De werken van Vondel. Deel 3. 1627-1640

[p. 195]

Tot verlossinge van den Heere
Lavrens Reaal,
doen hy te Weenen gevangen sat, aan
Keiser Ferdinand den tweeden.aant.^*

Hooghduitsche Keiser, neigh naar Nederduitsche toonen

Vw ooren, en ontsla den rustigen Reaal;^{vs. 2}
Op dat hy met my bouw mijn moederlijcke taal,³
En Pindus en Parnas help naar den Rijn toe troonen.⁴

Die heuscheid sal u meer vercieren dan uw kroonen,⁵

En boeyen sijn gemoed veel starcker als met staal.
In Godheid blinkt geen glans soo hel als goedheids straal:⁷
Ia goedheid Godheid is in aangebeên persoonen.⁸

Dees deughd tot heiligh wijt den Koning Luidewijck,⁹

En past voor al Iupijn, die over 't Roomsche Rijck¹⁰
Den Adelaar beschrijt, en houd Euroop verwondert:¹¹

Wen hy den blixem swaait elck siddert schrickt en yst;

Maar 't wierrook van't autaar des harten opwaart rijst,
Wanneer hy lieflijck is, en niet wanneer hy dondert.¹⁴

* Van 1628. Afgedrukt volgens de tekst van Vondels Verscheide Gedichten 1644, blz. 74.
Behalve dat de zending van Laurens Reaal naar Denemarken (zie gedicht en aantekeningen op blz. 110) mislukte, doordat koning Christiaan liever vrede sloot met de keizer, leed Reaal op de terugreis schipbreuk en kwam ongelukkigerwijze in Jutland terecht, dat door de keizerlike troepen bezet was. Hij werd gevangen genomen en naar Praag gevoerd, gelijk Vondel zegt in vs. 125 van zijn Brief aen den Drost (zie blz. 191). Hij zat daarna lang gevangen te Wenen. Zijn Amsterdamse vrienden deden ijverige pogingen om hem te bevrijden, wat eerst in Maart 1629 door bemiddeling van de paters Jezuïeten te Wenen gelukte. Vondel zal deze Bede geschreven hebben na de thuiskomst van zijn Deense reis.

vs. 2 rustig: flink, dapper.

3 Herinnering aan de samenwerking met Hooft en Reaal in hun ‘letterkunstige vergadering’ van 1621, waar Brandt van vertelt, toen ze gezamenlik ‘handelden van d'eigenschappen der moederlyke taale’.

4 Pindus en Parnassus: zetels van Apollo en de Muzen. De dichtkunst werd uit het klassieke Griekenland gelokt naar de monden van de Rijn.

5 heuscheid: vriendelikheid, welwillendheid.

7 Godheid: de vorsten zijn voor de dichter aardse goden.

8 Godheid: goddelikheid.

9 Luidewijck: Lodewijk IX van Frankrijk, de Heilige.

10 Iupijn: de Duitse keizer, die de adelaar, Jupiter's vogel, in zijn wapen voert.

11 verwondert: in bewondering.

14 Onze innige verering wint hij door goedertierenheid, niet door strenge machtsuitoefening.