De werken van Vondel. Deel 4. 1640-1645

[p. 324]

Aen den Heer Matthevs Vossivs,
Historischryver van Hollant en Zeelant,
op zyn hvwelyck,
met Iongkvrouw Iohanna van Veen.aant.^*

Ons Leeuwen hadden uwen yver,^{vs. 1}

Die, als een Tacitus, zoo fier²

Druckt d'oude jaren op 't papier,³

Met d'eer van 's lants Historischrijver

Gekroont, en zoo ten toon gestelt,

Dat zy met danckbaerheit erkennen
Den arbeit van doorluchte pennen

En Klioos onvermoeiden helt;⁸

Ghy had de Bataviers en Vriezen

Gegespt in 't blancke harrenas;

Hun bloet vergoten, plas op plas,

En leeren winnen, en verliezen:

Toen kreeght ghy lust tot vredestof;

En Cypris, uit haer troon gevaren,¹⁴
Quam u met dees Iohanna paren,

De puickbloem van graef Willems hof,¹⁶

En blyschap des geleerden Vaders;¹⁷

Die Themis viert, met zulck een gloet,¹⁸

Als ghy 't altaer van Klio voedt,

Met wierroock van beschreve bladers.

Maer Pallas haet de slaverny

Des Veders, en ontijdigh blocken;²²
Dies meng nu statigheit met jocken,²³

* Van 1642. Afgedrukt volgens de uitgave in plano (Unger: Bibliographie nr. 388).
Mattheus Vossius (geb. 1610) was de derde zoon van Vondel's vriend Gerard Vossius. Hij trouwde 12 Nov. 1642 te Leeuwarden met Johanna van Veen (zie Van Lennep's Vondeluitgave IV; 372). In 1635 gaf hij de eerste vijf boeken der Annales Hollandiae et Zeelandiae uit, volgens opdracht van de Staten. Bij de uitgave van het tweede deel, in 1641, kreeg hij de titel van Historieschrijver.

vs. 1 Ons Leeuwen: Holland en Zeeland, die beide een leeuw in hun wapen voeren.

2 Tacitus, de geschiedschrijver van Rome, die ook Annales schreef.

3 d'oude jaren: de geschiedenis van zijn land.

8 Klioos: Clio is de muze van de geschiedenis.

14 Cypris: Venus.

16 graef Willems hof: Leeuwarden, waar Willem Frederik van Nassau als stadhouder zetelde.

17 des geleerden Vaders: de vader van Johanna was een geleerd jurist.

18 Themis viert: het recht beoefent.

22 blocken: studeren (zonder ongunstige kleur).

23 statigheit met jocken: ernst met scherts, met vrolikheid.

[p. 325]

 

En Venus minnevleiery.

25

Nu groeje uw afkomst met uw boecken.

 

Het blocken quetst: de kus geneest

 

Het kloeck vernuft. een edel geest,

 

Die moet by beurt verquicking zoecken.

 

De grijze Vossivs verlangt

30

Naer 't neefken, dat, des grootvaêrs schriften³⁰

 

Doorlezend, schuim van gout leert schiften,³¹

 

En aen zijn wijze orakels hangt.

 

Zoo schrijft men voor nakomelingen,

 

En voor zich zelven niet alleen.

35

Nu tre naer 't lieve bruitsbedt heen.

 

Vw Bruit is niet verkuischt met zingen.³⁶

30 neefken: kleinzoontje.

31 schuim van gout: het waardeloze van het waardevolle.

36 verkuischt: In de 17e eeuw betekende dit ww. tooien, sieren (Mnl. Wdb. VIII, 1956), in 't Vlaams nog: reinigen (De Bo). De bedoeling is dus: uw bruid verlangt nog wel iets meer dan mijn verzen.