De werken van Vondel. Deel 2. 1620-1627

(1929)–Joost van den Vondel– rechtenstatus



[pagina 650]

De tweede handel. SISYPHVS. MEGEER. Sisyphus: Waer ben ick SISYPHVS, gemat van op te stygen? Nu schep ick weder locht, nu kan ick adem krygen.Ga naar voetnoot288 Waer ben ick? in wat nacht? Megeere die my jaeght,Ga naar voetnoot289 290[regelnummer] Nachtmerri, oude kol: hoe hebt ghy ons gheplaeght,Ga naar voetnoot290 Met uw' bebloede sweep en peckstock onderwegen,Ga naar voetnoot291 Eer ick een' doorgang heb, na'et bovenvolck gekregen.Ga naar voetnoot292 Waer ben ick? in den dagh, of in een' blydre nacht,Ga naar voetnoot293 Als d'onderaerdsche poel? waer magh ick doolen? saght.Ga naar voetnoot294 295[regelnummer] Waer vind ick Hecate? waer flonckeren de starren?Ga naar voetnoot295 Wanschepsel, die geen' gryns behoeft, noch kunt ontwarrenGa naar voetnoot296 Vw' pruyck: die groulijck krielt van swarte slangen, segh,Ga naar voetnoot297 Waer dwael ick? op wat spoor? waer leyd ons dese wegh?Ga naar voetnoot298 My dunckt ick hoor geblaf van honden, die ons riecken.Ga naar voetnoot299 300[regelnummer] Swijght rekels. luystert. sus. help Cerberus! 'tsyn Griecken.Ga naar voetnoot300 Ick ben in Pelops rijck, of in myn oud gebied,Ga naar voetnoot301 t'Ephyren dat gaet wel. Momaensicht hoort ghy 't niet?Ga naar voetnoot302 Wy syn t' Ephyren, daer de menschen van myn' trekenGa naar voetnoot303
[pagina 651]
En boevestucken, met een groot afgrysen spreken, 305[regelnummer] En Minos vloecken, als sy hooren dat myn strafGa naar voetnoot305 Niet swaerder weeght, als 'twight eens steens bergh op bergh afGa naar voetnoot306 Te went'len nat van sweet in d'onderaerdsche kelders. Kolryster rade ick recht? segh op, of syn wy elders?Ga naar voetnoot308 Megeer: In Troas staenwe, niet in Isthmos: in 't gesichtGa naar voetnoot309 310[regelnummer] Van Ilium, daer nu het Dorisch leger light,Ga naar voetnoot310 In 'tvlacke en open veld, van waer wy korts vernamenGa naar voetnoot311 Die bleecke schimmen, die ons treurigh tegen quamen,Ga naar voetnoot312 Besprenckelt van veel bloedts, gehouwen, en gekapt, Mishandelt, en mismaeckt, gesengt, gequetst, gekrabt.Ga naar voetnoot314 Sisyphus: 315[regelnummer] Wat's d'oorsaeck vant gheschil? Megeer: Een vorst door geyle minne, Heeft tot sijn boel geschaeckt de bruyt, en koninginne Van Menelaus, die soo seer niet op de deughd Als op de schoonheyt vlamt, en 't bloeysel haerer jeught, En hooger die waerdeert als veeler princen leven.Ga naar voetnoot319 Sisyphus: 320[regelnummer] Een slimmer Sisyphus is noch na my gebleven.Ga naar voetnoot320 Wat wtkomst of ons staet te wachten van 't ghevecht?Ga naar voetnoot321 Megeer: Men sal geëffent sien, en tot den grond geslecht 'T hof van Laomedon, en dees benyde vesten:Ga naar voetnoot323 Als Inachus geslacht, die 't krijgsvolck geeft ten besten,Ga naar voetnoot324-vlgg.
[pagina 652]
325[regelnummer] Dat overwinner noch den tienden somer salGa naar voetnoot325 De Goon verschricken met so eysselijck een val. Dan sal het overschot der vluchtige Trojanen,Ga naar voetnoot327 Met handen wringen, en afbiggelende tranen Beschelden Paris, die, so schandeloos, onkuyschGa naar voetnoot329 330[regelnummer] Veroorsaeckt heeft 't bederf van sijn doorluchtigh huys, En liever had syn faem, en glory wt te wissen,Ga naar voetnoot331 Als boels aenminnigheyd en kitteling te missen.Ga naar voetnoot332 Sisyphus: Ghy en uw susters, als hem Venus had verlockt,Ga naar voetnoot333 Hebt verre een grooter quaed gesponnen en berockt,Ga naar voetnoot334 335[regelnummer] Als ghy der Doren vloot de zee gingt over voeren,Ga naar voetnoot335 En om een lichte vrou gantsch Asien beroeren.Ga naar voetnoot336 Eumenides, wel aen, recht yligh overendGa naar voetnoot337 V slingerslangigh hayr, en brand, en blaeckt, en schend, En schuymbeckt, raest, en moord: Daer sietmen 't leger krielen, 340[regelnummer] Daer laedmen Charons schuyt tot sinckens toe met zielen:Ga naar voetnoot340 Het isser drock aen 't veer, soo Wreeckeressen, voort,Ga naar voetnoot341 Spoockt door de benden heen, versadight u met moord. De messen synder op gewet, en scharp geslepen. Beschildert u gewaed met bloed en paersse strepen. 345[regelnummer] Bevleckt u aengesicht met breyn versch wtgespat.Ga naar voetnoot345 Siet toe, ghy snevelt licht, het isser slibberglad.Ga naar voetnoot346
[pagina 653]
Soo dochters van de nacht. maer als ghy hier met lyckenGa naar voetnoot347 De stroomen hebt gedampt, en d'overzeesche rijckenGa naar voetnoot348 Tot puyn, en gruys verplet, en wt hun plaets beweecht,Ga naar voetnoot349 350[regelnummer] Den adeldom, en 'tpuyck der vorsten wtgeveeght:Ga naar voetnoot350 Sal dan de wraeck vernoecht, door 'tbloed soo veeler helden,Ga naar voetnoot351 Het woeden staken? Megeer: Neen, dan wilt Europe gelden.Ga naar voetnoot352 Ghy Grajen huylt en grayt, u doodverw set, word bang.Ga naar voetnoot353 Wy comen, om den wech tot uwen ondergangh 355[regelnummer] Te banen, swanger van voordachte schellemstucken,Ga naar voetnoot355 En hechten Argos ramp aen Trojens ongelucken. Sisyphus: Wat middel isser om te rockenen dit quaed?Ga naar voetnoot357 Megeer: Den Phoenix, daer hun heyl en seghen in bestaetGa naar voetnoot358 Te helpen aen d'een sy': op datse met syn stervenGa naar voetnoot359 360[regelnummer] Oock sijn manhafticheyd, en raed en wysheyd derven, En vallen overhoop, wraeckgierich van gemoed,Ga naar voetnoot361 En voeren borgerkrijgh om sijn onschuldich bloed. Ick sie de vorsten al gespouwen, en verbolgen, De volcken van een stam malcanderen vervolgen:Ga naar voetnoot364
[pagina 654]
365[regelnummer] D'eylanden in 'tgeweer, en't vaste land in roer.Ga naar voetnoot365 Hier wordmen vlam gewaer: daer hoortmen een rumoerGa naar voetnoot366 Van steden tegens steên, van vlooten tegens vlooten, D'een ramp wt d'andre wast. wat worter bloeds vergoten,Ga naar voetnoot368 Euboea loopt 'tgedeylt Peloponnesus af,Ga naar voetnoot369 370[regelnummer] En Scyros Ithaca. Thessalien tot strafGa naar voetnoot370 Van Locres krijghsvolck licht, de Cyclades die slypenGa naar voetnoot371 Hunn' speer, om onderling malkandren aen te grypen. De sonden klimmen op. d'een draeght des anders schuld.Ga naar voetnoot373 Der vorsten hoven syn met grouwelen vervult, 375[regelnummer] Met bloedschand, overspel, met moord, met vuyligheden. Men luystert noch na recht, na billickheyd, noch reden. De koninginnen, en princessen syn bekans All schuldich aen de moort, en neerslach harer mans:Ga naar voetnoot378 En eer en trouweloos. Elck is om 't seerst verwoeder. 380[regelnummer] De soon den vader wreeckt, de dochter wreeckt haer moeder.Ga naar voetnoot380 't Vertwijflen aen de stam, en wettighe afkomst splistGa naar voetnoot381 Het volck, en voed den veede, en endeloosen twist,Ga naar voetnoot382 En 't woeden: dat soo lang beschreyelyck sal duuren,Ga naar voetnoot383 Tot datmen siet in 't end de steden sonder muuren, 385[regelnummer] De stroomen onbeseylt, de kampen onbeploeght,Ga naar voetnoot385 En d'onderaerd'sche Styx bevolleckt, en vernoeght.Ga naar voetnoot363-386 Ga naar voetnoot386 Rampsaligh spoock, ghy zyt tot myn behulp verkoorenGa naar voetnoot387
[pagina 655]
Voor andre sielen: ga en noop uw' neef met spooren:Ga naar voetnoot388 Wiens schalckheyt hapert, om bedriegelijck, en valsch,Ga naar voetnoot389 390[regelnummer] Den soon van Nauplius te brenghen om den hals. Hy sluymert: in syn' droom en slaep sal hy u hooren, En wat uw geest erdight, dat vesel hem in d'ooren:Ga naar voetnoot392 Ga heen rampsaligh spoock. Sisyphus: Ben ick de beste dan Dien d'afgrond tot dit snood bedrijf wtbraecken kan? 395[regelnummer] Is niemant bet bequaem tot schelmery gevonden?Ga naar voetnoot395 Dit is myne afkomsts tent. ick moet syn hert doorgronden.Ga naar voetnoot396 Hy heeft de leus al wech. Megeere 't is beschickt.Ga naar voetnoot397 Als hy myn geest vernam, doen was syn geest verschrickt:Ga naar voetnoot398 Syn sweet brack wt van angst, syne hayren schielijck resen:Ga naar voetnoot399 400[regelnummer] Ick heb hem na sijn wensch den korsten wegh gewesen.Ga naar voetnoot400 Megeer: Soo is het reysens tyd. gedoemde siel ga schuyl:Ga naar voetnoot401 Duyck in den donckren poel, en noyt bescheenen kuyl.Ga naar voetnoot402 De nacht is op syn droefste, en Phebe wyckt de spoocken.Ga naar voetnoot403 Vlysses gaept en geeut: ghy hebt syn' rust gebroken: 405[regelnummer] Daer treed hy wt syn' tent. gaep aerdrijck, en al heelGa naar voetnoot405 Verswelgtse, die ghy t'hans gebraeckt hebt uyt uw' keel.Ga naar voetnoot406 VLYSSES, LYFKNECHT. DIOMEDES. Vlysses: Een dunne slaep beschoot noch nauwelijcx myne oogen,Ga naar voetnoot407 Of myn ontruste geest door 't guychlen werd bedrogen Eens drooms, of door een' schim, dieme' in den droom verscheen,Ga naar voetnoot408-409
[pagina 656]
410[regelnummer] En droegh myn' aenslagh gunst, en holpme 't feyt bekleenGa naar voetnoot410 En 't stuck met sulck een' list besteecken, en vermommen:Ga naar voetnoot411 Dat Nestors wijse tong daer tegens moet verstommen. Het sy dan schim of droom, of wat het wesen wil, 'T en is geen marrens tijd. mijn Lijfknecht, ga al stilGa naar voetnoot414 415[regelnummer] Na Diomedes tent. segh, dat ick hem verbeydeGa naar voetnoot415 Soo daetlyck hier ter ste. doen thans hy van my scheyde,Ga naar voetnoot416 Werd d'aenslagh opgeschort tot wyder overlegh,Ga naar voetnoot417 Als nu soo wasser 't een, dan 't ander in den wegh:Ga naar voetnoot418 Nu duncktme gaet hy glad, en 't magh een raed verstrecken:Ga naar voetnoot419 420[regelnummer] Doch vaeck schynt ruym in 't eerst, 't geen scharp valt in 't voltrecken.Ga naar voetnoot420 Maer d'aenslag nietemin moet eenmael syn gewaegt.Ga naar voetnoot421 Mijn vyand staet versuft, en dut, en is versaeght:Ga naar voetnoot422 Hy vind sich radeloos, om van de lastermonden,Ga naar voetnoot423 En logens sich t' ontslaen: waer mede hy word geschonden. 425[regelnummer] Te meer hy sich verweert, en na sijne onschuld tracht, Te meer het lastren groeyt. hy is, en blijft verdacht.Ga naar voetnoot425-426 Het krijsvolck is gedeelt: d'een looft hem als een' vader,Ga naar voetnoot427 En d'ander hem verspuwt, en scheld voor landverrader.Ga naar voetnoot428 By dese swarigheyt koomt, dat der Goden tolckGa naar voetnoot429 430[regelnummer] De lasterlogen queeckt, en koestert onder 't volck.Ga naar voetnoot430 Mijn wraecklust sal eer lang hem sijnen trots verleeren,Ga naar voetnoot431
[pagina 657]
En d'oude lemten gants tot etter wt doen sweeren.Ga naar voetnoot432 Hy, siende dat sijn pleyt, en rolle liep na 't end,Ga naar voetnoot433 Den veldheer gistren noch quam smeecken in sijn tent,Ga naar voetnoot434 435[regelnummer] En bad, hy wilde hem doch syn' gunstige ooren leenen:Ga naar voetnoot435 Ophalende wat dienst dat Argos, en Mycenen, Ontfangen hadden eer, door syn' getrouwen plicht. De koninck beet hem toe, vergramt in 't aengesicht: Ick heb gedienstigheen, ick ken 't door u genooten:Ga naar voetnoot439 440[regelnummer] Maer eene ontfange spyt my schendigh heeft verdrooten.Ga naar voetnoot440 d'Atryden sullen u vermorselen tot gruys,Ga naar voetnoot441 Of ghy sult hen tot stof verdelgen met hun huys. Dit dreygement hem trof. hy antwoorde al verslagen:Ga naar voetnoot443 Mycenen heeft sich oyt beleefdelijck gedragen,Ga naar voetnoot444 445[regelnummer] En met genade altijd zyn vyanden ontmoet:Ga naar voetnoot445 Dies bidde ick, dat uw toorn niet al te hevigh woed. Dus scheyde hy, maer beducht, so 't bleeck aen sijn manieren,Ga naar voetnoot447 Voor Agamemnons grim, en 't spits der helbaerdieren.Ga naar voetnoot448 Nu 't gader mede hoe't wil, 't kan anders niet als wel.Ga naar voetnoot449 450[regelnummer] Ick ben het niet alleen, de grootste sijn in 't spel.Ga naar voetnoot450
[pagina 658]
Wy hebben op ons' sy' de wereldlijcke maghten,Ga naar voetnoot451 En geestelycken arm gestarckt met domme krachten:Ga naar voetnoot452 En waer toe sal hy sijn beducht voor veel gevaers, Die tot syn voorspraeck heeft de tong des wichelaers. Diomedes: 455[regelnummer] Ick koom op uw ontbod, geheymste vriend, en macker.Ga naar voetnoot455 Wat onrust drijft uw' geest? wat houdt uw sinnen wacker, Dus in de middernacht? Vlysses: Nocht Venus, nocht haer vier:Ga naar voetnoot457 Maer saecken van gewight. de rechte tijdt is hier, Om onsen aenslagh soo terstondt in 't werck te stellen.Ga naar voetnoot459 Diomedes: 460[regelnummer] Myn raed is hier te kleyn.Ga naar voetnoot460 Vlysses: Daer wilt u niet me quellen. Diomedes: Ick kan geen doorgang sien. ick blyf'er noch voor staen:Ga naar voetnoot461 Soo lang ick niet begrijp hoe dat het toe kan gaen. Vlysses: Hy brack wt 'sveldheers last syn' tent op gistren morgen, En sloegh sich elders neêr: soo datmen kan verborgen,Ga naar voetnoot464 465[regelnummer] In d'eerste legerplaets, een seker wight van goud:Ga naar voetnoot465
[pagina 659]
Recht of syn sorghe dat aen 't Aerdrijck had vertrout.Ga naar voetnoot466 Als hy nu word betight van syn ontfanghe gaven Soo sal de krijgsraed flucx dien ryckdom op doen graven: Waer door hy schuldigh word aen 'topgeleyde quaed.Ga naar voetnoot469 Diomedes: 470[regelnummer] 'Ten heeft niet schyns genoegh.Ga naar voetnoot470 Vlysses: Dit komt ons noch te baet. Ick sal in Priams naem een brief aen hem doen schryven, Die meldende van'tgoud hem soeckt ter daed te styven.Ga naar voetnoot472 Diomedes: Wie sal de bode syn? Vlysses: Maer een Trojaens slavoen,Ga naar voetnoot473 Die myn gevangen is. ghy sult de ronde doen, 475[regelnummer] En passen op den spie, en helpen hem om 'tleven,Ga naar voetnoot475 En vindende den brief, dien Agamemnon geven. Hoe kan d'Eubeër doch ontworstlen desen strick?Ga naar voetnoot463-477 Ga naar voetnoot477 Diomedes: 'Tis recht Vlysses vond: maer als ick ernstigh wick,Ga naar voetnoot478 Het stuck is vol gevaers. laet desen raed besterven.Ga naar voetnoot479 Vlysses: 480[regelnummer] Ick vreese uw' bloodicheyd die sal de saeck bederven.Ga naar voetnoot480 Hoe stouter aengevat, hoe lichter uytgevoert. De kans moet syn gewaecht.Ga naar voetnoot482 Diomedes: Waert schaeckspel, waer het boert. Best datmen 'twat vertreck. de tijdt is niet geboren.Ga naar voetnoot483
[pagina 660]
Vlysses: Daer is met sammelen tot noch toe meer verloren,Ga naar voetnoot484 485[regelnummer] Meer schade als winst gedaen. Diomedes: De man heeft groote gunst By 't volck en by den raed.Ga naar voetnoot486 Vlysses: Bedeckte logenkunst, Die heeftse vry gedunt door 't lang, en stadigh knagen. Diomedes: Al die hem sijn verwant van vrienden, en van magen,Ga naar voetnoot488 Syn syde gunstigh syn, en dreygen ons met wraeck. Vlysses: 490[regelnummer] Geen' mage, of bloedverwant magh tuygen in syn' saeck.Ga naar voetnoot490 Van dreygen niemand sterft. Diomedes: Achilles vroom in feyten,Ga naar voetnoot491 En Ajax, sal syn recht ten uytersten bepleyten,Ga naar voetnoot492 Door'sgrijsen Nestors tong. Vlysses: Dit acht ick heel gering. De veldheer is de siel, en stuurman van 'tgeding.Ga naar voetnoot494-vlgg. 495[regelnummer] 's Rechts wtspraeck staet by hem. hy kiest bequame mannen,Ga naar voetnoot495 En kipt de rechters uyt, die d'heylge vierschaer spannen.Ga naar voetnoot496 Diomedes: Soo d'aengeklaeghde sich beroept op 'tGriecxsche recht?Ga naar voetnoot497 Vlysses: 'Tgeschil word nae de plaets gevonnist, en beslecht.Ga naar voetnoot498 Wy staen op 'svyands boom. wy kennen hier geen wetten,
[pagina 661]
500[regelnummer] Als die des veldheers mond en lippen sullen setten.Ga naar voetnoot500 Syn wil is wets genoegh, die spreeck, een yeder swyg:Ga naar voetnoot501 Des oppervorsten swaerd is rechter inden krijch. Diomedes: Of d'oppervorst besweeck, als d'aenslagh waer begonnen?Ga naar voetnoot503 Vlysses: De wereld geensins lyd twee schitterende sonnen:Ga naar voetnoot504 505[regelnummer] Soo duld geene heerschappy twee hoofden in een rijck: Geen vorst, syn wederga: geen koning syns gelyck.Ga naar voetnoot505-506 d'Eubeër is te hoogh in mogentheyd gestegen,Ga naar voetnoot507 En aensien by 't gemeen: dit's Agamemnon tegen:Ga naar voetnoot508 Die heeft wel duysendmael geklopt op syn rapier,Ga naar voetnoot509 510[regelnummer] Gevloeckt by all' de Goon, geswooren hoogh en dier,Ga naar voetnoot510 By synes gordels draeck, by 't krunckelen der slangen,Ga naar voetnoot511 Waermé de Gorgon is syns beuckelaers behangen,Ga naar voetnoot512 En by den staf syns rycx van Mulciber gesmeed:Ga naar voetnoot513 Dat hy sich wreecken sal van 'taengedane leet: 515[regelnummer] Dat d'eylander niet lang syn Majesteyt sal benglen,Ga naar voetnoot515 Al sou hy d'oppergoon met d' onderaerdsche menglen.Ga naar voetnoot516 Diomedes: Met Agamemnons wrock is 't leger niet gepaeyt.Ga naar voetnoot517
[pagina 662]
Vlysses: Tis waer, maer dat is vol oneenigheyd gesaeyt.Ga naar voetnoot518 De meesten hoop is blind, om d'oorsaeck van dit wrockenGa naar voetnoot519 520[regelnummer] Te sien met onderscheyd: oock heeftmer in betrockenGa naar voetnoot520 't Verschil van kerckenplicht, de macht van 't geestlijck hof,Ga naar voetnoot521 En 't geen den dienst betreft der Goden: dese stof Soodanigh is van aerd, dat allerley krackelen, Dat sucht tot eyge baet, en staet hier onder spelen:Ga naar voetnoot524 525[regelnummer] En alle schelmery, die slechts een schijngestalt Van hayligheyd ontleent, licht door dien trechter valt.Ga naar voetnoot526 Men hitst 's volcx harten op tot dolligheyd door 't kryten, En d'alderstercxste past den swakxten uyt te byten.Ga naar voetnoot528 Diomedes: Maer wacht u, als de tyd de waerheyd eens ondeckt. Vlysses: 530[regelnummer] Al hebtge 't hayligdom met vadermoord bevleckt:Ga naar voetnoot530 V susters schaemt ontbloot, int aensicht van u swager: Ia self den blixem drigh gekroont tot hoorendrager,Ga naar voetnoot532 Verkraght syn eegemael, en schencker Ganimeed:Ga naar voetnoot533 Ten word niet eens gemerckt, als maer een outerkleed 535[regelnummer] Die grouwelen bedeckt, ten strecken dan geen sonden.Ga naar voetnoot535 Diomedes: En of de priesters 'tpleyt met Palamedes stonden?Ga naar voetnoot536
[pagina 663]
Vlysses: Dat is onmogelyck: want hoemen 't wend, of keert, 'T schort even Calches daer, daer 't Agamemnon deert.Ga naar voetnoot538 Syn hoogheyd is geraeckt, en hayligheyd: die stedes,Ga naar voetnoot539 540[regelnummer] Mids d'onderkruypingen, en list van Palamedes,Ga naar voetnoot540 Allencx ghemuylband word, en van syn glants berooft: En 't was soo veer ghebraght, dat geen gemyterd hoofdGa naar voetnoot542 Sou spreken in den raed, of met de vorsten stemmen:Ga naar voetnoot543 Een toom om na syn wensch de Wichelaers te temmen. 545[regelnummer] Dit leyd hem in den krop, behalven dat hy steefGa naar voetnoot545 De vorsten tegens hem, die soo Godyvrigh dreef,Ga naar voetnoot546 Dat yeder Griecxsche stad sou leggen nieuwe drempels,Ga naar voetnoot547 Om 't noodlot op 't outaer, in Godgeweyde tempels, Te vieren, met den reuck van 't gulden wieroockvat:Ga naar voetnoot548-549 550[regelnummer] Dienst daer de priesterschap een koninglycken schat,Ga naar voetnoot550 En rycken oegst af maeyt. hoe geestigh saghmen schakenGa naar voetnoot551 Den tabbert met de kap? met onbeschaemde kakenGa naar voetnoot552 Dreef Calches na sijn wensch, met luttle stemmen door 'T besluyt der tempeliers, en gaf geen reên gehoor.Ga naar voetnoot554 555[regelnummer] D'Euboeer heeftet oock in Aulis heel verpeutert.Ga naar voetnoot555 Daer seyd' hy schoon de vloot door storm, en onweer leutert:Ga naar voetnoot556
[pagina 664]
Men magh soo reuckeloos niet plengen konings bloed:Ga naar voetnoot557 Men stel den neerslagh wt: misschien sal oock de vloedGa naar voetnoot558 Hier meê niet sijn gepaeyt. wilt u der jonffer jamren.Ga naar voetnoot559 560[regelnummer] Hackt liever af den hals van witgewolde lamren. Daer schond hem 't priesterdom de krijgslien op het lijf.Ga naar voetnoot561 Elck vloeckte, en schold om 'tseerst. sy kreten even stijf:Ga naar voetnoot562 Het zaed van Nauplius van Godsdienst is verbastert,Ga naar voetnoot563 'T viert tempel noch outaer, Diana wort gelastert:Ga naar voetnoot564 565[regelnummer] Verworgt den vryen geest: of stort hem van een rots:Ga naar voetnoot565 Dees smaelt op wichlery, en droomen. d'inspraeck GodsGa naar voetnoot566 Hy gants in twijfel treckt. hy sal het heyr verwarren: Hy acht noch voglensang, noch' ingewant, noch' Starren.Ga naar voetnoot568 Ick rep van geen geheym. ghy Diomedes saegtGa naar voetnoot569 570[regelnummer] Wat hy te lyden had, om 'tredden van de maeghd.Ga naar voetnoot570 Diomedes: Sijne aengewende vlyt tot Iphigeens verschooning,Ga naar voetnoot571 Te lichter hem in gunst kan brengen by den koning.Ga naar voetnoot572 Vlysses: 'T blijft tusschen my en u; 't is Agamemnons aerd, Dat sijn' gedachtenis geen' weldaed lang bewaert:Ga naar voetnoot574 575[regelnummer] Maer 't aengedane leet, en d'eens gelede smarte,
[pagina 665]
Schiet diepe wortelen in syn wraeckgierigh harte, Al t'onversoenelyck. 't was Atreus die voorheenGa naar voetnoot577 By opdraght onderkroop 't oud recht der Griecxsche steên.Ga naar voetnoot578 De Soon vlamt op de vrucht van dese parckementen,Ga naar voetnoot579 580[regelnummer] En hoopt syn lauren telg op dese boom te enten:Ga naar voetnoot580 Maer Palamedes oogh syn gangen onderschept,Ga naar voetnoot581 En is voor hem gereet, en waeckt eer hy sich rept,Ga naar voetnoot582 Dies raest's krijgsvorsten Wraeck: die om hem te betrapen,Ga naar voetnoot583 Misbruyckt den ouden haet der Griecxsche legerpapen,Ga naar voetnoot584 585[regelnummer] Bedienaers van de nood, en noyt verbeden dwang:Ga naar voetnoot585 Die doen hem 't koude sweet afloopen door't gedrangGa naar voetnoot586 Der lasteraren, en staegh liegende onverboden, Geen misdaet rekenen 'tquaed, 'tgeen streckt ten dienst der Goden.Ga naar voetnoot587-588 Doch 'tgelt ons evenveel. wy doelen na ons wit,Ga naar voetnoot589 590[regelnummer] Het sy dan slincx of rechts. waerom ick ernstigh bid,Ga naar voetnoot590 Dat uwe dapperheyd dit heldenstuck verselle. Diomedes: Ick vind den aenslach goed, 'tis waer, maer dat ick stelle My selven in'tghevaer, is overwegens waerd.Ga naar voetnoot592-593
[pagina 666]
Ick ben een man in 't veldt, om op een moedigh paerd,Ga naar voetnoot594 595[regelnummer] Dat schuymbeckt, briescht, en krabt, en stof werpt met syn voeten, Mijn vyand voor de vuyst met sweert en speer t' ontmoeten:Ga naar voetnoot596 Maer 'k heb u veynsery, Vlysses lang verleert: Ick stem het nietemin, dewijl ghy 't soo begeert.Ga naar voetnoot598 Vlysses: Laet Diomedes slechts die sorgh aen my bevolen. 600[regelnummer] Het moet 'er doncker sijn daer d'Ithakois sal dolen. Diomedes: Welaen, ick ben 't getroost: doch eer wy 'tstuck bestaen,Ga naar voetnoot601 Soo sal 'thoogh noodich syn ons wyders te beraen:Ga naar voetnoot602 Op datmen 'tschandelyck ten halven niet laet steken, Vernieuw my anderwerf den voorslagh uwer treken.Ga naar voetnoot604 Vlysses: 605[regelnummer] Tre met my in myn tent 't sal wel soo veylich sijn. Men handelt van die saeck best achter de gordijn.Ga naar voetnoot606 REY VAN PELOPONNESERS EN ITHAKOISEN. EVRYPILVS. Rey: Koomt laet ons by de donckre maenGa naar voetnoot607 Eendrachtelyck te reye gaen, en storten yvrigh dese beê 610[regelnummer] Voor ons dryaensicht, Hecaté:Ga naar voetnoot610 Datse Atreus soonen doch bewaer:Ga naar voetnoot611 Die voor onse haerdstede, en 't outaer,Ga naar voetnoot612 Soo rustigh waeghden lijf en goed,Ga naar voetnoot613
[pagina 667]
En troosten 't volck in tegenspoed. 615[regelnummer] Dat gheen verrader sich verstout, Om 'tflickren van 't Troyaensche goud, Hen t'overlevren aen den Phrygh,Ga naar voetnoot617 En ons in'theymelyck bekrygh. En smoor half doon op doon gehooptGa naar voetnoot619 620[regelnummer] In 't bloed, dat wt ons' wonden loopt: En steeck tot schrick van Grieckenland, Door Hectors toorts de vloot aen brand: En geef wtheemsche gasten stofGa naar voetnoot623 Te segghen: hier is 't kerreckhof, 625[regelnummer] Daer Troje door Godloosen boefGa naar voetnoot625 Mycenen met haer maght begroef:Ga naar voetnoot626 Daer stont Achilles tent wel eer: Hier Agamemnons: ginder veer Werd dagh op dagh soo fel gestreen, 630[regelnummer] Om Menelaus bruyd Heleen: Hier lag de vloot om desen hoeck.Ga naar voetnoot631 Keer, o Godesse, sulck een vloeck. Bewaer Godin u kercken oock. Op datm' u tempel pleghtigh smoock:Ga naar voetnoot634 635[regelnummer] Op dat uw reuckwerck opwaerts rijs Na d'eenmael aengenome wijs, Na d'eenmael voorgeschreven plicht: 'T sy dat ghy droef of heller licht.Ga naar voetnoot638 Begunstigh doch Apolloos soonGa naar voetnoot639 640[regelnummer] Den taelman van den oppertroon,Ga naar voetnoot640 Die sich op Gods geheym verstaet,Ga naar voetnoot641 En alle teeckens gade slaet. Die vaeck kan spellen 'tongesienst, En wien de suyvre Godesdienst
[pagina 668]
645[regelnummer] Soo diep, en swaer ter harten gaet, En achtse een pyler van de staet.Ga naar voetnoot646 Een pyler daer de staet op leunt: En om dese oorsaeck sich bekreunt Vaeck met den wereldlijcken staf:Ga naar voetnoot648-649 650[regelnummer] Al neemtmen 't hem soo quaelijck af.Ga naar voetnoot650 Weer van ons alle nieuwigheenGa naar voetnoot651 Bevry voor vleck uwe outerkleen. En neem de priesters in uw' scharm,Ga naar voetnoot653 Die uwe altaren houden warm.Ga naar voetnoot654 Evrypilvs: 655[regelnummer] Sy heeft u toegeknickt, nu wend u tot de nood:Ga naar voetnoot655 Heft aen een nieuwen dans, en maeckt haer' Godheyt groot.Ga naar voetnoot656 Rey: O kraght die niet en syt t' ontvlien:Ga naar voetnoot657 Geweld dat tusschen uwe knienGa naar voetnoot658 Beklemt de diamanten spil,Ga naar voetnoot659 660[regelnummer] Daer 't al op draeyt na uwen wil.Ga naar voetnoot660 Die hebt van eeuwigheyd gesaeyt 'T saed, daer de tijd syn' vrucht af maeyt, O dwangbestuurster van al 't werck, Die Goon en menschen stelt een perck.Ga naar voetnoot664 665[regelnummer] Houvast en ancker van 't gesticht Der wereld, die in tegenwightGa naar voetnoot665-666
[pagina 669]
D'hoofdstoffen houd. o suyl, die selfGa naar voetnoot667 Draeght onbeswaert dat swaer gewelf.Ga naar voetnoot668 O die met ysren scepter heerscht,Ga naar voetnoot669 670[regelnummer] En blyfter laetst, en waert'er eerst:Ga naar voetnoot670 Die Hemel, Aerde, en Hel bestiert, En maeckt dat elck u Godheyd viert. Die op haer beurt de starren riept,Ga naar voetnoot673 En meerdre, en mindre Goden schiept, 675[regelnummer] En blyft versteenight en verstockt, En hebt al 't noodlijck quaed berockt.Ga naar voetnoot676 Saturnus synen vader lupt, En 'tpekelschuym met bloed bedrupt: Eene oorsaeck datter Venus quam, 680[regelnummer] Met haere onkuysche minnevlam.Ga naar voetnoot677-680 Iupyn ontvonckt door Cypris straelGa naar voetnoot681 Voorts walghde van syne eegemael:Ga naar voetnoot682 Die bleef verschopt, en al syn feestGa naar voetnoot683 Was hoer of jongen, of een beest.Ga naar voetnoot684 685[regelnummer] Mercuur werd d'alderslimste dief,Ga naar voetnoot685 En Bacchus kreegh de kruycken lief,Ga naar voetnoot686 En struyckelende na den dronck, Song haylge veersen dat het klonck.Ga naar voetnoot688
[pagina 670]
Mars groyd' in bloed en menschenmoord.Ga naar voetnoot689 690[regelnummer] Dat Reusen quamen fel aen boordGa naar voetnoot690 Den donderaer met smaed en schimp: Doense Ossa parsten met Olymp,Ga naar voetnoot692 En weer met Ossa Pelion: Eer hen een starcker overwon; 695[regelnummer] Dat Minos bruyd, het geyle dier,Ga naar voetnoot695 Sich liet bespringhen van een stier: Dat d'Africaen soo wreed als sterck, Van menschen hoofden boude een kerck, En dat sijn tempelpriester had 700[regelnummer] Een doodshoofd tot sijn wieroockvat: En eer hy noch gebeden sprack, Een menschenongeltoorts ontstack,Ga naar voetnoot702 En plengde met een heylgen schynGa naar voetnoot703 Paers menschenbloedt in plaets van wyn: 705[regelnummer] En offerde, den Goon tot brandGa naar voetnoot705 Halflevend menscheninghewand: Terwyl een menschendarrem sluyt Om't lijf syn taeye menschen huyt, Syn offerkleed en feestcieraed: 710[regelnummer] En song, en schreeude sonder maet, Wt parckement vol bloedrood schrift, Verruckt door innerlijcke drift:Ga naar voetnoot712 En deê weergalmen op elck vaersGa naar voetnoot713 Een rey van woeste moordenaers:
[pagina 671]
715[regelnummer] Wier wapen, swaerd noch kortelas,Ga naar voetnoot715 Maer kakebeen of schinckel was:Ga naar voetnoot716 Dat Tantalus noch vuyl bemorscht Van versche moord, opschaffen dorstGa naar voetnoot718 Het vleesch sijns soons op Iovis disch:Ga naar voetnoot719 720[regelnummer] Niet by geval gebeurt en is:Ga naar voetnoot677-720 Ga naar voetnoot720 Maer onontworstelbaer bescheer! Ghy self waert d'oorsaeck, u koomt d'eer:Ga naar voetnoot721-722 Die dobbeltrony Ianus slacht,Ga naar voetnoot723 Die achter grynst, van vooren lacht. 725[regelnummer] Soo noch verraed smeult in sijne asch,Ga naar voetnoot725 Ontdeckt sulcx doch uw' priestren ras: Scharp Argos sabel langs hoe meer: En Priams stander werp ter neer.Ga naar voetnoot728 Evrypilvs: Houd op ghy hebt voldaen. Het noodlot heeft volkomenGa naar voetnoot729 730[regelnummer] Vw danssen en gesang goedgunstigh aengenomen.	voetnoot288 locht: lucht, adem. voetnoot289 jaeght: opjaagt. voetnoot290 Nachtmerri, oude kol: nachtspook, ouwe toverheks. voetnoot291 bebloede sweep = de gesel van skorpioenen of de slangezweep van de Furiën; de peckstock is de bekende fakkel der Furiën (stok met pek besmeerd). voetnoot292 et bovenvolck: de mensen van de bovenwereld, de aarde-bewoners (in tegenstelling met die van de onderwereld). voetnoot293 in den dagh: in 't daglicht; een' blydre nacht: 'n aangenamer nacht (dan die eeuwige gruwelike nacht van de onderwereld). voetnoot294 saght: stil (hij merkt iets van maan en sterren). voetnoot295 Waar ben ik hier, waar ik de maan (Hécate) zie, en de sterren zie flonkeren. voetnoot296 Hij spreekt hier Megeer aan; gryns: grijnzend masker. voetnoot297 Vw' pruyck: uw haar; krielt: krioelt; de Furiën worden gewl. afgebeeld met slangen in 't haar; of eigenlik met slangen als hoofdhaar. voetnoot298 op wat spoor?: in welke richting? voetnoot299 riecken: de Vlaamse vorm voor ruiken. voetnoot300 help Cerberus: bij Cérberus! Cerberus, help me! naar God help; Cerberus: de helhond. voetnoot301 Pelops rijck = de Peloponnesus, waarin Korinthe lag; Sísyphus was koning van Korinthe geweest. voetnoot302 t'Ephyren: te Ephyra, (Ephura) oudere naam van Korinthe (hier de klemtoon op y, eigenlik ligt die op de E); dat gaet wel: dat is naar wens; Momaensicht: lelik masker. voetnoot303 treken: sluwheden. [tekstkritische noot]TEKSTKRITIEK: vs. 313 de oude uitgave heeft achter bloedts geen komma. voetnoot305 Minos: de rechter in de onderwereld. voetnoot306 als 'twight: dan 't gewicht. voetnoot308 Kolryster: toverheks (die rijdt op 'n kol, d.i. bezemsteel; kol: dit is 'n ander woord waarschijnlik als in vs. 290). voetnoot309 Isthmos: de landengte van Korinthe; Ilium: Troje. voetnoot310 Dorisch voor Grieks (de Doriërs zijn een van de grote Griekse stamgroepen). voetnoot311 korts: voor kort; vernamen: gezien hebben. voetnoot312 Die bleecke schimmen: nml. van de gesneuvelden. voetnoot314 gesengt: verzengd, geschroeid. voetnoot319 waerdeert: schat; princen: vorsten. voetnoot320 Een slimmer Sisyphus: 'n erger Sisyphus (booswicht). voetnoot321 wtkomst: uitslag. voetnoot323 'T hof van Laomedon: 't huis, 't geslacht van Laómedon, koning v. Troje (vader v. Priam). voetnoot324-vlgg. Wanneer de Griekse vorsten (Inachus geslacht) die vestingen zullen prijs geven aan 't krijgsvolk, dat eindelik in de tiende zomer overwinnaar, de Goden door zo'n vreselike val zal doen schrikken; Inachus (Inachos) is de stamvader van de eerste koningen van Argos. voetnoot325 overwinner: vooral Zuid Nederl. vorm van overwinnaar; noch: ten slotte. voetnoot327 vluchtige: vluchtende. voetnoot329 so schandeloos: zo schandelik (schandelóós, zie aant. op vs. 103 blz. 641). voetnoot331 En liever had: er de voorkeur aan gaf. voetnoot332 boels: nml. van Hélena (boel vrouwel. met s, zie blz. 76 aant. op vs. 13). voetnoot333 uw susters: de twee andere Furiën: Alekto en Tisíphoné; hoewel zij eigenlik wraakgodinnen zijn, die de misdaad straffen (zie vs. 341), worden zij in andere opvatting ook voorgesteld als de aanzetsters tot misdaad, zoals in deze regels; als: toen eenmaal; hem: Paris, zie blz. 94 op vs. 249-251. voetnoot334 berockt: berokkend; berocken of berokkenen betekent eigenlik 't vlas op 't spinrokken, of 't spinrok, winden, dus de voorafgaande handeling van 't spinnen, vandaar: van plan zijn, beramen. voetnoot335 Doren: Doriërs, Grieken (zie aant. op vs. 310). voetnoot336 een lichte vrou: nml. Hélena; gantsch Asien: heel (Klein)Azië; Vondel neemt Azië hier in de betekenis die Asia bij de Ouden had. voetnoot337 Euménides, hier: Furiën; Eumenides (Latijnse mv.'s uitgang): Eumenides = welgezinden; 't was de naam waarmee de Furiën werden aangeroepen om ze gunstig te stemmen; recht yligh overend: steek spoedig omhoog. voetnoot340 Charon: de schipper in de onderwereld; zie ‘Op Brero’ Dl. 1, blz. 792 aant. op vs. 3. voetnoot341 soo: welaan, goed zo; Wreeckeressen: wraakgodinnen (zie aant. op vs. 333). voetnoot345 breyn: hersens. voetnoot346 ghy snevelt licht: ge zult licht vallen (snevelen: vallen, bijvorm van sneuvelen). [tekstkritische noot]TEKSTKRITIEK: vs. 349 de oude uitgave heeft achter beweecht geen leesteken. - vs. 355 schellemstucken, de oorspr. uitgave heeft schelmstucken. voetnoot347 Soo: welaan, goed zo; dochters van de nacht: de Furiën waren dochters van de godin de Nacht; de Nacht had haar paleis aan de ingang van de onderwereld. voetnoot348 gedampt: met 'n dam dichtgemaakt, gedempt (oorspr. gedemd); d'overzeesche rijcken = 't land van Troje (overzeesche rijcken, 'n gewone naam in West-Europa van Voor-Azië, vooral van Palestina: 't land van Overzee). voetnoot349 en wt hun plaets beweecht: en van hun plaats bewogen, verwoest (beweegd: de oorspr. vorm van 't zwakke werkwoord, dat naast 't sterke bestond). voetnoot350 wtgeveeght: weggevaagd, gedood. voetnoot351 vernoecht: tevreden gesteld. voetnoot352 dan wilt Europe gelden: dan zal 't Europa, d.i. Griekenland, en in de toepassing, de Verenigde Nederlanden (de Unie), gelden. voetnoot353 grayt: schreit; woordspeling met Grajen (Grieken); u doodverw set: verbleekt (zie blz. 225 aant. op vs. 8). voetnoot355 swanger van voordachte....: vol van te voren beraamde gruwelen. voetnoot357 te rockenen: te berokkenen, bewerken. voetnoot358 Den Phoenix: de voortreffelike = Palamedes - Oldenbarneveld. In veel prijzende gedichten werd Oldenb. de fenix genoemd (voor Phoenix zie Dl. 1, blz. 762 op r. 1). voetnoot359 aen d'een sy': aan kant, van kant. voetnoot361 En vallen overhoop: en in twist raken. voetnoot364 van een stam: met klemtoon op een. [tekstkritische noot]TEKSTKRITIEK: vs. 379 om 't seerst, de oude uitgave heeft om seerste. voetnoot365 in 'tgeweer: in de wapens; in roer: in oproer. voetnoot366 vlam: vuur, brandstichting. voetnoot368 wat.... bloeds: wat 'n bloed; bloeds met 2e n.v. s achter wat. voetnoot369 Euboea spreek uit Eubeua; Euboea (Euboia, 't eiland van Palamédes), d.i. de Euboeërs trekken plunderend door de verdeelde Peloponnesus. voetnoot370 Scyros: 'n eiland in de Aegese zee, waar Achilles vertoefd had (zie blz. 550 aant. op vs. 324; Thessalien tot straf....: Thessalië brengt krijgsvolk op de been om Lokris (in Noord Griekenland) te straffen. voetnoot371 de Cyclades: de inwoners van de Cycladeneilanden. voetnoot373 De sonden klimmen op: de misdaden nemen steeds toe; draeght des anders schuld: boet voor de schuld van een ander (van voorvaderen, enz.). voetnoot378 All: alle; neerslach harer mans: de moord op hun mannen. voetnoot380 De soon.... zoals Orestes die, om de moord op z'n vader Agamemnon te wreken, z'n moeder Klutaimnestra doodde. voetnoot381 De twijfel of er nog 'n wettige afstammeling uit hun koningshuis is, verdeelt 't volk; splist: splitst. voetnoot382 den veede: de vete, de twist; veede, de oorspr. vorm. voetnoot383 beschreyelyck: betreurenswaardig, jammerlik. voetnoot385 de kampen: de velden. voetnoot363-386 Deze ziening is breder uitgewerkt in 't laatste bedrijf; gespouwen: verdeeld (van spouwen: splijten, zie blz. 596 aant. op vs. 1301). voetnoot386 Styx: rievier in de onderwereld; vandaar de Onderwereld; vernoeght: voldaan. voetnoot387 Hier spreekt ze Sisyphus toe; spoock: geest; zo ook in vs. 393. voetnoot388 Voor: boven; neef: afstammeling, zoon = Ulysses: Aerssen. voetnoot389 Wiens schalckheyt hapert: wiens sluwheid te kort schiet. voetnoot392 erdight: verzint; erdichten onder invloed van 't Duits voor verdichten; vesel: fluister. voetnoot395 bet bequaem: beter geschikt. voetnoot396 myne afkomsts tent: tent van m'n afstammeling (myne afkomsts als een geheel, dus myne onverbogen, zoals ons: mijn vaders huis); doorgronden: tot de grond toe door-zoeken, leren kennen, of ie geschikt en bereid is; Sisyphus gaat na deze woorden Ulysses' tent in; wanneer hij terugkomt, zegt ie de volgende verzen. voetnoot397 Hy heeft de leus al wech: hij heeft 't wachtwoord al te pakken, hij is helemaal op de hoogte. voetnoot398 vernam: bemerkte. voetnoot399 syne hayren, uitspr. zijn'aren. voetnoot400 na: naar, volgens. voetnoot401 reysens tyd: tijd om weg te gaan. voetnoot402 kuyl: afgrond. voetnoot403 op syn droefste: op z'n donkerst; Phebe: Phoibé, de maan; wyckt de spoocken: wijkt voor de donkere spoken (van de nacht). voetnoot405 al heel: helemaal. voetnoot406 t'hans: straks (ouwere betekenis). voetnoot407 dunne: lichte; beschoot: was gekomen over. voetnoot408-409 't guychlen.... eens drooms: 't bedriegelik spel van 'n droomgezicht. voetnoot410 droegh.... gunst: begunstigde; en holpme 't feyt bekleen: en hielp me de zaak goed aan te kleden, goed in elkaar te zetten. voetnoot411 besteecken: voor elkaar steken, inrichten. voetnoot414 marrens tijd: tijd om te talmen; al stil: heel stil. voetnoot415 verbeyde: opwacht. voetnoot416 doen thans: toen kort geleden. voetnoot417 d'aenslagh: de opzet; wyder: nader. voetnoot418 Als nu.... dan: Nu stond 't ene, dan weer 't andere in de weg. voetnoot419 gaet hy glad: loopt hij (de aanslag) gesmeerd; en 't magh een raed verstrecken: en kan 't als 'n plan dienen, nu is 't 'n plan (dat uitgevoerd kan worden). voetnoot420 ruym: gemakkelik; scharp: moeilik; ruim en scherp van de wind bij 't zeilen gezegd; 't schip zeilt met volle vaart, als de wind ruim is, ruimt, d.i. meer achter 't schip inkomt: 't zeilt scherp bij de wind, als de wind meer zijwaarts of schuin inkomt; (ruim is meer dan half-wind, scherp minder dan half-wind). voetnoot421 eenmael syn gewaegt: eens worden gewaagd. voetnoot422 dut: suft, slaapt; versaeght: bevreesd. voetnoot423 lastermonden slaat ook op Oldenbarneveld, die vooral in de dagen voor 't Bestand en na zijn gevangenneming zo verschrikkelik belasterd werd. voetnoot425-426 Te meer.... Te meer: hoe meer.... des te meer. voetnoot427 gedeelt: verdeeld. voetnoot428 verspuwt: uitspuwt. voetnoot429 der Goden tolck: Kalchas, en de Contraremonstrantse predikanten. voetnoot430 De lasterlogen, door allerlei lasterschriften, die door Oldenbarneveld's vijanden verspreid werden. voetnoot431 eer lang: binnenkort (eer of voor lange tijd). [tekstkritische noot]TEKSTKRITIEK: vs. 444, de oude uitgave heeft achter gedragen 'n punt. - vs. 447, de oude uitgave heeft scheydt in plaats van scheyde, en achter manieren 'n punt. voetnoot432 d'oude lemten: de oude wonden; lemte is 'n bijvorm van leemte, in de ouwere betekenis van gebrekkigheid, wonde. Dit slaat op 't gezegde van graaf Willem Lodewijk over Oldenbarneveld: ‘Nu werden im die olde etterbaulen einmal ausbrechen’. voetnoot433 sijn pleyt, en rolle: de rol die hij in dit pleit, in deze zaak gespeeld heeft. voetnoot434 Ook Oldenbarneveld deed al 't mogelike om Maurits tot andere gedachten te bewegen o.a. door z'n missive van April 1618; meer biezonder slaat dit op 'n verzoek van Oldenbarneveld, door bemiddeling van predikant Walaeus, s'avends voor z'n dood, gedaan aan Prins Maurits ten gunste van z'n kinderen. voetnoot435 syn' gunstige ooren leenen: met genegenheid naar hem luisteren. voetnoot439 Dit heeft Maurits meermalen verklaard; ick ken 't (is'n tussenzin): ik erken 't. voetnoot440 Maar één aangedane smaad heeft me erg veel pijn gedaan; Maurits had tegen Walaeus (zie op vs. 434) gezegd, dat hem twee dingen speten, nml. de bewering van Olden-barneveld, dat hij naar de souvereiniteit stond, en ten twede 't gevaar, waarin hij te Utrecht verkeerd had; dit laatste slaat op de poging om Maurits met wapengeweld (van de waardgelders) te verhinderen de waardgelders af te danken en de regering te verzetten in Julie 1618; vooral dit verzet in Utrecht heeft bij z'n veroordeling de doorslag gegeven. voetnoot441 De Prins zou nml. met deze woorden Oldenbarneveld gedreigd hebben: ‘'t Is wel, ik zal 't gedagtig wezen, en u zo fyn als gruis malen’: wryvende den duim en vinger op malkanderen’; d'Atryden: de zonen van Atreus, Agamemnon en Meneláüs. voetnoot443 al: helemaal. voetnoot444 Mycenen = de vorst van Mycene, Agamemnon; oyt beleefdelijck: altijd welwillend. voetnoot445 ontmoet: tegemoetgetreden. voetnoot447 scheyde hy, uitspr. scheid'ij. voetnoot448 grim: toorn; en't spits der helbaerdieren: en de speerpunt, de speren van de lijfwacht. voetnoot449 't gader mede: 't mag d'r mee gaan; mede hoe, uitspr. meed'oe; als wel: dan goed. voetnoot450 de grootste sijn in 't spel: ook hier wordt weer gezinspeeld op Maurits' medeplichtigheid. voetnoot451 de wereldlijcke maghten: ‘Duivenvoorde, Aerssens, Pauw, Amsterdam, Enchuisen, Edam, Purmerendt, Dordrecht, Schiedam, en allen de Contraremonstranten’ (Brandt). voetnoot452 En geestelycken arm: en de geestelike macht; domme krachten: krachtige werktuigen (de bekende werktuigen voor 't heffen van zware lasten, als samenstelling te nemen; 't van elkaar schrijven was nog heel gewoon in die tijd); maar ook zinspeelt Vondel op de betekenis van de niet-samenstelling: plompe, ruwe geweldenaars, 'n betekenis die Vondel meermalen heeft (ook als samenstelling). voetnoot455 op uw ontbod: op uw ontbieden. voetnoot457 Nocht Venus, nocht haer vier: noch de liefde, noch haar hartstocht. voetnoot459 soo terstondt: zo aanstonds, zo meteen, onmiddelik. voetnoot460 is hier te kleyn: schiet hier te kort; me: mee. voetnoot461 geen doorgang: geen uitweg. voetnoot464 verborgen: verbergen. voetnoot465 In d'eerste legerplaets: op de plaats waar ie eerst gelegerd was; een seker wight van goud: 'n zeker gewicht, 'n zekere hoeveelheid goud. voetnoot466 Recht of syn sorghe: juist of zijn zorg; dus: juist alsof hij 't zorgvuldig, behoedzaam had begraven. voetnoot469 'topgeleyde: 't hem opgelegde, 't hem toegedichte. voetnoot470 't Heeft nog niet voldoende de schijn (dat hij geheel schuldig zou zijn); Dit....: 't volgende strekt ons verder nog tot voordeel. voetnoot472 ter daed: tot die daad. voetnoot473 Maer: wel; slavoen: slaaf. voetnoot475 En de spion opwachten en hem om 't leven brengen. voetnoot463-477 Zo heeft Ulysses met Palamedes gedaan, (zie blz. 633 r. 43-vlgg.); Oldenbarneveld werd ook beschuldigd, dat hij gaarne geschenken aannam van de vijand, en veel ‘Spaanse Pistoletten’ (geldstukken) bezeten had; Oldenbarneveld was inderdaad baatzuchtig, en nam gaarne geschenken aan (ook eens in 't geheim) maar er is nooit iets van bewijs gevonden, dat hij voor geld de belangen van 't land verraden zou hebben ‘Pistoletten van 't verraed’). Zie Fruin's opmerkingen in de Aantekeningen achterin. voetnoot477 doch: toch. voetnoot478 'Tis recht Vlysses vond: 't is 'n echte vondst van Ulysses. voetnoot479 laet desen raed besterven: laat dit plan bezinken, vaster worden (besterven: meer vastheid krijgen; eigenlik van metselwerk gezegd: droog, hard worden). voetnoot480 bloodicheyd: bangheid. voetnoot482 syn: worden; Waert schaeckspel, waer het boert: als 't 'n (schaak)spel, en als 't maar 'n grapje was (dan ging 't). voetnoot483 vertreck: uitstelt; niet geboren: er nog niet voor aangebroken. voetnoot484 sammelen: talmen. voetnoot486 by den raed: bij de raad der vorsten; bij de Staten van Holland en van Utrecht; Bedeckte logenkunst, nml. door allerlei lasterschriften en spotverzen tegen de advokaat verspreid. voetnoot488 magen: bloedverwanten. voetnoot490 tuygen: getuigen. voetnoot491 vroom in feyten: dapper in daden. voetnoot492 ten uytersten: tot 't uiterste. voetnoot494-vlgg. De veldheer....: deze regels vooral wijzen prins Maurits onverbloemd als de eigenlike leider aan. voetnoot495 bequame: geschikte. voetnoot496 kipt.... uyt: kiest uit; vierschaer: rechtbank (zie Dl. 1, blz. 453, aant. op 146). voetnoot497 De rechters waren aangewezen door de Staten-Generaal. Oldenbarneveld (en de andere gevangenen) en ook de Staten van Holland hebben dikwels gewezen op de onrechtmatigheid en onbevoegdheid van de rechtbank; alleen de Staten van Holland hadden rechtsmacht over hem. voetnoot498 nae de plaets: naar de plaats; wordt verklaard in 't volgend vers. voetnoot500 setten: vaststellen, voorschrijven. voetnoot501 wets met 2e n.v. s bij genoegh. voetnoot503 of...: indien de oppervorst Agamemnon eens zou bezwijken, zou terugkrabbelen. voetnoot504 lyd: duldt. voetnoot505-506 Deze verzen doelen weer duidelik op Agamemnon's naijver op zijn oppergezag; 't zijn ook werkelik de woorden van Odusseus in de Ilias 2:204, 205; ook Maurits was afgunstig op de grote invloed van Oldenbarneveld. voetnoot507 mogentheyd: macht. voetnoot508 't gemeen: 't volk. voetnoot509 rapier: degen; (vlg. ook Dl. l blz, 790 bij de verklaring van de prent). voetnoot510 geswooren hoogh en dier: met 'n plechtige en dure eed gezworen. voetnoot511 By synes gordels draeck....: bij de drakekop aan z'n gordel, bij 't kronkelen van de slangen. voetnoot512 de Gorgon.... syns beuckelaers: de Gorgokop in z'n schild; zoals Pallas Athene deze Gorgo- of Medúsakop in haar schild droeg; de haren van deze kop waren slangen; de aanblik ervan deed alles in steen veranderen; Gorgon uit 't Frans voor Gorgo (ze was 'n gevleugelde jonkvrouw met slangehaar; Perseus doodde haar, en Pallas zette haar hoofd op haar schild). voetnoot513 van Mulciber: door Múlciber = Vulcanus. voetnoot515 d'eylander: de vorst van 't eiland Euboea, Palamedes; (benglen: honen; benglen frequentatief van bengen slaan). voetnoot516 Al zou hij hemel en hel bewegen. voetnoot517 gepaeyt: tevreden gesteld. voetnoot518 dat: nml. 't leger. voetnoot519 De meesten hoop is blind: de grootste hoop, de grote hoop is te blind (meesten: n-vorm als onderwerp, zoals veel in 't Zuid-Nederlands). voetnoot520 heeftmer: heeft men er. voetnoot521 't Verschil van kerckenplicht: 't godsdienstverschil; dit slaat natuurlik alleen op Oldenbarneveld's tijd. Oldenbarneveld was met de Staten van Holland en de Remonstranten tegen 'n nationale synode; deze werd toch gehouden te Dordrecht, en de scherpe veroordeling van de Remonstranten in 't begin van 1619 was ook zeer in zijn nadeel. voetnoot524 sucht tot eyge baet, en staet: begeerte naar eigen voordeel en hoger macht; Oldenb. handhaafde de oppermacht van de Gewestelike Staten in 't godsdienstige; de Contraremonstrantse predikanten streefden naar de oppermacht ook in de wereldlike regering. voetnoot526 Van hayligheyd: aan de godsdienst; licht door dien trechter valt: komt er makkelik door; wordt onder die schijn geduld. voetnoot528 En de sterkste zorgt er wel voor de zwakste er uit te bijten. voetnoot530 't hayligdom: de tempel, de kerk. voetnoot532 den blixemdrigh....: de bliksemdrager (Jupiter) tot bedrogen echtgenoot (hoorendrager) gemaakt. voetnoot533 eegemael: echtgenote; Ganimeed: de Trojaanse prins, Ganumedes, door Jupiter naar de Olymp, ontvoerd als opperschenker; hier betekent Verkraght dus: onteerd, geschonden. voetnoot535 ten strecken dan....: 't zijn dan geen zonden. voetnoot536 'tpleyt met Palamedes stonden: in dit pleit, in deze zaak de partij van Palamedes hielden. voetnoot538 'T schort even Calches daer: 't schrijnt Kalchas op dezelfde plek, waar 't Agamemnon zeer doet; Palamedes-Oldenbarneveld heeft de priesters-predikanten in hun machtswellust geraakt, evenals Agamemnon-Maurits; even: gelijkelik, juist zo. voetnoot539 Syn.... = van Kalchas; stedes: steeds (oorspr. vorm). voetnoot540 Mids: door. voetnoot542 gemyterd hoofd, eigenlik van bisschoppen; hier in 't algemeen: priesters, predikanten. voetnoot543 in den raed: in de stedelike raad, of in de Staten, (zie aant. op vs. 94). voetnoot545 Dit leyd hem in den krop: dit zit hem (Kalchas) dwars; hy: Palamedes; steef: stijfde, sterkte in hun verzet. voetnoot546 De vorsten d.i. weer de gewestelike Staten; Oldenbarneveld hield vast aan de opperhoogheid van die Staten ook in de kerkelike zaken van hun gewest volgens de Unie; hij wilde wel 'n gewestelike Synode, geen nationale. voetnoot547 nieuwe drempels: nieuwe huizingen, tempels. voetnoot548-549 Om 't noodlot.... te vieren: om 't Noodlot te vereren; hier met zinspeling op de noodlotsleer van de volstrekte voorbeschikking (waarbij volgens sommigen God bepaalde mensen voorbeschikt voor de verdoeming). voetnoot550 daer: waar. voetnoot551 geestigh: vernuftig, scherpzinnig; schaken: elkaar bestrijden (als schaakspelers). voetnoot552 Den tabbert met de kap: de vertegenwoordigers van 't wereldlik en 't geestelik gezag; tabbert: 't lange ambtsgewaad van de wereldlike gezagdragers; kap: eigenlik monnikskap, verder geestelik gewaad van de predikanten, enz. voetnoot554 'T besluyt der tempeliers: hier zijn bedoeld: de kerkelike resolutiën. voetnoot555 Aulis, vanwaar de Griekse vloot moest uitvaren naar Troje, (zie blz. 559 aant. op vs. 514). voetnoot556 leutert: talmt (om uit te varen). [tekstkritische noot]TEKSTKRITIEK: vs. 558 de oude uitgave heeft achter wt geen leesteeken. - vs. 560 Hackt, de oude uitgave heeft Haeckt. voetnoot557 reuckeloos: roekeloos; konings bloed nml. de dochter van Agamemnon, Iphigeneia, die volgens Kalchas aan Artemis (Diána) moest geofferd worden, om gunstige wind te verkrijgen. voetnoot558 den neerslagh: de slachtoffering, 't offeren (van Iphigeneia); de vloed: de zee. voetnoot559 wilt u der jonffer jamren: wil u over 't meisje ontfermen; der jonffer 2e nmv. bij jammeren, (vgl. Dl. l blz. 710 op r. 3-4). voetnoot561 schond hem.... op het lijf: hitste tegen hem op. voetnoot562 stijf: heftig. voetnoot563 Het zaed van Nauplius: 't geslacht, de zoon van Nauplius, d.i. Palamedes. voetnoot564 Diana wordt gelastert: Diana wordt schande aangedaan; aan Diana moest Iphigeneia geofferd worden. voetnoot565 Wurgt deze, die de nieuwe geest van de vrije gedachte verspreidt (deze vrijgeest, deze libertijn); Oldenbarneveld behoorde tot de ‘rekkelijken’, die later ‘libertijnen’ werden genoemd, omdat ze niet de strenge ‘gereformeerde beginselen’ hielden over de predestinatie, en aan 't gezag van de Staten in 't kerkelike vasthielden. voetnoot566 d'inspraeck Gods: de goddelike ingeving. voetnoot568 Hy acht noch....: hij geeft niet om....; voglensang.... uit al deze zaken werd door de wichelaars de wil der goden bekend gemaakt. voetnoot569 Ick rep van geen geheym: ik vertel geen dingen die geheim zijn, gij hebt 't zelf gezien. voetnoot570 te lyden: te verduren. voetnoot571 verschooning: sparing, redding. voetnoot572 Te lichter: des te makkeliker. voetnoot574 gedachtenis: geheugen. [tekstkritische noot]TEKSTKRITIEK: vs. 577 t'onversoenelyck, de oude uitgave heeft 't onversoenelyck. voetnoot577 Al t'onversoenelyck: dat heel moeilik te verzoenen is; Atreus: de vader van Agamemnon. voetnoot578 Dit slaat op Prins Willem, aan wie in 1581 door de Staten van Holland en Zeeland de soevereiniteit werd aangeboden; Prins Maurits streefde naar die zelfde soevereiniteit; maar Oldenb., die vroeger aan Maurits gaarne de volle waardigheid van zijn vader had willen opdragen, vreesde voor die soevereiniteitsbelustheid van Maurits, ‘zolang we in de 17de eeuw zijn’, gelijk O. het zelf uitdrukte op de vooravond van zijn dood. voetnoot579 dese parckementen: deze gezegelde brieven, waarin aan Willem de grafelikheid van Holland werd opgedragen. voetnoot580 lauren telg: lauwertak (waarmee de imperatoren o.a., omkranst werden) dus: zijn soevereinschap op dat van zijn vader te vestigen). voetnoot581 onderschept: ziet verder dan, ziet vooruit. voetnoot582 voor hem: met klemtoon op vòòr; waeckt: is op z'n hoede; sich rept: iets doet, 'n daad stelt. voetnoot583 Dies: hierover; betrapen bijvorm van betrappen. voetnoot584 Misbruyckt: gebruikt voor zijn boze bedoelingen; legerpapen: legerpriesters, dus: de streng kalvinistiese predikanten. voetnoot585 de nood: 't noodlot (de volstrekte voorbeschikking); en noyt verbeden dwang: en 't onverbiddelik lot (der voorbeschikking). voetnoot586 hem: Palamedes; 't gedrang der lasteraren: de dichte drom van die hem lasteren. voetnoot587-588 en staegh...: en die altijd maar ongehinderd liegend, dit niet als misdaad beschouwen.... voetnoot589 Doch 'tgelt ons evenveel: maar 't is ons evenveel waard, ons eender; 't blijft ons onverschillig. voetnoot590 slincx of rechts: met bedrog of met eerlikheid; waerom: en hierom. voetnoot592-593 maer...: maar dat ik mij aan gevaar blootstel, moet toch eerst nader bezien worden. [tekstkritische noot]TEKSTKRITIEK: vs. 599. die sorgh, de oude uitgave heeft de sorgh. voetnoot594 een man in 't veldt: 'n man op 't oorlogsveld. voetnoot596 voor de vuyst: in 'n openlike strijd. voetnoot598 Ick stem het: ik geef er m'n stem aan, ik keur 't goed. voetnoot601 ick ben 't getroost: ik ben er vast toe besloten; bestaen: ondernemen. voetnoot602 ons wyders te beraen: verder, nauwkeuriger te beraadslagen. voetnoot604 Vernieuw my....: leg mij nog eens 't plan van uw sluwheden, uw sluwe plannen voor. voetnoot606 van: over. voetnoot607 donckre maen: als de maan 't minste licht geeft, nieuwe maan. voetnoot610 ons dryaensicht: onze godin met drie aangezichten, Hécaté; zij was godin van de onderwereld, van de jacht en van de maan; en droeg in die drie hoedanigheden de naam van Hékaté, Diana of Artemis, en Phoebe; met de drie aangezichten werden volgens anderen de drie schijngestalten van de maan aangeduid. Als godin van de onderwereld (Hékaté) was ze de godin van de toverijen en 't sluwe bedrog. voetnoot611 Atreus soonen: Agamemnon en Meneláüs. voetnoot612 voor onse haerdstede, en 't outaer: voor ons land en voor de godsdienst ('t Latijnse pro aris et focis) uitspraak onz'aardsteed'en. voetnoot613 rustigh: dapper; lijf: leven. voetnoot617 Hen: n.l. de twee gebroeders; den Phrygh: aan de Trojaan. voetnoot619 En smoor: en dat geen verrader hun zal versmoren, terwijl hij half doden op de doden stapelt, in 't bloed.... voetnoot623 En (dat geen verrader) stof mag geven aan vreemdelingen; wtheemsche gasten: vreemden. voetnoot625 boef: bedoeld wordt Palamedes. voetnoot626 Mycenen: de hoofdstad van Agamemnon, hier: de Grieken met hun macht. voetnoot631 hoeck: landtong. voetnoot634 Opdat men in uw tempel plechtige offers branden zal; u tempel: voor uw tempel, in uw tempel; datm' = me, verzwakte vorm van men; smoock: offers doet roken. voetnoot638 droef: donker (slaat op de verschillende maanstanden). voetnoot639 Apollos soon: de priester Kalchas. voetnoot640 Den taelman: de tolk. voetnoot641 Die Gods geheim besluit kent (sich verstaet op). [tekstkritische noot]TEKSTKRITIEK: vs. 650 neemtmen 't hem, de oude uitgave heeft neemtmen hen. - vs. 655 toegeknickt, de oude uitgave heeft toegeknielt. voetnoot646 En die de zuivere godsdienst 'n pijler acht van de staat. voetnoot648-649 En om deze reden zich dikwels bemoeit met de wereldlike regering. voetnoot650 Al neemtmen 't hem soo quaelijck af: al neemt men 't hem zo kwalik. voetnoot651 nieuwigheen: nieuwe denkbeelden ('n andere mening over de voorbeschikking). voetnoot653 scharm: bescherming. voetnoot654 houden warm: voortdurend doen branden voor de brandoffers. voetnoot655 toegeknickt: uw bede ingewilligd ('t Latijnse annuere); de nood: 't noodlot. voetnoot656 maeckt.... groot: verheerlikt ('t latijnse magnificare). voetnoot657 In deze rei wordt de lof gezongen van 't Griekse Noodlot, en van de onverbiddelike Voorbeschikking (tot verdoemenis); kraght: noodlot. voetnoot658 Geweld: macht. voetnoot659 diamanten spil: de onverbreekbare spil (hard en onbreekbaar als diamant). voetnoot660 't al: alles. voetnoot664 Ook de goden waren bij de Ouden aan 't Noodlot onderworpen; zo ook beperkt de voorbeschikking de Godheid in z'n macht, want aan die voorbeschikking is ook door God niets te veranderen. voetnoot665-666 't gesticht der wereld: 't bouwwerk van de wereld, 't heelal; in tegenwight: in evenwicht. [tekstkritische noot]TEKSTKRITIEK: vs. 680 de oude uitgave heeft achter minnevlam 'n komma. - vs. 685 de oude uitgave heeft achter dief 'n punt. voetnoot667 D'hoofdstoffen: de hoofdstoffen, de elementen, waar al 't stoffelike uit bestaat (volgens de ouden vier: aarde, water, lucht en vuur). voetnoot668 onbeswaert: zonder overbelast te worden, gemakkelik. voetnoot669 ysren scepter, als zinnebeeld van 't onverbiddelike noodlot en de voorbeschikking. voetnoot670 En blyfter laetst: en (er) 't laatste blijft, eeuwig blijft. voetnoot673 haer: hun. voetnoot676 noodlijck: noodzakelik, door 't noodlot vastgesteld; berockt: (berokkend) beraamd, beschikt. voetnoot677-680 Saturnus ontmant (lubt) z'n vader Ouranos (Uranus); uit 't zeeschuim dat met 't bloed vermengd was, werd Venus geboren, de godin der zinnelike liefde. voetnoot681 Iupyn: Jupiter, aan 't Frans ontleende vorm; Cypris strael: Venus' pijl; Cypris: de Cypriese = Venus (zie blz. 263 op vs. 598). voetnoot682 eegemael: echtgenote, nml. Juno, die hij telkens door echtbreuk verraden heeft. voetnoot683 al syn feest: heel z'n genoegen. voetnoot684 Was: bestond in; jongen: de schone jongeling Ganymédes, 'n Trojaanse prins, die Jupiter had geroofd; beest, omdat verschillende minnaressen van Jupiter door Juno in beesten veranderd werden, zie Tortsen van A. Krombalck op vs. 140, blz. 470. voetnoot685 Als heel klein kind stal Mercurius al 50 runderen van Apollo; hij is de god van de dieven (en van de handel); alderslimste: allerergste. voetnoot686 Bacchus: de wijngod. voetnoot688 veersen: verzen, zie blz. 227 op vs. 25. [tekstkritische noot]TEKSTKRITIEK: vs. 692 de oude uitgave heeft achter Olymp 'n punt. - vs. 694, hen de oude uitgave heeft het. - vs. 704 de oude uitgave heeft achter wyn 'n punt. - vs. 709 de oude uitgave heeft achter feestcieraed 'n punt. voetnoot689 groyd': groeide; groien bijvorm van groeien. voetnoot690 Dat: dat al deze gruwelen gebeurd zijn, is niet bij toeval (vs. 720); quamen fel aen boord: hem stevig te lijf gingen (eigenl. aan boord van 't vijandelik schip komen en handgemeen worden); De Reusen, hebben Jupiter (den donderaer) aangevallen (zie Amsteld. Hecuba, blz. 589, aant. op vs. 1145, 1146). voetnoot692 Toen ze de berg Olymp op de Ossa stapelden, en Ossa op Pelion; de volgorde wordt nog al verschillend gegeven. voetnoot695 De bruid van Minos (de kleinzoon van Minos, de rechter in de onderwereld) = Pasíphaé; de zoon die van haar geboren werd, was Minotaurus, 't half dier, half mens monster. voetnoot702 menschenongeltoorts: 'n toorts van mensevet. voetnoot703 met een heylgen schyn: onder 'n schijn van heiligheid. voetnoot705 den Goon tot brand: tot 'n brandoffer voor de goden. voetnoot712 Verruckt: vervoerd. voetnoot713 En elk vers herhalen liet door....; vaers: vers, zie blz. 227 op vs. 25. voetnoot715 Wier wapen geen zwaard was of sabel, maar....; kortelas: 'n korte, brede sabel ('t Fr. coutelas). voetnoot716 kakebeen: zoals Samson 'n kinnebaksbeen gebruikte om de Filistijnen te verslaan; schinckel: schenkel, dijbeen. voetnoot718 opschaffen: opdissen, opdienen. voetnoot719 sijns soons: n.l. Pelops; Tántalus gaf, om de goden te beproeven, hun 't vlees van zijn zoon Pelops te eten; hij werd door Jupiter gestraft met eeuwige honger en dorst, terwijl hij in 't water staat en de vruchten boven zijn hoofd hangen; Pelops was de stamvader van Agamemnon. Vondel noemt wel deze gruwel ook, om te zinspelen op 't misdadig geslacht van de koning (zie ook blz. 558 aant. op vs. 497); Iovis: Latijnse 2e n.v.-vorm van Jupiter. voetnoot677-720 Hier worden opgesomd de gruwelikheden die 't Noodlot heeft aangericht; en even gruwelik is de Voorbeschikking ter verdoemenis. voetnoot720 by geval: toevallig. voetnoot721-722 Maar gij, o onontworstelbaar Noodlot, gij zelf waart de oorzaak, aan u komt de eer toe; bescheer: noodlot. voetnoot723 Gij die Janus met 't dubbel aangezicht gelijkt (zie blz. 152 op vs. 1047); dit slaat op de zogenaamde dubbele wil van God, volgens de strenge predestinatieleer: een geopenbaarde wil, waarbij God alle mensen tot de zaligheid roept, en een verborgen wil, waardoor God de meeste mensen zou bestemd hebben voor de verdoemenis. voetnoot725 Als er een of andere gruwel nog onder de as smeult, openbaar die dan spoedig aan uw priesters; ze bedoelen: verraderlike gruwel van de kant van Palamedes. voetnoot728 stander: standaard. voetnoot729 Eurypilus (Trigland, enz.) kan de instemming van 't Noodlot meedelen.

Vorige Volgende

De werken van Vondel. Deel 2. 1620-1627

De tweede handel.

Over dit hoofdstuk/artikel

lied