Logo DBNL
De werken van Vondel. Deel 5. 1645-1656 (1931)

De werken van Vondel. Deel 5. 1645-1656

(1931)–Joost van den Vondel–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

Het tweede bedryf.

HEEREMAN. VOLCKAERT. REY.
Heereman:
445
De maen, na middernacht, een poos met eenen nevel
 
Betrocken, en vermomt, bescheen daer na den gevelvs. 446
 
Van onze lantkappel, veel blijder danze plagh,
 
En schiep uit eenen nacht ('t is vreemt) een' klaren dagh.
 
De nachtuil, vledermuis, en nachtrave, uit hun nesten449
450
Gevlogen, lang voor dagh, begaven zich ten westen,450
 
En kozen piepende de zee, en 't zandigh strant.
 
Het vee rees t'effens op. Het dorre en drooge lant,452
 
Dat eene wijl de lucht om regen scheen te prachen,453
 
Zach groener, en begost de melckmeit aen te lachen.
455
Wat dit bediet, versta een wijzer, die het hooft
 
Op zulcke tekens slijpt, en gaerne wort gelooft456
 
In zijne wichelkunst: wij slaen 'er naer in 't hondert,457
 
En eeren 't geen met recht de schrandersten verwondert.
 
Het zy dan wat het wil; het brenge ons heil in 't lant,
460
Byzonder dezen dagh; nu Pan den wraeckboog spant,
 
En daghvaert al het dorp om 't offer te bereiden.461
Volckaert:
 
Het volck vergaêrt, om hier den Heemraet te verbeiden.462
 
Wat grimmelt 'er een drang van menschen onder een,463
 
Zoo man, als wijf, en maeght, en knecht, en groot, en kleen,464
465
En oudt, en jongk. Wat raet? Hoe stillenwe die zwarmen?465
 
De mannen morren vast: de vrouwen hoort men kermen.466
 
O vader Pan, versterck den Heemraet met gedult:467
 
D'onwetende gemeente ontzagh zich noit haer schult468
 
En misdaet op den hals der Heerschappen te laden.
470
Zy volght haer onbescheit, en laet zich naulijcks raden.470
 
Dit buldrende onweêr waeit hier jaerlijcks op de kust,471
 
En steurt, een maent vooruit, de Raden in hun rust:
 
Maer gaenwe nietemin haer minnelijck gemoeten.473
 
De burgery genaeckt, gereet om ons te groeten.
Rey:
475
Welbore mannen, Pan behoede u lang gezont:475
 
Wy wenschen 't uit ons harte, en uiten 't met den mont.
Heereman:
 
Ghy vrome burgers, lang moet vader Pan u spaeren,477
 
En haelen uw geluck in top met uwe jaeren:478
 
Ons jammert u te zien zoo jammerlijck gestelt.
480
De koeien eten gras en klaver, langs het velt;
 
Ghy eet uw eigen hart, beknelt gelijck met hoepen481
 
Van stael, zoo menighwerf de Zoendagh uitgeroepen,
 
Den Heemraet roept te hoop, op dat hy wijsheit schaff',483
 
En langkzaem zich berade, om d'opgeleide straf
485
Te schutten naer hun maght, of immers te verminderen;485
 
Het welck men noit voorheen kost keeren, noch verhinderen.
 
Betrouw ons 't beste toe: men handelt hier ter steê487
 
Niet ruw, en onbedacht: het kost ons kindren meê.488
 
Hier gelt noch goet, noch bloet, noch haet, noch gunst, noch voordeel.
490
De hoofden staen gelijck: de blinde strijckt het oordeel.490
Rey:
 
Welbore mannen, ghy spreeckt redelijck en wel.
 
Beschuldighden wy u, zoo most de lantkappel,
 
Waer uit men 't lot verwacht, met boosheit zich besmetten,
 
Als ghy de lotbus laet voor vrouw Velleede zetten,
495
Die eenen naem uit twee beslote ceêlen treckt,495
 
En noemt hem, die ten zoen des grammen Veegodts streckt,496
 
Voor 't Leeuwendaelsch gewest. Neen mannen, wy betrouwen
 
U beter toe. Het volck, dat zich geneert met bouwen498
 
En karnen, past een hart zoo rein, als melck en room,
500
Geen erghwaen: neen by Pan, wy achten u te vroom.500
 
Daer schort het niet, dat wy van daegh u komen moeien.501
 
Wy gaen met koeien om, maer slaghten paert, noch koeien,502
 
Die achteruit slaen, en hun voêr met voeten treên.
 
Wy zijn met Heemraets keur en loting wel te vreên,
505
En komen slechts, geport door 't huilen, en het schreeuwen505
 
Van 't vrouwvolck, als ghy ziet, ons wijven, en ons weeuwen,
 
En oude besten, elck voor ander dus belaên;507
 
De vryster om een' knecht, de moêr om 't kint begaen,508
 
De zuster om den broêr, de peten om haer neven.509
510
Wy bidden, stelt de keur, en uwe stem te geven510
 
Tot loting, uit tot dat de zon de middaghlijn
 
Vergulde, en loop' voorby, en uit den zuiden schijn'.511-12
 
Men heeft dan tijts genoegh om 't offer te bereien,
 
Te zuivren aen de beeck, te kranssen, te beschreien.514
515
Ay mannen, doet zoo veel ons vrouwluy tot gerijf.515
 
Al die hier huilen, rijt de doot van angst door 't lijf.516
Heereman:
 
't Is reden dat het bloet zijn eigen bloet beklage,517
 
De moeder voor haer kint, haer vleesch, oock zorge drage,
 
Niet min dan eenigh dier, of vogel voor het jong.
520
De koe bemint het kalf, en lickt het met de tong:
 
De merrie, in de weide en stal, het weeligh veulen.521
 
De zwaluw aest het nest, en vaert 'er mede uit speulen:522
 
En wat maeckt d'oievaêr van 't hooge nest al werck?523
 
Toen over menigh jaer het oosteint van ons kerck524
525
Verbrande, zagh men zelf hoe d'ouden, zoo bewogen,525
 
Dan uit dan in den roock, rontom de jongen vlogen,
 
En troosten hun gebroet, het kale en naeckte kroost;527
 
Dat piepte vast om hulp: maer als 'er langer troost528
 
Noch redding quam, en 't stroo in lichten brant geraeckte,
530
Zoo vlogen vaêr en moêr op 't nest, dat brande, en kraeckte,
 
En lieten zich tot asch verbarnen met hun nest.531
 
Natuurlijck doet het al, wat leven teelt, zijn best532
 
Om d'afkomst ga te slaen, te helpen, te behoeden.533
 
Al zweert ons niemant dit, wy kunnen 't wel bevroeden:534
535
Een mensch is block noch steen; veel minder vaêr, en moêr.535
Rey:
 
De Heemraet vat het recht, als mannen, wien het roer
 
Van deze Vryheit past te houden, en te sturen.536-37
 
Zoo lang ghy Heereman en Volckaert elck zijn buren
 
Verdadight, kan ons dorp noch overende staen.539
Volckaert:
540
Maer 't is geen noot, datze al zoo bijster zijn belaên:540
 
Het lot gelt een' alleen, en nimmermeer ons allen.541
Rey:
 
Een ieder zorght dat dit zijn bloet te beurt moght vallen.542
 
Eer 't lot bekent is, vreest een ieder wien het gelt.543
Volckaert:
 
Waer toe de keur van 't lot dan langer uitgestelt?
545
Het lotrecht ga zijn' gangk, zoo raeckt men uit dit vreezen.
Rey:
 
Geen huisman is zoo wijs, die weet wat dit magh wezen:
 
Ons vrouwvolck heeft te nacht vervaerelijck gedroomt.547
Heereman:
 
Het vrouwvolck is by nacht wel tienmael meer beschroomt548
 
Dan over dagh. Des nachts verdubblen en verslimmen549
550
De zorgen. D'avontzon verlengt de zwarte schimmen.
 
Maer laet ons hooren: waer komt dit gedroom op uit?551
Rey:
 
'k Geloof Velleede zou niet raên wat dit beduit.
 
Met oorlof, dat wy dus vrypostigh 't hart uitschudden.553
 
Een groene weerwolf greep een lam uit al de kudden,554
555
En sleipte 't by de de keel al bloênde langs den wegh;
 
Dit droomde Duif, en hoe, ter zijde uit eene hegh,
 
Een bock, zoo root als vier, hem quam op 't lijf gesprongen,
 
Dat hy dien roof terstont most slaecken, en gedwongen,558
 
Verandert scheen van aert, ja macker dan een lam.
560
Ons Maghtelt zag den vloet nog hooger dan de Dam:
 
En toenze kreet, alsof de zeesluis door wou breken,
 
Zoo viel het water kort, en hielt zijn oude streken.562
 
Maer Elsbuur zagh ons dorp belanden op een wrack
 
Aen d'allernaeste duin. Een dorre tuineick sprack
565
Bescheidelijck, en broght in 't licht geheimenissen565
 
Van wonderlijck belang, die Godtschalck niet zou gissen,
 
Noch Waermont, die by nacht, gelijck de katten, ziet.
 
Twee stammen, versch geplant aen weêrzy van den vliet,568
 
Vereenighden van zelf, voor Lutgers slapende oogen,
570
En werden met een schors bekleet, en overtogen.570
 
Ick zwijgh van andren praet, het luide zot, of vroet;571
 
De wijven zien wat nieuws uit droomen te gemoet.
 
Zy hopen op geluck, en dat de kans kan keeren.
Heereman:
 
Wy wenschen 't oock. De hoop op beter kan niet deeren.
575
Wy zullen met de keur heel langzaem gaen te werck.575
 
Een ieder brenge vast geschencken naer de kerck,576
 
En bidde dat het naer ons wenschen uit magh vallen.
Rey:
 
Dat geef, dat gunne ons Pan, behoeder van de stallen.
Volckaert:
 
Hier komen Lantskroon zelf en Groote Vrerick aen:
580
Die beide moeten eerst elckandere verstaen,580
 
En polssen, eerwe noch op 't wightigh stuck vergaren.581
Heereman:
 
't Valt mackelijcker vee dan menschen te bewaren:582
 
Men stuur' het hoe men wil, wie stuurt het elck te pas?583
 
Nu gaenwe, Volckert: 'k wou wel dat het avont was.
LANTSKROON. VRERICK.
Lantskroon:
585
De noot verdaghvaert ons in 't jaer maer eens te zamen.585
Vrerick:
 
Ick wensche, kost het zijn, iet heilzaems te beramen.
Lantskroon:
 
Ick mede: ons onheil heeft nu lang genoegh geduurt,
 
En menigh jeughdigh borst dit met den hals bezuurt.588
 
Het zaet van tweedraght teelt zoo wrange en bittre vruchten.
Vrerick:
590
Zoo gaet het, daer de buur zijn' buurman niet magh luchten.
Lantskroon:
 
'k Vervloeck het al wat zaet van twist en tweedraght zaeit.591
Vrerick:
 
Men heeft van wederzijde een' oegst van ramp gemaeit,
 
En meer dan eens in 't jaer: men maeit het alle dage.
Lantskroon:
 
Men kent den vrede best, na'et voelen van die plage.594
595
Wat middel om aen rust te raecken onderling?
Vrerick:
 
Indien uw Zuidtzijde eerst ons Noortzijde onderging.596
Lantskroon:
 
Maer niemant weet van schult, en schuift het op een ander.
Vrerick:
 
Zoo blijft men overhoop krackeelen met malkander.598
Lantskroon:
 
Van weerzy wort vereischt een scheitsman van 't geschil.
Vrerick:
600
Het scheiden valt zeer licht, daer ieder luistren wil.600
Lantskroon:
 
Men most elckanderen al 't oude leet vergeven,
 
En reppen niet van 't gene aen weerzy wert misdreven.
 
Wat eens gedaen is, kan men nimmermeer ontdoen.603
Vrerick:
 
Verstont een ieder dit, wy raeckten aen den zoen.
Lantskroon:
605
Noch staet ons echter scherp te luistren wat het lot zeit.
Vrerick:
 
Eerst onderling verzoent, en echter met de Godtheit.606
Lantskroon:
 
Ghy spreekt zeer wel: de mensch verzoen' zich eerst met mensch.
Vrerick:
 
Mijn naem is rijck van vre: 't is vrede al wat ick wensch.
Lantskroon:
 
Mijn naem de kroon des lants: ick help den lantvre kroonen.
Vrerick:
610
Och, wenschtenze al om pais, en vrede, die hier woonen!610
Lantskroon:
 
Mijn Heemraet Heereman wenscht hartelijck om vreê.
Vrerick:
 
Mijn Heemraet Volckert wenscht uit al zijn hart dit meê.
Lantskroon:
 
De vroomsten onder ons zijn oock tot pais genegen.613
Vrerick:
 
De slimsten onder ons versteuren zulck een' zegen.614
Lantskroon:
615
De slimsten onder ons zijn van geen' beter aert.
Vrerick:
 
De baetzucht treckt genot uit 's anders qualijckvaert.616
Lantskroon:
 
Men banne d'eige liefde, om eenmael te beginnen.617
Vrerick:
 
Zoo most men om 't genot zijn' nabuur niet beminnen.618
 
Maer koopen pais en vrede, oock met zijn eige scha.619
Lantskroon:
620
Wy mercken het gebreck; maer 't heelen komt te spa.620
 
't Gebreeckt aen vreedzaemheit: dit kruit wil qualijck wassen,621
 
Dewijl men sloft op 't wiên van 't onkruit wel te passen.622
 
Een ieder past met vlijt zijn nabuurs hof te wiên,
 
In 's anders wooning gaeuw, en t'huis niet naeu te zien;624
625
Dies leggen huizen wilt en woest, en zonder zeden.625
Vrerick:
 
Het domme en stomme vee gehoorzaemt eer de reden.
 
Men leit het zonder toom, en drijft het zonder stock:
 
Het vecht wel onderling, maer voedert geenen wrock:628
 
Het nut gemeene weide, en zal geen' macker pramen:629
630
Genaeckt de wreede wolf, het steeckt de hoorens t'zamen:
 
Zoo heeft het in 't gemeen te vyant, of te vrient,631
 
Verstont dit Leeuwendael, het wert 'er van gedient.632
Lantskroon:
 
't Is kunst zijn eigen nut en nadeel recht te kennen.633
Vrerick:
 
De schade leer' den mensch, die traegh tot deught kan wennen.
635
Een ezel stoot maer eens zich aen den zelven steen;
 
De mensch wel zevenmael, en denckt niet om zijn been.
Lantskroon:
 
De reuckelooze voel' zijn jammer dan in 't ende.
Vrerick:
 
Zoo varen menighten ten grave in hun ellende.
Lantskroon:
 
Zy wijten het zich zelfs, die niet te raden zijn.639
Vrerick:
640
Met reden, want zy zelfs zijn oirzaeck van hun pijn,
 
Oock dat onschuldigen om zulck een woestheit lijden,
 
Met recht beklagens waert, in onze ondanckbre tijden.642
Lantskroon:
 
Ondanckbaer wel te recht voor veel genoten goet,
 
In pais, die neering baerde, en weelde, en overvloet;644
645
Die baerden hoovaerdy, verwaent, en trots, en smadigh:645
 
Zoo quam de tweedraght voort, te byster en baldadigh,646
 
In 't midden van het feest, geviert ten roem van Pan.
 
Met at 'er, en verdronck de zinnen in de kan,648
 
Zoo dat men tot gevecht en messen quam, van woorden.649
Vrerick:
650
Hoe bulderde in dien storm het Zuiden tegens 't Noorden?650
Lantskroon:
 
Den stercken Waerandier en Duinrijck stont dat dier.651
Vrerick:
 
Geluckigh voeren zy uit dat krackeel van hier:
Lantskroon:
 
Wel eerelijck, maer voor hun vrouwen ongeluckigh.653
Vrerick:
 
De hemel zette om hen zijn aenzicht droef en druckigh,654
655
En bleef veel dagen staen in die bedruckte ploy.
 
De koey vergat het gras; het paert zijn voêr en hoy:656
 
Het bosch verschoot zijn groen: de boom vergat te groeien.657
 
Hoe zagh'er 't vleck toen uit, dat heerlijck plagh te bloeien,
 
Gelijck een wijngertranck, die langs den gevel klimt?
660
Hoe is de weerelt voort, gelijck de munt, verslimt?660
Lantskroon:
 
Hoe wortze dagelijcks, van schalck en slim, noch slimmer?661
Vrerick:
 
Ten zy een Godt dit keere, ons onheil redt zich nimmer.
Lantskroon:
 
Wie zelf zijn handen rept, die wort van Godt geredt.663
Vrerick:
 
Het slimste is, dat de twist al heeft zijn ploy gezet.664
Lantskroon:
665
Men wanhoop' niet: de tijt verandert de gemoeden.665
Vrerick:
 
't Waer lang geschiet, vergat de wrock de wraeck te voeden.666
Lantskroon:
 
Ick ra voor eerst, dat elck den andren willigh wijck',667
 
En meerder minder niet om baet verongelijck',668
 
Zoo kost rechtvaerdigheit den vrede haest gemoeten.669
Vrerick:
670
Och quaemze, en stroiden wy olijven voor haer voeten!670
 
Ick zaegh dit oude vleck vergroot, en uitgeleit.671
Lantskroon:
 
Wat raet, nu ons de keur alreede is aengezeit?672
 
Wou Pan zich met een' bock of witten ram vernoegen.
Vrerick:
 
Al eischte hy een kudde, ick riedt dat wyze sloegen.674
Lantskroon:
675
Zou 't oock geraden zijn te zien of 't kon volstaen?
Vrerick:
 
En quaem dat avontuur dan avrechts te beslaen?676
Lantskroon:
 
Men gaf dan tijts genoegh het geen wy hem beloofden.677
Vrerick:
 
En trof de wilde knodts dan 't volck, en al de hoofden?
Lantskroon:
 
Het was om beters wil een stoute kans gewaeght.679
Vrerick:
680
't Is haest gewaeght, dat lang en eeuwigh wort beklaeght.680
Lantskroon:
 
Men moght zich liever eerst bevragen by Velleede.681
Vrerick:
 
De Priesterin van Pan zou staen op d'oude zede.682
Lantskroon:
 
Vermagh een Godtheit niet te scheiden van haer recht?683
Vrerick:
 
De meester laet zich niet bedillen van den knecht.684
Lantskroon:
685
De Godtheit kan en magh den schuldigen wel sparen.
Vrerick:
 
Wanneer haer dit behaegh', dan zal zy 't openbaren.
Lantskroon:
 
Maer 't wachten valt te lang: men stort vast jeughdigh bloet.687
Vrerick:
 
Wat middel voor dit quaet, of liever noodigh goet?688
Lantskroon:
 
Ick raem 'er naer, en wensch dat wy een middel vonden.689
Vrerick:
690
De tijt is kort: wy staen aen dezen dagh gebonden
 
Wel stip: de Roeper heeft ons lang te keur gedaeght,691
 
En 't gansche lant rontom van 's volcks gekerm gewaeght.692
 
Het volck verzuimt zijn vee, en heeft noch hart, noch zinnen.693
Lantskroon:
 
Wat baet gekerm, indien het kermen niet kan winnen?694
Vrerick:
695
Gekerm heeft menighmael der Goden wrock verzacht.
Lantskroon:
 
Maer in geen twintigh jaer: zy luistren naer geen klaght:
 
Met deernis hoort de mensch het blaten van de lammeren.
Vrerick:
 
Onnoosle dieren, och, men moet zich uwer jammeren.698
Lantskroon:
 
Men vint oock menschen, die niet min onnozel zijn.
Vrerick:
700
Onnooslen in der daet, onnozelen in schijn.
Lantskroon:
 
De schijn bedrieght 'er veel, en is gewoon te liegen.701
Vrerick:
 
De schijn kan menigh mensch, doch nimmer Godt bedriegen.
Lantskroon:
 
Hoe menigh zeilt den schijn en schaemte en eer voorby?703
Vrerick:
 
Dat leert d'ervarenheit aen uwe en mijne zy.704
705
De schapen laten zich van stof en vuilnis wassen;
 
Daer 't zwijn zich mest in slijck en modderige plassen.
 
De menschen aerden elck naer een byzonder dier.
 
Wie op de troni merckt, bekent het aen den zwier,708
 
Oock dikwils aen 't geluit, en zoo verscheide klancken.
Lantskroon:
710
My dunckt ick hoor geluit: sta vast: het wil 'er wancken.710
 
Hier komen Warenar en Govert naer ons toe.
 
't Zal best zijn datwe gaen: ick ben dit buldren moe.
 
De Heemraet komt met hun, die magh hun klaghten hooren.
Vrerick:
 
Vergeefs de rust gezocht: ick geef den moedt verloren.714
VOLCKAERT. HEEREMAN. WARNER. GOVERT.
Volckaert:
715
D'een bouwt, en d'ander breeckt: wat hoop van vrede is hier?
Heereman:
 
Wy lesschen vast den brant: een ander blaest in 't vier.716
Volckaert:
 
Men viert den offerdagh met buldren en met razen.
Warner:
 
De knechts verguizen nu de meesters, en de bazen:718
 
Dat tuight dees arme haen, met zijn' gebroken poot.
Govert:
720
En wat getuight dit lam? ick vischte 't uit de sloot,
 
Daer Warners dogh het joegh. Wat kan een lam verbeuren?721
 
Zoo 't niet verdroncken waer, ick zou het feest niet steuren
 
Om zulck een kleinicheit: maer ieder moeit zijn scha.723
 
Die hont bast nacht en dagh zoo vee als menschen na:
725
Hy bijtze oock wel in 't been, en komtze al stil bestoken.
Warner:
 
En had mijn haen zijn' poot by ongeval gebroken;
 
Ick trooste 't my: maer nu komt Goverts knecht zoo wijt,727
 
Dat hy moedtwillighlijck een' eicken kneppel smijt
 
In 't hondert, in den hoop, daer al de hoenders picken729
730
De boeckweite op mijn werf. Zijn dit geen fraeje sticken?
 
De kneppel treft den haen, die tuimelt ginder heen.
 
Men loopt naer Rookam zien, en ziet 'er hoe zijn been
 
By 't lijf, gelijck een slet, blijft hangen. Wie kan 't heelen?733
 
Nu krijt al 't huisgezin, en steeckt wel vijftien keelen
735
En klocken t'effens op. Op zulck een buurgerucht734-35
 
Nam Goverts knecht by tijts, huis uit, huis in, de vlught.
 
Het was hem oock geraên.
Heereman:
 
't Is lang genoeg gekeven.
 
Laet Govert hem een' haen gewilligh wedergeven.
 
Men vechte om geenen haen, om geen verdroncken lam.
Warner:
740
O Rookam, och, hoe hangt uw dubble kroon en kam
 
Zoo slap, gelijck uw baert. Wie kan dees scha vergoeden?
 
Waer vint men uws gelijck? Neen Govert, ghy zult bloeden:
 
De moedtwil is te groot.743
Govert:
 
En wie vergoedt mijn lam?
Warner:
 
Men wijte een' dollen dogh dat dit om 't leven quam.
Volckaert:
745
De meester van den dogh moet zelf de schult vergelden.
Warner:
 
Wie weigert hem een lam? Maer zelden, al te zelden,
 
Zagh iemant zulck een' haen, als Rookam, in ons vleck.
 
Wat haen, hoe bits hy was, boot hem vergeefs den beck?748
 
Wie was niet doof of blint, die zich in 't perck liet hooren?
750
Waer vocht oit haen zoo trots, met slaghpen, beck en sporen?
 
Al stack hy op zijn aêm, al quam langs 't lijf het bloet751
 
Gedropen van het hooft, noch hielt de kamper moedt,752
 
Dat 's vyants veder stoof: dan stont hy als een muurwerck.
 
Hoe trots was hy van gangk! Wat droegh die gast een uurwerck
755
In zijnen kop! Hoe ficks, hoe klaer en helder plagh754-55
 
Hy lant en dorp rontom te wecken voor den dagh!
 
Bezie zijn pluimen vry, die roode en goude veeren.
 
O Rookam, wie dit ziet, die moet zich uwes deeren.758
Govert:
 
Ghy zwijght nu wat al schade ons Zuidtzy heeft geleên.
760
Haer honighkorven zijn de kappen afgesneên,
 
En om wat honighs ging de gansche stock verloren.761
Warner:
 
Ghy liet uw' waterhont ons vogelkoien stooren762
 
Om eenen teelingk, en verjoeght de gansche vlught.763
 
Zoo wort de koy geschent: de vogel schuwt dees lucht.764
Govert:
765
Ghy houwt van boven neêr, dat boom en stam verwatert,765
 
En uitgaet: is 't niet fraey? dan lacht men, dat het schatert.766
Warner:
 
Ghy licht een anders fuick, en zinckt haer in de kil,767
 
Of vischt in 's buurmans sloot en wateringe al stil.768
Govert:
 
Ghy zet by schemering 't verlaet al heimlijck open,769
770
En laet een' bracken vloet in velt en ackers loopen,770
 
Die quijnen jaren lang, vergeven door dien wrock.771
Warner:
 
Hoe dickwils taste uw herck wel over in ons block?772
Govert:
 
Ghy tast wel achter om naer iemants schaer, en kouter,773
 
Of draeght ons koren van den molen: wie is stouter?774
Warner:
775
Ghy melckt een anders koe, by klaren lichten dagh:
 
Dat bleeck niet lang geleên, toen Melcker quam op slagh.776
Govert:
 
Ick wist dien buit zoo stil by avont niet te morssen,777
 
Als Grijp, die 's nachts wel durf op 't velt ons gerven dorssen.778
Warner:
 
Had Gijs den springhengst korts den staert niet afgeknipt779
780
Om 't paertshair? evenwel is hy 't gevaer ontslipt.780
Govert:
 
Wie stack den driescht in brant? wie queet zich lest zo wacker,781
 
En wierp by doncker nacht dat onkruit in den acker?
Warner:
 
Wie groef ons knijnshol op? wie dorst ons watering
 
Vergeven, dat men niet dan doode visschen ving?
Govert:
785
Wie zagh ter middernacht, wanneer de menschen droomen,
 
Die nachtrave Eerijcks ooft afschudden van de boomen?786
Warner:
 
Waer vont men oit in 't lant een visschers maet zoo kloeck,
 
Dat hy op 't lant een' haen kon visschen met een hoeck?788
Govert:
 
Niet waer? die, toen het sneeu aen boom en tak bleef hangen,789
790
De duiven op het voêr kon met zijn slaghnet vangen?790
Heereman:
 
Waer toe dit bits verwijt? de tweedraght groeit en wast
 
In top, terwijl men kijft, en bast en wederbast.792
 
Dees droeve dagh gebiet den buretwist te staecken.
 
Door schelden zal men traegh tot eenigheit geraken.794
Volckaert:
795
Dat 's recht: oock is het hier geen tijt van lang te staen:795
 
Men zal terstont te kercke, en dan te keure gaen.
WARNER. VOLCKAERT.
Warner:
 
De Heemraet hoor' my eerst: ick heb een woort te spreken.
Volckaert:
 
Wat zoecktghe rust, of twist, en altijt wint te breken?798
 
Zoo raeckt men niet gelijck: zoo wort geen dorp geredt.799
Warner:
800
Dat onrecht dient hem eerst met recht betaelt gezet.
 
Hoe roept men dus om vrede? ick kan den vrede missen.
 
Het spreeckwoort zeit: in troebel water is 't goet visschen:
 
Want geen krackeel zoo klein, men haelt 'er voordeel uit.
 
Waer slagen vallen, valt gemeenelijck goe buit.803-4
Volckaert:
805
Zoo woudtghe om eige baet den pais wel eeuwigh derven,
 
Al zou 'er jaer op jaer een lantst of tien om sterven?806
Warner:
 
Men sterft maer eens. Wie sterft, die is zijn' kost gekocht.807
Volckaert:
 
O zotte Warner, zwijgh: wat spreeckt ghy onbedocht!808
 
Zou een, om by 't verdriet van velen wel te varen,
810
En om een buick vol broots, zoo menigh man bezwaren?
 
Dat leert de reden niet: de domste koe van 't lant,811
 
Indienze spreken kon, gebruickte meer verstant.
 
Zoo zal men langkzaem 't vier van ons krackeelen lessen.813
 
Wat is 'er bloets gestort, en vleisch gekerft met messen!814
815
Hoe menigh bruicker lants vervochten by den dronck,815
 
Verzopen in 't gelagh! Wat heeft dit out en jongk,
 
En man en wijf beklaeght! Hoe zagh men zoo veel hinders817
 
Versterven jaer op jaer van d'oudren op hun kinders!818
 
De mannen eerst, en dan de wijven hantgemeen,
820
Plockhairen vaêr en zoon, de vrienden onder een!820
 
Wat hoorde 't een geslacht het ander niet verwijten,
 
En spuwen in 't gezicht, met krabben, slaen, en bijten!
 
En houdt ghy Warner noch dit kluwen in de war?
 
Zoo gaf men u te recht den naem van Warenar.824
Warner:
825
Men vint 'er meer dan ick, die passen wat te hebben.825
 
Een ieder vlamt op winst. De spinne spint haer webben826
 
Om winst: om winning vlieght de bye naer beemt en bosch.
 
Om loutre winning zit de vliegh op koey en ros.
 
Om winning zweetenze al, de kleinen, en de grooten.
830
Om winst pickt d'oievaer de kickers uit de slooten.
 
Om winning loopt de kat uit muizen in het velt.831
 
Als ick 'er vet by wordt, wat roert my wien het gelt.832
Volckaert:
 
Ick rade u hou gemack: men zal den haen vergoeden.
 
En zoo ghy ons bestaet een nieuw krackeel te broeden,834
835
Men stelt u lichtelijck ten spiegel van 't gemeen.835
Warner:
 
En breng ick Leeuwendael noch heden op de been,
 
Het wil de Heerschappen en al den Heemraet heugen.837
 
Laet zien wat Warner kan: laet zien wat zy vermeugen.
 
Daer gaet de pocher heen. O Rookam, arme haen,839
840
'k Wil Govert noch van daegh het been in stucken slaen.
REY VAN LEEUWENDALERS.
Keer:
 
Brengt vrolijck pijnloof, groene meien:841
 
Brengt kaes, en boter, geel als gout:
 
Brengt room, en bloemen uit de weien,
 
Ter Lantkappelle, om Pan gebouwt.
845
Komt herwaert: komt hem nader:
 
Vereert nu zuivel, bloem, en tack:846
 
En looft den goeden Vader:
 
Begroet hem, dien het heiligh dack
 
Beschut voor wint, en regen.
850
Hy gunne ons zijnen zegen.
Tegenkeer:
 
O bocksvoet, geitoor, fluitevinder,851
 
Gespickelt met uw lossevel;852
 
Ghy wispelstaert dan hier, dan ginder;853
 
Ghy langebaert, zoo zoet op spel854
855
Van dunne rieten, zeven855
 
Aen een gekleeft; uw horens staen
 
Op 't voorhooft, spits en even,857
 
Gelijck een boogh, of halve maen:
 
Root aenzicht die uw hairen
860
Bevlecht met pijnboomblaren:860
Keer:
 
Verdiende ghy by d'eerste Goden861
 
Een achtste plaets, en most de Nijl862
 
Zich buigen onder uw geboden;
 
Hielt out Athenen uwen stijl;864
865
Most Rome uw feesten vieren;865
 
Begrijptghe 't wezen van Natuur,866
 
Zoo veel gestarnde dieren,867
 
De lucht, het water, aerde, en vuur;868
 
En zijt ghy 't Al in allen,869
870
O Vooght van jaght en stallen;870
Tegenkeer:
 
Zoo blusch den brant der lantgeschillen:
 
Vereenigh Zuidt- en Noorderzy:
 
En zijtghe met een' bock te stillen,
 
Ja heele kudden; eisch het vry.
875
Ontslaze, die u eeren,
 
Van 't heilooze offer, van dit bloet.
 
En is het lot te keeren,
 
Ontlast ons: eisch een zachter boet,878
 
Ons vee, geen vleesch van menschen;
880
Het ooghmerck van ons wenschen.880

Vorige Volgende

Over het gehele werk

titels


auteurs


Over dit hoofdstuk/artikel

lied