De werken van Vondel. Deel 3. 1627-1640

[p. 403]

Op het overlyden van Isabella Klara Evgenia.aant.^*

Aan haar zelf.

Godtvruchtige Isabel,
Hoe pijnighde u dees Hel
Des oorlooghs, toen ghy socht
Het geen, uw leven lang, u noit gebeuren moght,
Door d'yverighste beê:
Ghy socht de heilge Vreê,
En vont haar al verblijt,^{vs. 7}
En greeptse, maar helaas! voor eenen kleinen tijt.
S'ontglipte u wederom,
En d'ongeruste trom¹⁰
En dolle moordtrompet¹¹
Versteurde u, daar ghy laaght in 't vierigh vregebedt.
Het schrickelijck geluidt
Van 't heiloos donderkruidt¹⁴
Verdoofde uw stem, en joegh
Alsins door Kristenrijck den landtman van den ploegh,¹⁶
Den burger uit de stadt.
De dorpen leggen plat:
De sloten staan in brandt,
En 't wreede krijgsgedrogt dat weet van boey noch bant.²⁰
Toen kreeght ghy een verdriet
In 't leven, en verliet
De weerelt, om den Pais
Te soecken boven d'aarde, in 't Goddelijck pallais.
De Pais had van om hoogh
V, toen ghy quaamt, in 't oogh,
En vloogh u te gemoet,
Ontrent den manekloot, met eenen heuschen groet,²⁸

* Van 1633. Afgedrukt volgens de tekst van Vondels Verscheide Gedichten 1644, blz. 298.
De Infante Isabella Klara Eugenia stierf 1 Desember 1633. Haar man, Albertus van Oostenrijk, was tien jaren te voren gestorven. De Zuidelike Nederlanden, door haar bestuurd, kwamen nu weer aan Spanje.

vs. 7 En vont haar: mnl. in 1609, bij het Bestand.

10 ongeruste: onrustig makende.

11 dolle: dol makende, aanhitsende.

14 donderkruidt: buskruit.

16 Alsins: alom.

20 krijgsgedrogt: het oorlogsmonster.

28 Ontrent den manekloot: nabij de bol van de maan.

[p. 404]

 

En groenen vredetack,

30

En kuste uw mondt, en sprack:

 

O Klare, mijne vreughdt,

 

Die heerlijk blinkt door 't gout en purper van de deugt;

 

Weest welkom, mijn bemindt

 

En vreedsaam voesterkindt.

35

Wat sochtmen my om laagh,

 

Daar ik niet duuren kan, als voor een korte vlaagh?³⁶

 

Hier is mijn wisse wijck,³⁷

 

In 't eeuwigh vrederijck.

 

Soo sprackse, en voerde Eugeen

40

In 't saligh rijck des vreeds, waarom sy had gestreên:

 

Daar wordtse niet gestoort

 

Door landgeschrey, of moordt:⁴²

 

Daar blincktse nu vernoeght,

 

Gelijck een nieuw gestarnt, den hemel toegevoeght.

45

O Kristelijcke lamp!

 

Sie neêr in onzen damp:⁴⁶

 

Versacht uw Neerlants wee,⁴⁷

 

En steeck, is 't mooglick, eens het bloedig swaart in schee:⁴⁸

 

Op dat men hier beneên

50

Van witten marmersteen

 

V wye een vredealtaar,

 

Waar voor men, u ten roem, magh singen, jaar op jaar:

 

O Vredemoeder, eer

 

Van Neerlant, nimmermeer

55

Verwelck uw vredelof;

 

Ghy stond naar vrede in 't aardsch, en sluitse in 't hemelsch hof.⁵⁶

36 duuren: het uithouden; vlaagh: poos.

37 wisse wijck: veilige toevlucht.

42 landgeschrey: vgl. Stedekroon, vs. 27.

46 in onzen damp: in onze aardse nevel; in tegenstelling met de helderheid van de hemel.

47 uw Neerlants wee: de droefenis van uw Nederlanden.

48 steeck: bewerk dat gestoken worde.

56 stond naar: streefde naar; sluitse: breng die vrede tot stand.