pant?

 

Wie anders als een Konings hant?²⁶

 

 

 

MDCLVI.

17 gezielt: bezield, levend.

18 sopje: papje.

19 schaepestremsel: dik geworden schapemelk (niet in Ned. Wdb.); lekker: in de 17de eeuw in ruimer gebruik voor alwat het gezicht of het gehoor streelt (Ned. Wdb. VIII, 1519); kropje: halsje; hals te zamen met het bovendeel van de borst (Krop NWdb. 8, 369).

21 pit: in tegenstelling met schors (22) voor wat diepere betekenis en hogere waarde heeft.

24 volschapenheid: volmaakte vormen.

26 een Konings hant: woordspeling; Margareta was dus de bruid.