De werken van Vondel. Deel 4. 1640-1645

[p. 621]

Uitvaert Van zijn Excellentie.aant.aant.^*

Aen de Wethouders van Delft.

INCONTAMINATIS FULGET HONORIBUS.^*

Helaes! wie komt mijn hoop vermoorden?
Wat onweêr ruischt'er uit den Noorden?^{vs. 2}

Verzekert flucks ons beste pant:³

Verzekert, berght het Hollantsch Wonder.
Hoe haelt de zon haer aenschijn onder!⁵

O Baltisch meir! ô storm! ô strant!

Helaes! waer is DE GROOT gebleven,
Die voor de schipbreuck van zijn leven,

Zelfs onder 't opgeheven zwaert,⁹

't Gezicht des Doots braveerde; en stercker¹⁰
Dan stael, voor eeuwigheit van kercker¹¹

Noch bittren laster was vervaert?

Dit was 't, Kristyn, dat u verraste,¹³
Toen ghy naer uwe Rijckskroon taste,

En zocht den schoonsten diamant,

U tot cieraet en roem beschoren;
Maer zocht vergeefs; hy bleef verloren:

Een voorspoock van uw Rijcksgezant!¹⁸

Hoe luisterden noch stracks uw ooren,¹⁹
Die onverzaet 't Orakel hooren,

Dat in uw Koningklijck pallais,

U zijn geheimenissen melde;²²
U in den dagh der Wijsheit stelde,²³

* Van 1645. Afgedrukt volgens de tekst van de uitgave in plano (Unger: Bibliographie, nr. 408).
Na zijn terugkeer te Stockholm vroeg De Groot zijn ontslag en ging naar Duitsland, onzeker wat te beginnen. Hij leed schipbreuk op de kust van Pommeren en stierf, ten gevolge van de doorgestane vermoeienissen, de 28ste Augustus 1645 te Rostock. Zijn lijk werd naar Holland vervoerd, en de 3de Oktober in de Nieuwe Kerk te Delft bijgezet (zie vs. 32-35).

* In 't opschrift: De Latijnse aanhaling is ontleend aan Horatius (Carmina Lib. III Ode 2, vs. 18, waar intaminatis staat) en betekent: ‘Hij schittert in onbezoedelde eer’.

vs. 2 onweêr: noodweer; uit den Noorden (Dat.-vorm).

3 Verzekert: beveiligt.

5 haelt onder: verbergt onder de kim.

9 onder 't opgeheven zwaert: toen hem een doodvonnis boven 't hoofd hing.

10 braveerde: trotseerde.

11 eeuwigheit van kercker: levenslange gevangenisstraf.

13 Kristyn: Christina van Zweden.

18 voorspoock: noodlottig voorteken, dat gij uw gezant zoudt verliezen.

19 stracks: kort geleden.

22 zijn geheimenissen: zijn vertrouwelike raad.

23 in den dagh: in het volle licht.

[p. 622]

 

En toonde d'eere van den Pais:

25

Dan zagh men Pais uw hart bewegen;

 

Zoo dat ghy den geschaerden degen²⁶

 

Scheent op te steecken, op zijn woort,²⁷

 

En met uw heiren af te trecken;

 

Die nu de Kriste weerelt decken,²⁹

30

En openen den Krijgh de poort.

 

Flus hoopte Munster hem t' ontfangen;³¹

 

Nu delft heel Delft met lijckgezangen

 

Zijn' ingeboren in het graf;³³

 

Daer d'Afgunst, entlijck afgeronnen,³⁴

35

Zijn doot gebeente rust moet gonnen,

 

Die zy den levende noit gaf.

 

Och krancke troost in zulck een jammer!³⁷

 

Men stell', gelijck den Rotterdammer,³⁸

 

Een beelt den wyzen Delvenaer:

40

Men paer' die groote nageburen,⁴⁰

 

Wier Faem alle eeuwen zal verduren:⁴¹

 

Zoo sta de Wijsheit op 't altaer.

 

 

J.v. Vondel.

t'Amsterdam, Voor Abraham de Wees Boeckverkoper op den Middeldam. 1645.

26 geschaerden: in de strijd beproefd (een schaerde is een hap uit de snede van het zwaard).

27 op te steecken: in de schede te steken; op zijn woort: op zijn raad.

29 decken: overdekken.

31 Flus: weldra; Munster: daar zou hij de diplomaten ontmoeten, die als gevolmachtigden bij de vredesonderhandelingen optraden.

33 Zijn' ingeboren: de daar geborene.

34 afgeronnen: moe gelopen, afgemat.

37 krancke: zwakke, geringe.

38 den Rotterdammer: voor Erasmus, die reeds te Rotterdam een standbeeld had.

40 paer': plaatse naast elkaar.

41 verduren: overleven.