De werken van Vondel. Deel 3. 1627-1640

[p. 382]

Lyckklaght over Ernest Kazimiraant.^*

Graef van Nassau, Stadhouder van Vriesland, &c.

Syn traenen kleen bewijs van grooten rouwe,

Soo staeck misbaer, medoogende gemeent,

En treur, gelijck die troosteloose vrouwe,^{vs. 3}

Dat marmerbeeld, 't welck stom, niet sucht nocht steent.

Het leeft nochtans, maer 't hart dat is gesloten

Van 't bittre wee, van al te strengen nood.

De geest bewelt sit vast, en kan niet vloten:⁷

En naulicks scheelt hier 't leven van de dood.

Aleveneens sat Andromach beneepen,⁹

Doen sy helaes! de leyde maere ontfing:¹⁰

Doen Trojes vest het lijck door 't stof sagh sleepen,¹¹

En 't kermen boven alle daecken ging.

Bedrieghlijck lot des oorlooghs, wy beloofden

Ons selven vast laurieren na'et belegh¹⁴

Van 's vyands steên; en ah! ghy treft de Hoofden

Des volcks, en rucktse in hun triomfen wech.¹⁶

Triomfen, neen, bedroefde nederlaegen,

En schipbreuck, die gaet strijcken met de winst.¹⁸

De blyschap word verdruckt door 't jammerklaegen.

't Gequetste breyn weeght meest, de zege minst.²⁰

Waer is de deughd, die alle lemmers wette?²¹

* Van 1632. Afgedrukt volgens de eerste uitgave in plano (hg. 269 mM., br. 147 mM.). T' Amsterdam, Voor Gerrit Iansz, Boeckverkooper, woonende op den hoeck van de Doele-straet, in den witten Engel. 1632. Unger: Bibliographie, nr. 207.
Graaf Ernst Casimir, stadhouder van Friesland, werd bij het beleg van Roermond door een musketkogel in het hoofd dodelik getroffen (5 Junie 1632).

vs. 3 die troosteloose vrouwe: Niobe, die, haar kinderen betreurende, in steen veranderde.

7 bewelt: overstelpt (oorspr.: onder drijfzand bedolven; Ned. Wdb. II, 2403); vloten: los raken.

9 Andromach: Andromache, de vrouw van Hektor.

10 leyde: treurige.

11 het lijck: van Hektor, gedood door Achilles, die het lijk driemaal om de muren van de stad sleepte.

14 vast: reeds.

16 in: te midden van.

18 En een ramp, die veel zwaarder weegt dan de triomf.

20 Het feit dat de aanvoerder door een kogel getroffen werd weegt voor ons zwaarder dan het besef, overwonnen te hebben.

21 deughd: dapperheid; lemmers: zwaarden (lemmer, bijvorm van lemmet is eigenlik het snijdende gedeelte).

[p. 383]

 

Hoe blaeckt sijn oogh nu niet van 't gloeyend vier,

 

Gelijck het deed, doen hy den helm opsette?

 

Hoe ongelijck is dees nu Kazimir?²⁴

25

Die Kazimir, die flus soo braef te paerde²⁵

 

Noch draefde met den vluggen hoef in 't zand:

 

En eyschte fier met schitterenden swaerde

 

Den sleutel van het strijdbre Gelderland.²⁸

 

Die heldenbaeck, die d'uyterste gevaeren²⁹

30

Was doorgesolt met onverschrocken moed.³⁰

 

Hoe sienwe nu de grijsheyd sijner hayren

 

Geverwt, geklist van sijn doorluchtigh bloed?³²

 

Nu sal hy meer geen swarte Spanjerds jaegen³³

 

In 't vlacke veld. nu sal hy stad nocht slot

35

Nocht schanssen meer bestormen, en belaegen,

 

Of dondren met kortouwen als een God.³⁶

 

Hy sal voortaen de Veluw niet meer vegen,

 

Nocht 't woeste schuym en 't bruysen van dien vloed

 

Des dwingelands op sijnen staelen degen

40

Afstuyten trots, en setten voet by voet.⁴⁰

 

De Hemel wil dees dapperheden kroonen⁴¹

 

Met eeuwigh heyl, terwijl wy onvermoeyt

 

Die danckbaerlijck erkennen in sijn soonen,

 

Twee rancken daer des vaders aerd in bloeyt.

 

 

I.v. Vondelen.

T' Amsterdam, Voor Gerrit Iansz, Boeckverkooper, woonende op den hoeck van de Doele-straet, in den witten Engel. 1632.

24 Vondel dacht bij dit vers aan het bekende ‘Quantum mutatus ab illo Hectore (Aeneïs II, vs. 274; vgl. Kalff: Bronnen van Vondels werken in Oud-Holland XII).

25 flus: kort te voren; braef: dapper.

28 Gelderland: bedoeld is, het oude Gelre, waartoe de vesting Roermond de toegang verleende.

29 heldenbaeck: voorbeeld (wegwijzer) voor alle helden.

30 Was doorgesolt: had doorworsteld.

32 geklist van: samengekleefd door.

33 meer geen: niet meer

36 kortouwen: geschut; als een God: als de dondergod Jupiter.

40 setten voet by voet: hem van nabij trotseren.

41 wil: moge.