De werken van Vondel. Deel 6. Vondels Vergilius-vertalingen

Regelnummers proza verbergen

[p. 124]

Pollio.
Vierde Herderskout.aant.

Inhoudt.

1 Asinius Pollio, Veltheer van het Duitsche leger, na het veroveren van Salone, een stadt^{r. 11-4} 2 in Dalmatie, eerst den laurier, daer na oock het Burgemeesterschap verdienende; won in² 3 het zelve jaer eenen zoon, Salonius, naer de veroverde stadt, genoemt, wien Virgilius hier 4 dit geboorteliet toezingt. Hier op draeit hy het geen de Sibylle van de toekomende goude⁴ 5 eeuw gespelt hadde: nochtans mengt hy 'er middelerwijl oock den lof van vader Pollio 6 en Augustus zelf onder; want dat hy zeit: en de weerelt, door zijn vaders deughden be-⁶ 7 vredight, regeeren; duiden zommigen op Augustus, die voor Iulius Cesars zoon was aen-⁷ 8 genomen. Zommigen duiden dit op Salonius, en verstaen dat het begin van het groote jaer,⁸ 9 door de Sibylle gespelt, met Pollioos Burgemeesterschap zijnen intre doet, waer onder dit 10 kint geboren wort, zoo dat de groote maenden de maenden van dit groote jaer betekenen.

De Dichter groet den zoon van Roomsche Pollio

Met dit geboorteliet, voorzeit de goude tijden,¹²

Uit der Sibyllen mont, en hoort van sterven noo,¹³

Om noch met veltgezangk die heil-eeuw te verblijden.

15 Laet ons, o Siciliaensche Zanggodinnen, een' toon hooger gaen: want¹⁵ 16 elck is niet met elst en lage tamarinden gedient. Indien wy van bosschen¹⁶ 17 zingen; het opzicht over bosschaedje passe oock den Burgemeester. Nu¹⁷ 18 is de leste eeuw, die ons de Kumaensche Sibylle spelde, voorhanden: nu¹⁸ 19 komt 'er een lange ry van eeuwen weder op: nu komt de maeght Astrea¹⁹

r. 1 Duitsch: Germaans.

1-4 Vondel volgt hier de oude commentatoren (Servius), die spreken van twee zoons van Pollio, nl. C. Asinius Gallus en een kort daarna geboren zoon Saloninus, genoemd naar de verovering van Salonae (39 v. Chr.). Het is zeer wel mogelik, dat deze twee zoons identiek zijn, dat Gallus later de bijnaam Saloninus ontvangen heeft. In alle geval ziet niemand meer in 't gelukskind Saloninus; wel zijn er, die Gallus daarmee vereenzelvigen; verder valt op te merken, dat P. reeds consul was, vóór hij Salonae innam.

2 laurier: lauwerkrans; hier triomftocht in Rome; Burgemeesterschap: de consulaire waardigheid.

4 Hier op draeit hy: op deze brengt hij van toepassing; de Sibylle is de Sibylle van Cumae in r. 18 genoemd; over haar wordt in Aen. VI uitvoerig gesproken. Zij zou een profetes zijn geweest, wonend in een grot te Cumae (in Campanië), van welke vele orakelspreuken, samengevoegd tot boeken, de Sibyllynse boeken, op het Capitool werden bewaard. Toen deze met de brand van 't Capitool in 83 v. Chr. verloren gingen, trachtte men ze te vervangen door van overal orakelspreuken bijeen te garen; zo leverden de Joden van Alexandrië er vele, die getrokken waren uit de profetieën in het Oude Testament; de toekomende goude eeuw: zie bij regel 19-20.

6 want dat hy zeit: en de.... regeeren: vgl. r. 28-29.

7 duiden op: laten slaan op; voor: als.

8 verstaen: vatten (het zò) op; het groote jaer: het wereldjaar; zie bij r. 19, waar gesproken wordt over het magnus annus = het grote jaar, dat weer verdeeld wordt in magni mensis: grote maanden (zie r. 10).

12 voorzeit: voorspelt.

13 en hoort van sterven noo: en wil ongaarne (niet) van sterven horen.

15 Siciliaensche Zanggodinnen: muzen van het herdersdicht; Theocritus, de schepper van dit genre, woonde op Sicilië.

16 elst: els; V. kiest opzettelik een niet hoog-groeiende boomsoort ter vert. in 't Lat. arbusta; tamarinden: de Lat. tekst heeft myricae = tamarisken (een sierheester); de bedoeling van r. 16 is: niet ieder houdt van het nederige, eenvoudige herderslied.

17 het opzicht enz. is een minder juiste vert. van (si canimus silvas) silvae sint consule dignae = laten dan die bossen (bossen, in tegenstelling hier met het nederige struikgewas in r. 16, als een hoger genre van bucoliese poëzie) een consul waardig zijn.

18 de leste eeuw: ultima aetas = de ijzeren eeuw, zie bij 19; is.... voorhanden: breekt aan.

19 een lange ry van eeuwen: magnus saeclorum ordo = magnus annus: het wereldjaar; volgens de Stoicijnen grijpt een vernieuwing van 't heelal plaats, telkens wanneer alle hemellichamen, zon, maan en sterren, weer hun oorspronkelike stand hebben bereikt, de stand, waarin ze bij de schepping der wereld stonden. De periode tussen twee zulke vernieuwingen heet een wereldjaar, verdeeld in tijdperken (de grote maanden; soms worden er vier, ook wel meer, aangenomen): het eerste, de gulden eeuw, staat onder Saturnus (zie Dl. 1, blz. 279 en 336), dan volgen de zilveren en bronzen en ten slotte de ijzeren eeuw, onder Apollo of Sol staande volgens Wagenvoort wordt met de leste eeuw (de ultima aetas) niet bedoeld een van deze vier perioden, maar een overgangstijd, waarin èn het zonnekind èn de nieuwe mensheid zullen opgroeien, en de gouden eeuw inleiden.
de maeght Astrea is de godin der gerechtigheid, die eens in de gouden eeuw op aarde woonde, maar door de aangroeiende boosheid van het mensdom ten slotte de wijk nam naar de hemel, waar ze als Astraea onder de gesternten werd opgenomen (de Lat. tekst heeft alleen Virgo).

[p. 125]

Pollio.
Vierde Herderskout.

[In deze Ecloga voorspelt Vergilius de terugkeer van een gouden eeuw op aarde, van een heilstaat die ingeleid wordt door de geboorte van een kind, dat een rein en onbedorven mensengeslacht zal zien opbloeien. Dat kind zingt Vergilius in zijn IV^de Ecloga toe. Onder de vele vragen, die de inhoud van dit gedicht doet rijzen, is dèze wel de eerste geweest: wie is dat wonderkind, dat de gouden eeuw zal herstellen? In de oudheid zag men er een zoon in van C. Asinius Pollio, de consul, tot wie het gericht is; hoewel die opvatting tot verschillende moeilikheden aanleiding geeft, vindt zij nog haar verdedigers. De oude Christenen zoals Constantijn en Augustinus, hebben vast geloofd, dat Vergilius hier onder invloed van goddelike bezieling de komst van Jezus op aarde voorspelde; in de middeleeuwen werd deze verklaring algemeen aangenomen: Vergilius was eigenlik reeds Christen geweest en de bewuste of onbewuste profeet van de Heiland; dat was o.a. ook Dantes mening. - Nog verschillende andere oplossingen zijn voorgesteld, die hier onmogelik alle kunnen worden besproken. Alleen moge de nieuwste, die o.a. door Prof. Dr. H. Wagenvoort wordt verdedigd, worden genoemd; deze verdedigt de opvatting, dat de Ecloga ten doel heeft het beeld te ontwerpen van de jonge God, die in Augustus geboren zou worden, en het leven dat deze - in wedergeboorte vergoddelikt (toen Vergilius deze Ecloga schreef, was Augustus reeds ruim 20 jaar) - op aarde zou leiden. (Zie daarover H. Wagenvoort, Vergils vierte Ecloge und das Sidus Julium, in Mededeelingen der Kon. Akademie van Wetenschappen, Afdeeling Letterkunde, deel 67, Serie A). Wat verder de bronnen en de strekking, de al of niet allegoriese betekenis van dit gedicht betreft, moge het voldoende zijn te vermelden, dat hierover een zeer uitgebreide literatuur bestaat en dat niet alleen over de identiteit van het gelukskind verschil van mening bestaat, maar over tal van andere - grotendeels daarmee samenhangende - problemen, die deze Ecloga stelt. In de aantekeningen bij de ‘Inhoud’ en tekst vindt men een aantal noodzakelike verklaringen, die ten dele ontleend zijn aan A. Geerebaert, Vier Eclogen van Vergilius en aan Varia vita door Dr. H. Wagenvoort.]

O Zanggodinnen van Sicilie, nu, gedrongen
Van een rechtschape vreught, een' hooger toon gezongen:^{vs. 1-2}
Want iegelijck is niet der elzeboomen vrient,
Noch met de tamerinde, een laege plant, gedient.
Indienwe zingen van bosschaedjen, hoogh gewassen;
Het opzicht over bosch wil burgermeestren passen.⁶
Nu naeckt de leste tijt, waer van de strantSibyl⁷
Te Kuma spelde. nu komt, zonder lantgeschil
En strijt, een lange ry van eeuwen aengetogen.⁹
Saturnus eeuw, en maeght Astrea komt gevlogen.¹⁰

vs. 1-2 Sicilie: drielettergrepig te lezen; gedrongen van: (laat ons nu) aangedreven door, opgewekt door; rechtschape: oprecht.

6 Zie de prozavert., r. 17.

7 de strant Sibyl: de Sibylle van Cumae woonde in een grot aan zee.

9 Versta: een lange rij van eeuwen zonder landgeschil en strijd.

10 Saturnus eeuw, zie de aant. bij de prozatekst, r. 19; gevlogen: aangevlogen.

[p. 126]

20 en de gulde tijt ons weder by: nu wort ons een nieuwe afkomst uit den²⁰ 21 hoogen hemel toegezonden. O kuische Lucijn, begunstigh slechts de ge-²¹ 22 boorte des kints, waer door eerst d'yzere eeuw zal ondergaen, en een goude 23 eeuw over al de weerelt opstaen: uw Apollo regeert alreede. O Pollio, deze²³ 24 doorluchtige tijden en heerlijcke jaeren zullen onder uw Burgemeesterschap 25 beginnen en ingaen. Indien 'er noch eenige voetstappen van onze boosheit²⁵ 26 staen, die zullen door uw beleit uitgewischt, en het aertrijck van langdurige 27 vreeze ontslagen worden. Hy zal vergodet worden, de helden onder de^27-29 28 Goden zien verkeeren, zelf onder hen verschijnen, en de weerelt, door zijn 29 vaders deugden bevredight, regeeren. Maer o kint, d'aerde zal u slecht en²⁹ 30 recht d'eerste geschenckjes opofferen, klimop, hazelwortel en kallefskruit³⁰ 31 met lachende beereklaeuw, onder een gemengt. De geitjes zullen met volle³¹ 32 uiers t'huis komen, en de kudden voor geene groote leeuwen verschricken: 33 liefelijcke bloemen zullen uit uw wiegh opluicken: de slang zal quijnen, 34 vergiftigh kruit verdwijnen, en d'Assyrische roos op alle velden wassen. 35 Maer zoo ras ghy den lof der helden en uw vaders daden komt te lezen,³⁵ 36 en de deught begint te kennen, dan zullen de korenairen het velt allengs 37 beginnen te vergulden, blaeuwe druiven aen d'ongesnoeide hagedorens³⁷ 38 hangen, en harde eicken honighdauw zweeten: niettemin zullen 'er noch³⁸ 39 zommige voetstappen van d'oude bedorvenheit onder loopen, die den³⁹ 40 gierigaert aenporren het zeegevaer te wagen, steden te bemuren, ackers te⁴⁰

20 een nieuwe afkomst: een nieuw-geboren kind.

21 Lucina: de godin, die moeder en kind in het uur der geboorte beschermt; zij wordt wel gelijkgesteld met Diana; vandaar in r. 23 uw Apollo; A. was de tweelingbroer van Diana.

23 Apollo moet heersen op 't einde van 't wereldjaar, zie aant. bij r. 19; Pollio werd in 40 v. Chr. consul.

25 voetstappen: letterlike vert. van vestigia = sporen; de regel bevat een toespeling op de burgeroorlogen.

27-29 Hy, nl. het kind; volgens Wagenvoort bevatten deze regels toespelingen op drie zinnebeeldige handelingen van het oud-Egypties kronings-ceremonieel: eerst werd de koning het goddelik leven 'overhandigd', dan werd de nieuwe god in de kring der hemelingen voorgesteld en eindelik werd hem de heerschappij overgedragen.

29 door zijn vaders deugden bevredight (vgl. Inhoudt r. 6); volgens sommigen slaat dit op Pollio, die in 41 tussen Antonius en Octavianus (Augustus) een vergelijk tot stand bracht te Brindisi, waardoor een oorlog tussen deze twee 'driemannen' werd verhinderd. Wagenvoort, die in 'het kind' Octavianus ziet, laat de woorden slaan op diens aangenomen vader Julius Cesar, die door zijn dapperheid (vgl. 'deugden' in de tekst) vrede in de Romeinse wereld had gebracht; slecht en recht, Lat. nullo cultu: spontaan opgroeiend; de bedoeling van de Lat. tekst is dus: de aarde zal zonder opzettelike cultuur eerst voor u als geschenken voortbrengen...

30 de eerste gesch.: beter als e.g.; hazelwortel, ter vert. van baccar = wilde nardus, een exotiese plant; kallefskruit, Lat. colocasia = Egyptiese waterroos.

31 lachend: welig groeiend; de geitjes; de Lat. tekst heeft ipsae capellae: de geitjes (zullen) uit eigen beweging....; ook bij opluicken in 33 is van zelf te denken; quijnen: wegkwijnen, uitsterven.

35 komt te lezen; versta: zult kunnen lezen (in uw prille jeugd).

37 ongesnoeide, Lat. incultis (sentibus) = wilde.

38 honighdauw zweeten: Verg. knoopt hier vast aan het oude geloof, dat de honig als dauw op de bladeren rustte.

39 voetstappen: vgl. r. 25; onder loopen; versta: overblijven.

40 gierigaert: hebzuchtige.

[p. 127]

 

De milde hemel stuurt ons uit zijn' schoot om hoogh¹¹

 

Eene andere afkomst toe. begunstigh met uw oogh,

 

O hemelsche Lucijn, begunstigh 's kints geboorte:

 

't Verdrijf deze yzere eeuw, sluit vreedzaem d'oorloghspoorte.

15

Een gulden tijt verrijst alom langs deze baen.¹⁵

 

Uw blijde Apollo vangt nu zijn regeeringe aen.

 

Dees maenden, wijt befaemt, en heerelijcke jaeren,

 

Nu gy, ô Pollio, den tabbert zult bewaeren,¹⁸

 

En burgermeesters staet, gaen in met uw gebiet.¹⁹

20

Indien men noch een vlack van onze boosheit ziet,

 

Die wort schoon uitgewischt door uw beleit, en orden,²¹

 

En van de lange vrees zal d'aerde ontslagen worden.

 

Hy, zelf vergodet, zal de helden zien met vreught

 

Verkeeren met de Goôn. hy zelf zal dan verheught

25

Verschijnen in 't getal der Goôn, en begenadight,²⁵

 

De gantsche weerelt, door zijn vaders deught verdadight,²⁶

 

En eens tot vre gebroght, regeeren: maer ô kint,²⁷

 

Het aerdtrijck zal u, slecht en recht en danckgezint,

 

Opoffren d'eerste gift, klimop, en kallefsbladen,

30

Oock lachend beereklaeu, en hazelwortel, zaden

 

En geuren onder een gemengelt, blijde en kuisch.³¹

 

Dan komt de zatte geit met vollen uier t'huis.

 

Dan zal geen kudde voor de groote leeuwen schricken,

 

De bloem, uit uwe wiege opluickende, u verquicken.

35

De slang zal quijnen, en het moortvenijn vergaen.³⁵

 

Dan zal d'Assyrsche roos op alle velden staen.

 

Maer daetlijck als gy komt der helden deught te lezen,

 

En 's vaders dapperheit, ten hemel toe geprezen;

 

Zoo dra gy rieckt wat deught en eer daer boven gelt;³⁹

40

Zal d'eedle korenair allengs het korenvelt

 

Vergulden, en de druif, zoo blaeu en rijp geboren,

 

Afhangen van de noit besnoeide haegedoren:

 

De harde en heilige eick zweet zoeten honighdouw.⁴³

 

Men zal 'er evenwel bedrogh, veraert van trou,⁴⁴

45

Zijn oude stappen noch hier onder zien vermengen,

 

Waer door de gierigheit den mensch zoo verr' zal brengen⁴⁶

 

Dat hy niet schrick 't gevaer te water uit te staen,

 

De steden met een' muur te stercken, ackers aen

 

Te grijpen met den ploegh: dan zal men op de baren

50

Een' tweeden Tifys zien verrijzen, om te vaeren

 

Met eene tweede kiel en Argo, rijck bevracht⁵¹

 

Met aller helden bloem, om Kolchis goude vacht

11 om hoogh: van omhoog.

15 langs deze baen: langs deze weg (door de geboorte van dit kind).

18 den tabbart bewaeren: het ambtsgewaad van consul dragen (vs. 19: en de waardigheid van consul bekleden).

19 gebiet: ambtsaanvaarding.

21 orden: op recht en orde gegrondvest bestuur.

25 begenadight: gezegend, begaafd met goddelike macht.

26 verdadight: verdedigd (behoed voor de chaos).

27 eens: eindelik.

31 kuisch: rein, smetteloos (bij aerdtrijck, 28).

35 moortvenijn: vergiftige gewassen.

39 daer boven: in den hemel.

43 heilig, omdat de eik aan Jupiter was gewijd.

44 veraert: ontaard, afgeweken.

46 gierigheit: hebzucht, winzucht.

51 eene tweede kiel en Argo is een hendiadijs: een tweede schip Argo.

[p. 128]

41 beploegen: dan wil'er een tweede Tifys opstaen, om met een tweede Argo⁴¹ 42 de bloem der helden aen te voeren: dan wil'er noch een tweede Trojaen- 43 sche oorloogh oprijzen, en een groote Achilles weder voor Troje gezonden 44 worden. Wanneer ghy hier na uw mannelijcke jaren bereickt, dan zal de 45 zeeman het varen staecken, geene kiel heur waeren vermangelen, d'aerde⁴⁵ 46 overal alles teelen: men behoeft dan geen lant te eggen, geen wijngert te 47 snoeien: d'arbeitzame ackerman zal de stieren uit den ploegh spannen, 48 geene wol allerhande verf behoeven aen te nemen; maer de ram in den⁴⁸ 49 beemt zijnen rugh met een vacht van geurig en gloeiende purper en oranje-⁴⁹ 50 verf decken, en berghroot den lammeren, onder het grazen, van zelf zijn⁵⁰ 51 verwe geven. De Schickgodinnen, die eenstemmigh de bestendigheit van 52 het goddelijcke nootlot bestemden, zeiden: o spillen, spint ons zulcke⁵² 53 eeuwen. O lieve spruit der Goden, door wie Jupijns afkomst zoo machtigh 54 zal aenwassen, aenvaert, het wort nu tijt, uw hooge tittels. Zie eens, hoe⁵⁴ 55 de wijde weerelt, het gewelf des hemels, en zee en lucht en aerde, onder⁵⁵ 56 hunnen last, bezwijcken. Zie eens, hoe alle dingen zich tegens d'aenstaende 57 eeuw verheugen. Och, had ick noch zoo lang te leven, en geest genoegh 58 om uwe daden te melden: de Tracische Orfeus, nochte Linus zouden my⁵⁸ 59 met geene lofzangen verdooven; al nam Orfeus zijne moeder Kallioop;⁵⁹ 60 Linus zijnen vader, den schoonen Apollo, te baet: al speelde oock Pan⁶⁰ 61 tegens my, voor de vierschaer van Arkadie: Pan most het my oock gewonnen⁶¹ 62 geven, voor de vierschaer van Arkadie. O kleene knaep, begin uwe moeder 63 met kennisse toe te lachen: uw moeder droegh u pijnelijck tien maenden⁶³ 64 onder haer hart. O kleene knaep, begin: wien d'ouders noit toeloegen,^64-65 65 dien achtten Natuurgodt en Bedtgodin hun tafel en bedde onwaerdigh.

41 wil: zal; een tweede Tifys: Tiphys was de stuurman op de Argo; de Argo zou volgens de sage het eerste schip zijn geweest, dat zich op zee waagde; het voerde de Argonauten naar Colchis (Oostelike oever Zwarte Zee) om het Gulden Vlies te bemachtigen.

45 vermangelen: omruilen (tegen andere waren).

48 Denk achter wol zal.

49 geurig ter vert. van suave; murice suave rubenti = met zacht gloeiend purper.

50 berghroot: 'naar men wil menie', zegt het Ned. Wdb.; het komt mij voor, dat Vondel in navolging der oude comm. (Servius) aan een plant heeft gedacht en dat de wol der lammeren rood zal worden, doordat ze die afgrazen (vgl. Vondel's Adam in Ballingschap, 327-329). Het Lat. heeft sandyx: scharlaken, een minerale verfstof. De bedoeling van r. 49-51 is dat de schapen vanzelf verschillendkleurige vachten zullen gaan dragen.

52 bestemmen: instemmen met; spillen: weefspoelen; de drie schikgodinnen of Parcen, voorgesteld als spinsters, spinnen de levensdraad der mensen en breken die af.

54 uw hooge tittels: uw verheven ereambt.

55 onder hunnen last bezwijcken: V. volgt weer de verklaring van Servius; een andere (jongere) opvatting is van vreugde sidderen (bij uw komst).

58 Orpheus: de beroemde mythiese zanger der Oudheid, koning van Thracië; zijn moeder was de muze Calliope; Linus: eveneens een beroemd zanger uit de mythologie, zoon van Apollo.

59 verdooven: overtreffen (Lat. vincere).

60 te baet: te hulp.

61 voor de vierschaer van Arcadië: Arcadië's kunstminnende herders zouden een volkomen bevoegde jury vormen.

63 met kennisse toe te lachen: door je lach te bewijzen, dat je je moeder gaat kennen; tien maenden: de aanvangs- en eindmaand beide vol meegerekend.

64-65 De laatste verzen zijn onduidelik; de bedoeling is misschien: begin (te lachen); die hun moeder niet hebben toegelachen (qui non risere parenti; maar een andere lezing is: cui non risere parentes en deze heeft V. gevolgd), keurt noch een god de plaats aan zijn dis waardig, noch wil een godin met hen huwen.

[p. 129]

 

Te winnen: dan verrijst een krijgh van Griecksche helden:

 

Een tweede Achilles wort gestiert naer Priams velden.⁵⁴

55

Wanneer gy endelijck uw manbre jaeren krijght,

 

Dan staeckt de zeeman flux het vaeren: ieder zwijght

 

Van vaeren: geene kiel vermangelt heure waeren,

 

En d'aerde baert alom al watze plagh te baren.⁵⁸

 

Men hoeft geen lant noch klay dan t'eggen, geene ranck

60

Te snoeien. d'ackerman ontslagen spant eer langk⁶⁰

 

De stieren uit den ploegh. men hoeft geen wol te doopen

 

In allerhande verf. de rammen, daerze loopen

 

En weiden, decken zich met vachten, milt van geur,^62-63

 

En schoone oranje verwe, en gloeiend purperkleur.

65

Waer bergh en dal alom de vette lammers azen⁶⁵

 

Zal 't berghroot hunnen rugh bekleeden onder 't grazen.

 

De Schickgodinnen, die eenstemmigh 't vast besluit

 

Van 't nootlot stercken, en bestemmen, riepen luit:

 

O spillen, vaert al voort, en spint ons zulcke tijden.

70

O lieve spruit der Goôn, door wie men met verblijden

 

Zal d'afkomst van Jupijn zien groeien, en bestaen,⁷¹

 

Neem flux, het wort nu tijt, uw hooge titels aen.

 

Aenschou de weerelt eens, hoe d'aerde, en 's hemels rijcken,

 

En lucht, en oceaen van grooten last bezwijcken;

75

Hoe alle dingen nu verheught zijn, en verblijt,

 

Om 't naecken van uwe eeuwe, en dien aenstaenden tijt.

 

Och, leefde ick noch zoo lang, en wasme een' geest bescheiden⁷⁷

 

Om uwe dapperheên en daeden uit te breiden;⁷⁸

 

De Thracische Orfeus, noch oock Linus zouden my

80

Verdooven met gezangk; al quam 'er Orfeus by:⁸⁰

 

Al nam hij Kallioop zijn moeder, milt van ader;⁸¹

 

Schoon Linus nam Apol, dien schoonen, zijnen vader

 

Te baete; al speelde Pan, voor 't hoogh Arkadisch recht

 

En vierschaer, tegens my; Godt Pan in 't speelgevecht⁸⁴

85

Zoudt voor 't Arkadisch recht my zelf gewonnen geven.

 

O kleene knaep, begin te groeien, en te leven,

 

En lach uw moeder toe met kennis: want met smart

 

Droeghze u tien maenden langk geduldigh onder 't hart.

 

Begin, ô kleene knaep: natuur- en bedgoôn achtten

90

Hun bedde en disch onwaert wien d'ouders noit toelachtten.

54 gestiert: gestuurd; Priams velden: de vlakte voor Troje, waarover Priamus regeerde.

58 al watze plaght te baren: namelik aan 't begin van 't vorige wereldjaar, zie de aant. bij de proza-vert., r. 8.

60 ontslagen: nl. van zwoegen, van veldarbeid.

62-63 daerze loopen en weiden: waar ze in de weide lopen; in de wei zelf; milt van geur: zie de aant. bij de prozavert., r. 49.

65 azen: voedsel verschaffen.

71 bestaen, versta: zien bestaan: zien stand houden.

77 bescheiden: toebedeeld.

78 uitbreiden: alom verkondigen.

80 al quam 'er Orfeus by schijnt een onnodige herhaling.

81 Calliope was de muze van het heldendicht en zal in die hoedanigheid hier milt van ader (overvloeiend van dichterlike welsprekendheid) worden genoemd.

84 speelgevecht, hier: zangstrijd.