Logo DBNL
De werken van Vondel. Deel 4. 1640-1645 (1930)

De werken van Vondel. Deel 4. 1640-1645

(1930)–Joost van den Vondel–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

[Gedichten]

Davids Tranen of Boetpsalmen.aant.*

De 6. Psalm.
 
Och, straf my niet, in uwen toren;
 
Noch legh my niet mijn schult te voren,2
 
In uwe gramschap, lieve Heer.
 
Ontfarm u mijns; ick legh ter neder,
5
Ter doot toe kranck. genees my weder:
 
Mijn beenen t'siddren meer en meer.6
 
 
2.
 
Mijn ziel is vol ontsteltenissen.
 
Help Godt, hoe lang zal zy u missen?
 
Och, keer uw aenschijn toch naer my,
10
En ruck mijn ziel uit zoo veel stricken:
 
Maeck mynen geest van alle schricken
 
Des doots, door uw genade, vry.11-12
 
 
3.
 
Want niemant, daer de dooden leggen,
 
Weet prijs en eer van u te zeggen.
15
Wie looft u in den helschen kuil?15
 
Ick gingk in arbeit van al 't steenen.16
 
'k Zal, nacht op nacht, in 't bedde weenen,
 
En wasschen het, terwyl ick huil.18
 
 
4.
 
'k Zal 't bed met tranen overspreien.
20
Mijn oogh is blint en root van schreien.
 
Van hartzeer wiert ick grijs en out,
 
By zoo veel haters, die my pramen.22
 
Nu wyckt van my eens af alt'zamen,
 
Ghy die van recht noch regel houdt.24
 
5.
25
Want mijn gekerm quam Godt ter ooren.
 
Godts goetheit wou mijn be verhooren.
 
Mijn smeecken gingk hem aen het hart.27
 
Dat nu zoo menige als my haten28
 
Verbaest en schaemroot 't velt verlaten,29
30
En haestigh vliên, van schrick benart.30
De 31. Psalm.
 
Wel zaligh magh men zulck een' houden,1
 
Wiens schulden Godt heeft quyt geschouden;2
 
Wiens misdaên zijn gena bedeckt.
 
Wel zaligh, wien 't betaling streckt,4
5
Dat Godt hem geen verloop toereken;5
 
En in wiens geest geen valscheên steecken.
 
 
2.
 
Om 't zwygen van mijn boos geweten
 
Is mijn gebeent verout, versleten;8
 
Terwyl ick kreet den dagh ten endt.9
10
Ick voelde en kende mijn ellent.
 
Toen, dagh en nacht, uw hant, uw toren
 
My druckte, en prickte, als met een doren.
 
 
3.
 
Ick heb mijn zwaer vergryp beleden,
 
En u mijn ongerechtigheden
15
Niet meer verborgen. 'k sprack: welaen,
 
Ick wil my zelven melden gaen,
 
En Gode ontvouwen al mijn boosheit:
 
En ghy vergaeft my mijn godtloosheit.
 
 
4.
 
Hierom zal elck, geneight te boeten,
20
By tijts, zich worpen voor uw voeten,20
 
Eer hem de springvloet heneruck.
 
Ghy zijt mijn toevlught, als my druck
 
Omringt. mijn blyschap, help my dringen
 
Door al, die my met maght omringen.
 
 
5.
25
'k Zal in uw brein verstant verwecken,25
 
En, langs den wegh, dien ghy moet trecken,
 
U komen wyzen van om hoogh.
 
Ick zal, met mijn zorghvuldigh oogh,28
 
U naerstigh gaslaen, en regeeren,
30
En nimmer 't aenschijn van u keeren.
 
 
6.
 
Slacht paert noch muil, van reên versteken.31
 
Betoom en breidel de gebreken
 
Der woesten (die u tot geen wit
 
Verkiezen) met een montgebit,33-34
35
En muilprang. Zondaers moeten bloeden,35
 
Als Godt hen geesselt met veel roeden:
 
 
7.
 
Maer Godts gena, voor vromen open,
 
Omlegert hen, die op hem hopen.38
 
Verbly, verheugh u in den Heer,
40
Rechtvaerdigh volck, en wien men meer
 
Vroomhartigh en oprecht magh noemen,41
 
Ghy mooght op Godt met reden roemen.42
De 37. Psalm.
 
Och straf my niet, terwyl uw gramschap blaeckt,
 
Noch hael niet over mijn gebreken;2
 
Naerdien uw pylen in my steken,3
 
En uwe hant my heeft zoo diep geraeckt.
 
 
2.
5
Uw toren liet niet heels aen al mijn lyf.5
 
Mijn misdaet, die my dus doet steenen,
 
Verjaeght de rust in myne beenen.7
 
'k Ben, over 't hooft, gedompelt in misdryf.
 
 
3.
 
Ick draegh mijn schult, gelijck een' zwaren last.
10
Mijn wonden stincken, en vervloeien,10
 
Om al mijn dwaesheên, die my moeien.11
 
Ick blyf gekromt, en ben aen jammer vast.12
 
 
4.
 
Ick ga bedruckt, geheele dagen lang.
 
Mijn lenden zijn vol zuchts, vol schimpens,14
15
Mijn krancke leên vol pyns, vol krimpens.
 
Ick legh in ly, en schreeuw: mijn hart is bang.16
 
5.
 
Ghy kent, ô Godt al 't geen wat ick begeer.
 
Mijn zuchten is u niet verborgen.
 
Mijn hart, vol onrust, krielt van zorgen.
20
Mijn kracht is wech. mijn oogen zien niet meer.
 
 
6.
 
Bekende en vrient quam op my aen, en viel
 
Met al zijn maght my dapper tegen.21-22
 
De trouwste stont van veer verslegen.23
 
'k Leet last van hun, die stonden naer mijn ziel:24
 
 
7.
25
Die wenschen, dat my niet ontmoeten magh25
 
Dan ramp, en smaet, om zich te wreken,
 
Slechts logentael en laster spreken,
 
En leggen toe op valscheit, al den dagh.
 
 
8.
 
Ick sta, en zie, als doof, dien handel aen,29
30
En als de stomme, en sprakeloozen;
 
En, als de doove, by de boozen,
 
Schijn een, die hun niet weet te wederstaen.
 
 
9.
 
Om dat ick had mijn hoop gegront op Godt
 
Zult ghy, mijn Heer, mijn Godt, my hooren.
35
Ick zey: laet haters, heet van toren,
 
Niet huppelen, om mijn rampzaligh lot.36
 
 
10.
 
Zy stoffen en braveren hemelhoogh,37
 
Terwyl mijn wankle beenen beven.
 
Ick ben de roên ten roof gegeven.39
40
Mijn lyden staet geschreven voor mijn oogh.
 
 
11.
 
'k Zal blycken doen, hoe groot een schult ick droegh,
 
En leggen toe, om die te boeten.42
 
Mijn vyant, die my voor zijn voeten
 
Ziet leggen, juicht, en heeft nu kans genoegh.
 
 
12.
45
't Getal, dat my met onrecht haet, wint aen.45
 
Zy schenden my, die goet beloonen46
 
Met quaet, en zich ondanckbaer toonen,
 
Om dat ick volghde en hiel de beste baen.48
 
 
13.
 
Mijn Heer, mijn Godt, verlaet my nimmermeer,
50
Noch wijck van my met uw genade.
 
Uw bystant kome my te stade,
 
O Godt mijns heils, mijn allerwaertste Heer.
De 50. Psalm.
 
Ontfarm u mijns, ô Godt, in myne ellende,
 
Naer uw genade en goetheit, zonder maet:2
 
Naer uw genade en goetheit, zonder ende,
 
Wisch t'effens uit, al mijn bedreven quaet.4
5
Ja wasch mijn hart, zoo schuldigh aen uw toren,5
 
En zuiver my, die zoo bezoedelt ben:
 
Naerdien ick nu mijn misdaets schantvleck ken,
 
En mijn misdrijf my t'elckens komt te voren.
 
 
2.
 
'k Heb tegens u, voor u alleen, misdreven,
10
Op dat ghy blyft rechtvaerdigh in uw woort,
 
En, henegaende in 't recht het vonnis geven,11
 
My overtuight, en stom maeckt, zoo 't behoort.12
 
Want ziet ick ben in onrechts smette ontfangen.13
 
Mijn moeder was 't, die my in zonde ontfing.
15
De waerheit was 't, die u ter harte ging,15
 
En 't oprecht hart, uw opperste verlangen.16
 
 
3.
 
Ghy toonde my zoo veel geheimenissen,
 
En raetsels van uw wysheit, diep en rijck.
 
Met hyzoop zult ghy al mijn smet afwisschen,19
20
En wasschen my van zondigh slijm en slijck.20
 
Dan zal ick 't sneeuw in zuiverheit verdooven.21
 
Dan zal de vreught doorschateren mijn oor.
 
Dan is 't al galm van blyschap, wat ick hoor;
 
En 't kranck gebeente, aen 't hupplen, zal u loven.24
 
 
4.
25
Och keer, och keer uw aenschijn van mijn zonden,
 
En wisch toch al mijn lastervlacken uit.26
 
Herschep in my (zoo werde ick rein bevonden)
 
Een zuiver hart, daer enkel lof uit spruit.
 
Vernieuw myn' geest, myn' wil, myn' lust, van binnen.
30
Verstoot my, Heer, niet van uw aengezicht.
 
Onttreck my niet uw' geest, die my verplicht
 
U, zonder endt, van harte te beminnen.
 
 
5.
 
Geef my dees vreught, die uit uw heil komt bortlen,33
 
Gelijck een bron, en lyf en ziel verquickt;
35
En laet uw wet in mynen boezem wortlen,
 
Door uwen geest, een kracht, die 't al beschickt.36
 
Dan zal ick zelf de trouweloozen leeren
 
De rechte baen, waer langs men styght naer Godt;
 
En 't reuckelooze en goddelooze rot
40
Zal, schuw van 't quaet, zich naer zyn' Schepper keeren.40
 
 
6.
 
O Godt, dien ick, met recht, mijn heil magh noemen,
 
Ontsla my van dees bloetschult, lang beschreit;
 
Op dat mijn tong, al juichende, magh roemen
 
Van uw genade, en uw rechtvaerdigheit.
45
Ghy zult, ô Heer, mijn lippen open breken,
 
Op dat mijn mont uw lof en eer trompett';
 
Want waert ghy meer gedient met offervet,
 
Gewis ick had u offer aengesteken.
 
 
7.
 
Maer ghy zijt min gedient met offerdieren.
50
't Brantoffer, dat uw Majesteit behaeght,
 
En dat ghy kiest, voor kalveren en stieren,
 
Is 't nedrigh hart, gebroken, en vertsaeght.
 
Dat uwe gunst, ô Heer, tot Sions beste,53
 
Gedy, naer 't hart, het welck ghy tot haer hadt.54
55
Zoo groey, zoo bloey Jerusalem, uw stadt,
 
Ten hemel toe, met uitgeleide veste.56
 
 
8.
 
Dan zal de smoock der offerhanden varen
 
Ten hemel, die vermaeckt wort met dees vlam:58
 
Dan zal men u opoffren koe, en ram,59
60
En kalf, en stier, op Godtgewyde altaren.
De 101. Psalm.
 
O Heer, verhoor mijn smeken.
 
Mijn schreien klim tot dy.2
 
Keer 't aenschyn niet van my,
 
Zoo dickwils 't hart, versteken4
5
Van troost, is in de klem,
 
Neigh d'ooren naer mijn stem.
 
 
2.
 
Zoo dick ghy my hoort stenen,
 
Verzacht terstont de pyn:
 
Naerdien mijn dagen zijn
10
Gelijck de roock verdwenen;
 
En mijn gebeent verschroockt,11
 
Als branthout, zwart beroockt.
 
 
3.
 
Ick ben, als 't hoy, geslagen,13
 
Getroffen, van om hoogh:
15
En 't hart is dor, en droogh.
 
'k Vergat, door al het klagen,
 
En kermen, in der noot,
 
Mijn nootdruft, en mijn broot.
 
 
4.
 
Door 't zuchten, in die pyne,
20
Versmolt mijn vleesch. ick scheen
 
Een geest, en vel, en been:
 
Of als, in een woestyne,
 
De pellikaens natuur,23
 
Of nachtrave, in den muur.24
 
 
5.
25
Ick waeckte, en slachte musschen25
 
Om hoogh, op 't eenzaem dack.
 
Wat vyant was, versprack27
 
My daeghlix ondertusschen.
 
Wat flus my eere gaf,29
30
Zwoer my zijn vrientschap af:
 
 
6.
 
Om dat ick asch most eten,
 
In plaets van broot; om dat
 
Ick tranen mengde in 't nat
 
Mijns kelx: want ghy, gebeten,
35
Mijn opgegrepe leên35
 
Verpletterde op den steen.
 
 
7.
 
Verloopen zijn mijn jaren,
 
Gelijck een schim vergaet,38
 
Die nimmer stille staet:
40
Verdort zijn al mijn aren,
 
Gelijck 't gemaeide gras
 
In hoy verkeert, roo ras.
 
 
8.
 
Maer ghy, ô Heer, blijft leven,
 
Door eeuwen, zonder tal,
45
En uw geheughnis zal
 
Door al de ry der neven,46
 
Van 't outst en jongst geslacht,
 
Gedurigh zijn geacht.
 
 
9.
 
Ghy zult, noch naeu aen 't ryzen,49
50
Aen uw' bergh Sion, daer
 
Men roockt op uw altaer,
 
Barmhertigheit bewyzen;
 
Want die genadetijt
 
Genaeckt, en dwaelt niet wyt:54
 
 
10.
55
En uwe knechten dragen
 
Alree, in hoop zoo trouw,
 
Vast steenen aen dien bouw,57
 
Hun opperste behagen.
 
Zy zien uw lant, ô Heer,
60
Medoogende aen van veer.
 
 
11.
 
Het Heidendom zal tsagen
 
Voor uwen naem, ontzien,
 
Ge-eert by allen, wien
 
Ghy scepters geeft te dragen;
65
Om dat Godt Sion bouwt,
 
Daer elck zyn' glans aenschouwt.
 
 
12.
 
Hy zagh met goedige oogen67
 
Op 't nederigh gemoedt,
 
Het welck hem viel te voet,
70
Eerbiedigh, en gebogen.
 
Hy keerde zich niet straf71
 
Van zulcke bidders af.
 
 
13.
 
Nu laet dit al met orden,
 
(Op dat het blyf gedacht74
75
By 't volgende geslacht)
 
En vlyt beschreven worden;
 
Op dat nakomeling
 
En neef Godts glori zing.78
 
 
14.
 
Want Godt zagh uit de wolcken,
80
En van zijn heilighdom,
 
Ter aerde neder, om
 
Alle afgezuchte volcken82
 
Te slaecken, uit 't gevaer
 
Der boeien, overzwaer;
 
 
15.
85
Om, van zijn ysre keten,
 
t'Ontsluiten, door zyn' raet,86
 
Der omgebroghten zaet;87
 
Op dat het uit moght meten88
 
In Sion 's Heeren naem,
90
En ongemete faem;
 
 
16.
 
En zynen lof verklaren91
 
Door gansch Jerusalem;
 
Daer landen volx, voor hem,93
 
Gelijck een ziel, vergaren;94
95
En Vorsten van ontzagh
 
Hem dienen, dagh aen dagh.
 
 
17.
 
'k Ging dus dees rede tegen,97
 
In 't bloeienst myner jeught:
 
Ontdeck my, die 't vermeught,99
100
Mijns levens korte wegen;
 
En ruck my niet zoo vlugh
 
Ter halve baen te rugh.102
 
 
18.
 
Uw jaren doen hun ronden103
 
Geslachten uit en in.
105
Ghy grontveste, in 't begin,
 
Den aertboôm zonder gronden.106
 
Den boogh des hemels spant
 
Ghy met uw stercke hant.
 
 
19.
 
't Gewelf, met licht geladen,
110
En starren zon en maen,
 
Zal slyten, zal vergaen,
 
Verouden, als gewaden;112
 
Ghy, rijck van maght en eer,
 
Verandert nimmermeer.
 
 
20.
115
Wat kreitsen om ons dryven,115
 
Ghy wisselt, t'zyner tijt,
 
Hen, als een kleet verslyt:
 
Maer uwe jaren blyven.
 
Uw Wezen blyft alleen,
120
Gelijck het was voorheen.
 
 
21.
 
Alle uwer knechten zoonen121
 
En hun onsterflijck zaet
 
Die zullen, eens van quaet
 
Bevryt, Godts stadt bewoonen,124
125
Bestendigh en altoos,
 
In 't eeuwigh endeloos.
De 129. Psalm.
 
O Heer, om noothulp riep1
 
Ick u, uit 's afgronts diep.
 
O Heer, aenhoor ons schreien.
 
En luister toch, en let
5
Met aendacht naer 't gebedt,5
 
Waer door wy hulp verbeien.
 
 
2.
 
Wilt ghy ten oordeel gaen
 
Op 't geen hier wiert misdaen;
 
Wie kan zijn zaeck verweeren?
10
Maer ghy verzoent de smet,
 
Door uw genadewet.
 
Geen misdaet kan my deeren.
 
 
3.
 
Mijn ziel betrouwde op 't woort
 
Van Godt, die my verhoort.
15
Mijn ziel beval haer zorgen15
 
Aen Godt. al Godts geslacht
 
Betrouwt haer hoop Godts wacht,
 
Tot 's nachts toe van den morgen.16-18
 
 
4.
 
Want by zijn Majesteit
20
Vint elck barmhartigheit,
 
En volheit van genade.
 
Hy streckt der stammen zoen.22
 
Hy rekent geen misdoen,
 
En draeght hun schult en schade.
De 141. Psalm.
 
Wil mijn gebedt, ô Heer, verhooren,
 
En vang mijn smeecken met uw ooren;
 
Gelijck de waerheit van uw mont
 
Zich aen vergiffenis verbont.4
5
Verhoor mijn bede nu rechtvaerdigh,
 
Gelijck ghy toezeit zoo mewaerdigh.6
 
 
2.
 
Wil niet met uwen dienaer rechten:7
 
Want niemant leeft'er van uw knechten,
 
Die voor uw aenzicht kan bestaen,
10
En gerechtvaerdight henegaen:
 
Naerdien mijn vyant, zoo verbolgen,
 
Mijn ziel belaeghde, en quam vervolgen.
 
 
3.
 
Hy plofte in 't stof mijn zwacke leden;
 
Vervoerde my in duisterheden;14
15
Gelijck de dooden, schier vergaen.
 
Mijn geest ging angst en dootschrick aen.16
 
En 't hart in 't lyf, van schrick gedreven,
 
Begon te tsiddren, en te beven.
 
 
4.
 
Ick overdocht al d'oude tyden
20
Der vaderen, geredt in lyden.
 
Ick overleide al 't geen ghy wrocht;
 
Wat schepping, wat gena vermoght.
 
Mijn zinnen staerden op uw wercken:
 
Ick kon alsins uw goetheit mercken.24
 
 
5.
25
Toen hief ick, met een vast betrouwen,
 
Mijn handen, dicht in een gevouwen,
 
Naer u, voor wien mijn ziel wel schijnt
 
Een lant, dat regen hoeft, en quynt.
 
O Heer, verhoor terstont mijn smeecken:
30
Mijn geest is, als mijn hart, bezweken.
 
 
6.
 
Och, keer uw aenschijn nergens hene
 
Van my, of 't gaet my, als de gene,
 
Die t'zinck gaet in den diepen gront.33
 
Naerdien op u mijn hope stont,
35
Laet, eer de zon noch wort herboren,
 
My d'uitspraeck van genade hooren.
 
 
7.
 
Ay, wijs wat wegh ick op moet streven;
 
Dewyl ick heb mijn hart geheven
 
Naer u. Ontruck my toch de laegh39
40
Des vyants, nu ick t'uwaert jaegh.
 
Leer my uw' wil en wensch verrichten;
 
Want ghy, mijn God, kunt my verlichten.
 
 
8.
 
Uw goede geest zal my geleiden
 
In 't rechte lant, en versche weiden:
45
Om uwen naem, vol majesteit,
 
Zult ghy een lucht van billijckheit,
 
Een leven, dat de ziel kan azen,47
 
My lieflijck in den boezem blazen.
 
 
9.
 
Ghy zult mijn ziel ontslaen van plagen,
50
En mijn erfvyanden verjagen,
 
Door uw gena, my toegezeght.
 
Vermits ick ben uw eigen knecht,52
 
Zult ghy vernielen al de klaeuwen,
 
En haters, die mijn hart benaeuwen.

Vorige Volgende

Over het gehele werk

titels


auteurs


Over dit hoofdstuk/artikel

lied