De werken van Vondel. Deel 5. 1645-1656

tekstkritische noten

TEKSTKRITIEK: vs. 14 heeft in de oude uitgave foutief: men moght uw kennen.

Klinckdicht Voor de Keure van zyne Heiligheit,
Alexander VII.aant.^*

HYLAX IN LIMINE LATRAT.

Wie roozen stroit voor 't zwyn, belust in stanck te wroeten,^{vs. 1}

Verquist dien eedlen geur, dat Christus zelf mishaegt.

De Stoel die veertigh en tweehondert herders draegt,³

Most zomtyts het gebreck van Godts Stadthouder boeten:⁴
Doch geen godtvruchtige aert den Bybel treet met voeten,⁵

Schoon David zit van moort en overspel beklaeght,⁶

Zyn nazaet Godts altaer met boel en afgodt plaeght,⁷

Sint Peter Godt verzaeckt, daer dienstboôn hem gemoeten.⁸

Schoon Paulus, heet en wreet, vervolghde IESUS schaer,⁹

En Sint Mattheus stonck, gelijck een tollenaer.¹⁰

Dees smet verdoofde noit den luister van hun pennen.¹¹

Wie geen gewettight ampt van misbruick onderscheit,¹²

Onteert met een den Stoel der weereltsche Overheit.

O Midas, deck uw hooft, en duick: men moght u kennen.¹⁴

* Van 1655. Afgedrukt volgens de tekst in Hollantsche Parnas, Amsterdam 1660, blz. 351. Het motto, ontleend aan Vergilius' Ecloga VIII, 107, betekent: Hylax blaft op de drempel.

vs. 1 Spreekwoordelike variant van het evangelie-woord: werpt uw paarlen niet voor de zwijnen (Matth. 6, 7); vgl. blz. 564.

3 herders: pausen.

4 het gebreck: de zonden; boeten: herstellen, vergoeden; d.w.z. al mogen sommige pausen als mens te kort geschoten hebben, de Paus is en blijft Gods Plaatsbekleder (Stadthouder).

5 Geen gelovige zal de bijbel minachten, al worden daarin de zonden van de geloofshelden niet verzwegen.

6 zit beklaeght: schuldig is aan. Zinspeling op zijn verhouding tot Batseba.

7 Zyn nazaet: Salomo (vgl. Vondel's drama).

8 Zinspeling op Petrus' verlochening van Jezus (Marcus 14, 30; 66-72).

9 heet: verwoed, nl. als Saulus de vervolger van de Christenen.

10 stonck: een zondaar was.

11 Deze zonde deed nooit afbreuk aan de voortreffelikheid van hun geschriften.

12 Wie niet, ondanks mogelik misbruik, de wettigheid van het wereldlik gezag erkent.

14 Midas: de onbevoegde scheidsrechter, die daarom ezelsoren ontving (vgl. hiervóór, blz. 805).