De werken van Vondel. Deel 2. 1620-1627

(1929)–Joost van den Vondel– rechtenstatus



[pagina 605]
Ga naar tekstkritische notentekstkritische noten

De vyfde handel. Bode. Andromache. Hecvba. Bode: 1505[regelnummer] O Noodlot vol van vloeck, van wreedheyd, deernis schrick!Ga naar voetnoot1505 Heeft Mars in tien jaer krygs met soo verwoed een stick,Ga naar voetnoot1506 Syne oogen oyt vermaeckt? wat sal ick eerst verklaeren? Wat heft mijn' klaght eerst op: uw ysselijck beswaeren,Ga naar voetnoot1508 O wtgeleefde vrou? Of sal't uw' rouwe sijn?Ga naar voetnoot1509 Hecuba: 1510[regelnummer] Wat leet dat ghy beschreyt, ghy sult beschreyen 't mijn. Elck heeft sijn' eyge ramp: my sy te gaer aentaste',Ga naar voetnoot1511 En wie ellendigh is die is te mynen laste.Ga naar voetnoot1512 Bode: Ick heb de maeghd sien slaen, 't kind worpen van de tin,Ga naar voetnoot1513 Maer met een moedigh hart haer sterven, hem niet min.Ga naar voetnoot1514 Andromache: 1515[regelnummer] Verhael de dobble moord, en reecx van schelmeryen. Hecuba: Het wroeten in mijn' wonde is mijn gemoeds verblyen.Ga naar voetnoot1516 Leg al de toekomst wt.Ga naar voetnoot1517 Bode: Een tooren heeft de brand Van 't groote Troien slechts gelaeten in sijn' stand: Van wiens verheven top, en gekanteelde boorden
[pagina 606]
1520[regelnummer] Plagh Priaem sittende te stieren de slaghoorden,Ga naar voetnoot1520 En d'oorloogsmaet te slaen: Hy grootvaêr hier sijn' neefGa naar voetnoot1521 In sachten schoot gestooft, wees aen, hoe Hector dreefGa naar voetnoot1521-1522 Den Grieck, en deê te rug gemeenen man, en heeren, Als hy met vier en swaerd daer achter her was, keeren,Ga naar voetnoot1523-1524 1525[regelnummer] Door last van grooten angst: en liet den jongen held Aenschouwen welck een man sijn vader was in't veld.Ga naar voetnoot1526 Dees tooren eerst bekent voor een cieraet der vesten,Ga naar voetnoot1527 Maer nu een' moordklip, word door 't graeu, en door de bestenGa naar voetnoot1528 Van yeder oord omringt. Al't volck met eener veeghGa naar voetnoot1529 1530[regelnummer] Komt derwaerts aengeruckt. De schepen loopen leêgh.Ga naar voetnoot1530 Een' menighte hier van lien sich op een' heuvel sette, In vrye lucht, daer niets het wtgesicht belette:Ga naar voetnoot1532 Daer op eene hooge rots sijn' kruyn, alwaer sy gaenGa naar voetnoot1533 Sich plantende in't gewight op hunne teenen staen:Ga naar voetnoot1534 1535[regelnummer] Andre op een' pynboom beuck of lauwer sich begeven:Ga naar voetnoot1535 En 't opgehangen volck het gansche woud doet beven.Ga naar voetnoot1536 Sulck voor de keur den kant van steylen berge nam:Ga naar voetnoot1537 Een ander een stuck dacx vergeeten van de vlam. Sulck een beklimt een' muur die reed staet om te breecken,Ga naar voetnoot1539 1540[regelnummer] En't lijf waeght op een' steen onvast door't oversteecken:Ga naar voetnoot1540 Ia 'kheb gesien de tomb van Hector dienen meê,
[pagina 607]
Fy onbarmhartigheyd! den kijcker tot een' steê.Ga naar voetnoot1541-1542 Doen quam met fieren moede, en hooghgeheve schreden, Scheyl maeckende in den drang, Vlysses aengetreden:Ga naar voetnoot1544 1545[regelnummer] By sijner rechtehand hy Priaems neefken had,Ga naar voetnoot1545 En trock hem voorts. Het kind met wackren gange trad Na d'hooge vest: het sloegh niet eens vertsaeght nu herwaert Staende op den toorenkant sijn streng gesicht, nu derwaert:Ga naar voetnoot1547-1548 Gelijck een teeder jong van een geweldigh wild,Ga naar voetnoot1549 1550[regelnummer] Al is 't noch swack van tand, sijne ydle beten spiltGa naar voetnoot1550 In't toonen van den aerd, die't doet tot forscheyd neygen, En van verbolgenheyd geswollen woed met dreygen. Alsoo dat braeve kind van vyands hand bekneltGa naar voetnoot1553 Had volck en vorsten, ja Ulysses self ontstelt: 1555[regelnummer] En sijn' gehartheyd deê den mannen 'thart ontvallen.Ga naar voetnoot1555 Alleen en schreyt hy niet die word beschreyd van allen. En middlerwijle dat Laërtes soon bestondGa naar voetnoot1557 Den paep te bidden na, en aenhitst stijf van mond Ten offer wreede Goon, is d'onversaeghde jongenGa naar voetnoot1558-1559 1560[regelnummer] Van selven midden in sijn grootvaêrs rijck gesprongen.Ga naar voetnoot1560 Andromache: 'T geslaght van Colchos fel en bitter in den aerd,Ga naar voetnoot1561 D'onburgerlijcke Scyth met wien sijn huys vervaert,Ga naar voetnoot1562 Of't wetloos volck, het welck bewoont, d'Hyrcaensche stranden,Ga naar voetnoot1563 Waer heeftet oyt geschend aen sulck een stuck sijne handen?Ga naar voetnoot1564
[pagina 608]
1565[regelnummer] Wie hoorde van Busyr dien wreedaerd sulck een' maer,Ga naar voetnoot1565 En dat oyt kinderbloed besprenckelde het altaer: Sijn' paerden menschen vleesch gewent voor voeder t'eeten, En heeft het Diomeed soo jong noyt voorgesmeeten.Ga naar voetnoot1568 Maer wie bestelpt uw' leên, en levertse aen het graf?Ga naar voetnoot1569 Bode: 1570[regelnummer] Wat leden spaerde doch de steyle plaets daer af?Ga naar voetnoot1570 De swaerte die recht toe recht aen, en sonder hortenGa naar voetnoot1571 Met soo geswind een' slagh quam tegens d'aerde storten,Ga naar voetnoot1572 Heeft al de leen geknispt, en vliegen doen om veer.Ga naar voetnoot1573 'Twtmuntend lijf, die mond gelijckt sich self niet meer.Ga naar voetnoot1574 1575[regelnummer] Sijns vaders eedele kroost, in hooghsels, diepsels, bolten Sich openbaerende, leyd t'eenemael gesmolten.Ga naar voetnoot1575-1576 De neck is wt het lit: en wt het harssenvat,Ga naar voetnoot1577 Door eenen keyselsteen gekraeckt, is 't breyn gespat.Ga naar voetnoot1578 Het lijf leyd maecxselloos.Ga naar voetnoot1579 Andromache: Het sweemt sijn' vader weder. Bode: 1580[regelnummer] Na dat geworpen was het kind van boven neder, En 'theyr den grouwel, dien 't gewrocht had, heeft beweent, Valt aen een ander stuck de selleve gemeent:Ga naar voetnoot1582
[pagina 609]
En aen Achilles tomb. De golven slaen van buytenGa naar voetnoot1583 Hier tegens sachtlijck aen. Van d'andre sijde stuyten 1585[regelnummer] De vlacke velden op een' heuvel, die al heelGa naar voetnoot1585 Het middelst sluyt, en rijst als sitsteên van tooneel.Ga naar voetnoot1586 De groote toeloop vult terstond den ganschen oever. Een deel is van geloof, dat dese dood de schroeverGa naar voetnoot1588 Der schepen wesen sal, en brengense in gebruyck:Ga naar voetnoot1589 1590[regelnummer] Een ander siet met lust wtdroogen's vyands struyck:Ga naar voetnoot1590 Een groot deel graeus [waer by sijn' lichtigheden blijcken]Ga naar voetnoot1591 Verfoeyt het schellemstuck, en loopt het lijckwel kijcken.Ga naar voetnoot1592 Niet min en spoeyt sich na sijne wtvaert de Troiaen, Die met sich selven komt te lijck en graefnis gaen.Ga naar voetnoot1594 1595[regelnummer] Onmaghtigh door den angst van ziddren sich t'onthouwen,Ga naar voetnoot1595 Soeckt hy den laetsten val van Troiens vest t'aenschouwen.Ga naar voetnoot1596 Met komen huwlijcxwijs de fackelen voor wt.Ga naar voetnoot1597 Heleen, met buckend hoofd, gaet treurigh voor de bruyt.Ga naar voetnoot1598 Den Troischen dunckt die toorts gehaelt wt Plutoos hoecken,Ga naar voetnoot1599 1600[regelnummer] En sulck een' stacy sy Hermione toevloecken:Ga naar voetnoot1600 De vuyle Heleen alsoo haer' man sy t'huys gevoert.Ga naar voetnoot1601 Een schrick ter wedersyds 't verbaesde volck ontroert.Ga naar voetnoot1602 De maeghd haer aenschijn laet van schaemt voor over hangen. Een glans die speelt haer op de jeughelijcke wangen
[pagina 610]
1605[regelnummer] Des nietemin, en 't fraey nu loopende op een endGa naar voetnoot1605 Ruym soo bevallijck blinckt als het oyt was gewent: Gelijck als op sijn schoonst Apol is, wen sijn' rossenGa naar voetnoot1607 Te wet gaen, en hem 't licht der starren komt verlossen,Ga naar voetnoot1608 En dat de twyfeldagh den nacht kryght op den hals.Ga naar voetnoot1609 1610[regelnummer] De menight staet versuft. Men prijst doch nau van all's, Een ding soo seer als 'tgeen dat ons nu word onttogen.Ga naar voetnoot1610-1611 Die door haer schoonheyd, dees is door haer' jeughd bewogen:Ga naar voetnoot1612 Dees door het dwaelsieck luck, dat heyning kent, nocht sloot:Ga naar voetnoot1613 Altsaemen door dien moed wtdaeger van de dood.Ga naar voetnoot1614 1615[regelnummer] S'heeft Pyrrhus achter haer: ja d'harten selfs der riddrenGa naar voetnoot1615 Soo wel als van het schuym des legers, staen en siddren, Vol van medoogentheyd, en van verwondering.Ga naar voetnoot1617 Na dat den steylen bergh ten top de jongeling Beklommen, en dat hy nu op de kruyn verhevenGa naar voetnoot1619 1620[regelnummer] Van vaders hooge tomb sich had in stand begeven,Ga naar voetnoot1620 De dappere mannin in 't minste niet en swicht:Ga naar voetnoot1621 Sy staet hem fors, den slagh biende een fel aengesicht.Ga naar voetnoot1622 So kloeck een moed doorsnyd het hart van stoute en bloodeGa naar voetnoot1623 En een nieu wonder is hier Pyrrhus suf op doode'.Ga naar voetnoot1624 1625[regelnummer] Met dat van sijner hand de styfgejaeghde klingGa naar voetnoot1625
[pagina 611]
In d'overschoone borst tot aen 't gevest toe ging, En maeckt een' wyde wond: so dat de ribben knarsten, De dood daer in, het bloed daer schielijck wt quam barsten: In 't sterven self nochtans sy van den moed niet scheyd:Ga naar voetnoot1629 1630[regelnummer] Voor over storte sy met gramme kraghtigheyd,Ga naar voetnoot1630 Als ofse Achilles had met d'aerde willen pletten.Ga naar voetnoot1631 De schaeren schreyende sich allebeyde ontsetten.Ga naar voetnoot1632 De Phrygiaen bedeest geluyt van steenen slaet. De triomfeerder klaer sijn steenen hooren laet. 1635[regelnummer] Dus ging het offer toe. Al 't bloed werd van 't verbolgenGa naar voetnoot1635 En wreede graf, eer 't staen of vloeyen kon, verswolgen.Ga naar voetnoot1636 Hecuba: Gaet Griecken gaet, u roept een veylge wegh te rug: Ontvout het laecken, maeckt uwe hooge stevens vlug,Ga naar voetnoot1638 En spout de zee: ghy hebt haer weygren niet te schroomen.Ga naar voetnoot1639 1640[regelnummer] De maeghd en 't kind sijn om, de krijgh ten end gekoomen.Ga naar voetnoot1640 Waer met myn' traenen heen? waer leyder spuw ick wtGa naar voetnoot1641 D'onwyffelijcke siel van desen taeyen huyt?Ga naar voetnoot1642 Sal ick mijn' dochtr', of neef, mijn man, of land betreuren?Ga naar voetnoot1643 Oft all' of my? o dood moght ghy my slechts gebeuren!Ga naar voetnoot1644 1645[regelnummer] De jonge kinderen, de maeghden ghy verdoetGa naar voetnoot1645 Met kraght, en over al met haestigheden woed:Ga naar voetnoot1646 Alleene schreumtghe my: en weetme tusschen 't stuwenGa naar voetnoot1647 Der pylen, onder 't swaerd, en in den brand te schuwen.Ga naar voetnoot1648 Ghy hebt my die u socht den heelen nacht geweert,
[pagina 612]
1650[regelnummer] En vyand val nocht vier mijn' leden heeft gedeert. Stond ick u niet soo reed als Priaem?Ga naar voetnootVs. 1651 Bode: Slaefsche hoopen, Ras t'scheep. De vloot wil t'seyl, en is al afgeloopen.Ga naar voetnoot1652 FINIS.	[tekstkritische noot]TEKSTKRITIEK: boven vs. 1513 Bode, de oude uitgave heeft Andromache. - boven vs. 1515 Andromache, in de oude uitgave zegt Hecuba vs. 1515-1517 tot wt. voetnoot1505 vol van vloeck: vol vervloeking. voetnoot1506 met soo verwoed een stick: met zo'n wreed schelmstuk; stick vooral Vlaamse en Hollandse bijvorm van stuk. voetnoot1508 heft.... op: begint, uit; uw ysselijck beswaeren: wat u zo vreselik beswaart, uw ijselik ongeluk (van Hekuba; wat er nml. met haar kinderen gebeurd is). voetnoot1509 uw' rouwe: uw droeve toestand (van Andromache). voetnoot1511 my sy te gaer aentaste': mij tasten ze allen te samen aan. voetnoot1512 die is te mynen laste: die is tot mijn ongeluk. voetnoot1513 slaen: slachtofferen; 't kind: Astyanax; van de tin: van de tinnen (van de toren, zie vs. 1517). voetnoot1514 niet min: niet minder. voetnoot1516 mijn gemoeds verblyen: is 'n blijdschap, 'n verkwikking voor mijn gemoed; mijn gemoeds als een geheel, daarom mijn onverbogen. voetnoot1517 al de toekomst: heel 't gebeuren; toekomst in de oorspr. betekenis: de komst bij iemand of iets, de toedracht van 'n zaak. [tekstkritische noot]TEKSTKRITIEK: vs. 1533 de oude uitgave heeft achter kruyn dubbele punt. voetnoot1520 te stieren: te leiden; slaghoorden voor slag(h)orden (zie blz. 96 op r. 19). voetnoot1521 d'oorloogsmaet te slaen: de strijd te regelen. voetnoot1521-1522 Hy grootvaêr hier sijn' neef....: hij, grootvader, toonde daar aan z'n kleinzoon, Astyanax, die hij koesterde op z'n zachte schoot, hoe Hektor verdreef.... voetnoot1523-1524 deê te rug.... keeren: op de vlucht dreef: gemeenen man: de gewone soldaat; heeren: de vorsten (d.i. de aanvoerders); daer achter her was: daar achter heen zat; her: heen; eigelik hierheen, verg. ons her en der. voetnoot1526 in 't veld: op 't slagveld, in de strijd. voetnoot1527 eerst: eertijds. voetnoot1528 moordklip: moordrots; besten: aanzienliken. voetnoot1529 Van yeder oord: van iedere landstreek; met eener veegh: in eens (met eener veegh betekende dikwels: in een slok, dus in eens). voetnoot1530 derwaerts: daarheen; der zwakke vorm van daer. voetnoot1532 In vrye lucht: in open ruimte; daer: waar. voetnoot1533 Daer: daar weer andere....; gaen hoort bij staen in 't volgende vers. voetnoot1534 Sich plantende in 't gewight: zich vast in evenwicht zettend (onjuiste vertaling van: summos libravit pedes: hield zich heen en weer zwevend op de tenen in evenwicht, vs. 1082). voetnoot1535 lauwer: laurierboom. voetnoot1536 't opgehangen volck: 't (in de bomen) hangende volk. voetnoot1537 Sulck voor de keur.... nam: de een gaf de voorkeur. voetnoot1539 die reed staet: die op 't punt staet. voetnoot1540 oversteecken: uitsteken, overhangen (buiten de muur). voetnoot1541-1542 dienen.... tot een' steê: tot 'n kijkplaats dienen; meê: ook; Fy: foei (aan 't Frans fi ontleend). voetnoot1544 Scheyl maeckende: scheiding makend, 'n doortocht makend (scheyl uit scheidel: scheiding). voetnoot1545 By: aan; neef ken: kleinzoontje. voetnoot1547-1548 vest: vesting, de toren; niet eens vertsaeght: onversaagd; nu herwaert.... nu derwaert: nu hier.... dan daarheen; sijn streng gesicht: zijn ernstige, doordringende blik (vultus acres, vs. 1093). voetnoot1549 van een geweldigh wild: van 'n ontzaglik groot, machtig wild dier. voetnoot1550 ydle: nutteloze, die niets uitrichten. voetnoot1553 braeve: dappere; van.... beknelt: omkneld door. voetnoot1555 gehartheyd: moed ('t gehart zijn, 't hebben van hart: moed); 'thart ontvallen: de moed ontzinken. voetnoot1557 En middlerwijle dat: en terwijl; Laërtes soon: Ulysses; bestond: begon. voetnoot1558-1559 Den paep te bidden na...: de priester na te bidden, te bidden zoals de priester doet (bij de offers), en met wrede mond (stijf van mond) de wrede goden oproept tot't offer... voetnoot1560 Van selven: uit zich zelf. voetnoot1561 'T geslaght van Colchos: 't volk van Kolchis (in 't Oosten van de Zwarte Zee); (Colchos door vergissing, Lat. Quis Colchus, vs. 1105). voetnoot1562 De rondzwervende Skyth, die met z'n huis van plaats verandert; onburgerlijcke: die geen burger is van 'n geregelde staat; de Scythen woonden in Zuid-Oost Europa. voetnoot1563 't wetloos volck: 't tuchtloos volk, nml. de Hyrkaniërs, 'n volkstam tussen Medië, Parthië en de Kaspiese Zee. voetnoot1564 geschend: geschonden (ouwere vorm); stuck: schelmstuk, misdaad; sijne handen, uitspr. zijn'anden. voetnoot1565 Busyr: Busíris, 'n mythiese koning van Egipte, die de vreemdelingen slachtofferde. voetnoot1568 Diomédes heeft 't nooit zo jong, heeft nooit zo jong vlees aan zijn paarden voorgeworpen; bekend is dat Diomedes van Thracië (niet de held voor Troje) z'n paarden met mensevlees voedde. voetnoot1569 Maer wie bestelpt uw' leên: maar wie begraaft uw leden. voetnoot1570 Welke van de ledematen heeft die steile plaats van hem gespaard? daer af: daarvan (van de leden). voetnoot1571 De swaerte: de zwaarte van 't lichaam; sonder horten: zonder stoten, zonder belemmering in z'n val. voetnoot1572 soo geswind een' slagh: zo snelle slag. voetnoot1573 geknispt: verbrijzeld (knispen: verscheuren, uiteenrukken, verg. Vondel's vertaling van Eneas [1660] 8 vs. 382); en vliegen doen om veer: en uit elkaar verstrooid; om veer: omver, uiteen. voetnoot1574 'Twtmuntend lijf: 't uitstekend gevormde lichaam. voetnoot1575-1576 kroost: gelaatstrekken (ook kroos, waarschijnlik 't zelfde als kroost: kinderen); in hooghsels, diepsels, bolten sich openbaerende: dat zich openbaart in de lichte en donkere delen van 't gelaat; hooghsel dat gedeelte van de vorm waar 't licht op valt; leyd t'eenemael gesmolten: ligt geheel tot 'n klomp vervormd. voetnoot1577 harssenvat: hersenpan. voetnoot1578 keyselsteen: dial. vorm van kiezelsteen; gespat: uiteengespat. voetnoot1579 maecxselloos: vormeloos; Het sweemt...: 't komt weer overeen met z'n vader (wiens lichaam ook misvormd was, toen 't door Achilles driemaal achter z'n wagen rond Troje was gesleept. voetnoot1582 stuck: misdadig bedrijf; de selleve gemeent: de zelfde samenscholing van mensen. [tekstkritische noot]TEKSTKRITIEK: vs. 1604 de oude uitgave heeft achter wangen 'n dubbele punt. voetnoot1583 En aen Achilles tomb: en wel bij Achilles' graftombe; van buyten: van de buitenkant, d.i. van de kant van 't strand. voetnoot1585 al heel: helemaal. voetnoot1586 als sitsteên van tooneel: als de zitplaatsen van 't toneel; als 'n kringvormige schouwplaats. voetnoot1588 van geloof: van mening; de schroever: de beweger, die ze van 't strand in zee brengt (zie aant. op vs. 788); schroever: die ze van hun plaats schroeft, opvijzelt. voetnoot1589 en brengense in gebruyck: en brengen ze weer in de vaart. voetnoot1590 struyck: stam. voetnoot1591 lichtigheden: lichtzinnigheid. voetnoot1592 en loopt het lijckwel kijcken: en loopt toch om 't te zien; lijckwel: gelijk wel, evenwel, toch. voetnoot1594 Die komt naar z'n eigen lijkdienst en begrafenis; met sich selven: omdat 't de uitvaart is van de laatste uit hun koningsgeslacht. voetnoot1595 Sidderend van angst (letterlik: niet in staat door de angst zich te onthouden van sidderen; pavidi metu, vs. 1130). voetnoot1596 den laetsten val: 't laatste deel dat valt. voetnoot1597 Met: meteen; huwlijcxwijs: als voor'n huwelikstoet (zie blz. 462 aant. op vs. 3). voetnoot1598 voor de bruyt: als de bruidleidster. voetnoot1599 Den Troischen: voor de Trojaanse vrouwen; wt Plutoos hoecken: uit 't rijk van Pluto, uit de onderwereld; hoecken: streken. voetnoot1600 Hermione: de dochter van Helena (uitspr. Hermíonee); toevloecken: als vervloeking toewensen. voetnoot1601 vuyle: schandelike; haer' man: aan haar man, Meneláos. voetnoot1602 ter wedersyds: aan beide kanten ('t volk op 't strand, en dat op de heuvels stond, Grieken en Trojanen). voetnoot1605 en 't fraey: en haar schoonheid. voetnoot1607 Apol: Apollo, de zonnegod, de zon; wen: als, wanneer. voetnoot1608 Te wet gaen: naar hun drinkplaats gaan; volgens de klassieke mythologie werden de zonnepaarden in de zee, waarin men de zon zag ondergaan, gedrenkt; wet = wed, wedde: drinkplaats, waadplaats; verlossen: aflossen. voetnoot1609 En dat de twyfeldagh: en als de schemering. voetnoot1610-1611 Men prijst doch nau van all's....: men prijst immers niets van alles (nauwliks van alles) zozeer als 'n ding dat ons nu ontnomen wordt. (Vondel heeft 't Latijnse fere = gewoonlik, opgevat als: bijna, nauweliks; en cuncti = allen, in de betekenis: van alles; fere cuncti magis peritura laudant: allen prijzen gewoonlik wat ze gaan verliezen vs. 1144-1145). voetnoot1612 Die is door haar schoonheid, deze.... voetnoot1613 'n Ander door 't wispelturig noodlot dat geen perken kent; luck: lot (geluk in onverschillige betekenis). voetnoot1614 Maar allen (te samen) zijn ze bewogen door die moed, die de dood als uitdaagt. voetnoot1615 der riddren: van de aanvoerders (zie Dl. 1, blz. 612 op r. 3-4). voetnoot1617 verwondering: bewondering. voetnoot1619 en dat: en nadat; de kruyn verheven: de hoge top. voetnoot1620 sich had in stand begeven: was gaan staan, stond. voetnoot1621 De dappere mannin: de dappere kloeke maagd (mannin 't Lat. virago, kloeke maagd; Seneca audax virago, vs. 1152); niet en swicht: wijkt geen stap terug. voetnoot1622 Zij staat kloekmoedig voor hem, en wacht de slag met onverschrokken gelaat. voetnoot1623 So kloeck een moed: zo'n fiere moed. voetnoot1624 suf op doode': traag (aarzelend) om de doodslag toe te brengen. voetnoot1625 Met dat: meteen dat, zodra dat; de styfgejaeghde kling: 't met kracht gestoten zwaard. [tekstkritische noot]TEKSTKRITIEK: vs. 1627 de oude uitgave heeft So (met hoofdletter). voetnoot1629 sy van den moed niet scheyd: blijft ze haar moed tonen. voetnoot1630 met gramme kraghtigheyd: met toornige kracht (op 't graf van Achilles). voetnoot1631 had met d'aerde willen pletten: met de (verzwaarde) grond had willen verpletteren. voetnoot1632 allebeyde: allebei; aan beide zijden (zie op vs. 1602); sich ontsetten: staan verbaasd. voetnoot1635 Dus ging het offer toe: aldus is 't offer geschied; van: door. voetnoot1636 staen: stijf staan, stollen. voetnoot1638 het laecken: 't zeil; maeckt....: laat uw hoge schepen wegspoeden (steven eigenlik voor of achterdeel van 't schip). Vondel zegt hooge stevens, omdat ie gewend is aan de hoge achterstevens van de Nederlandse schepen. voetnoot1639 spout: klieft (van spouwen, zie aant. op vs. 1301). voetnoot1640 sijn om.... gekoomen: zijn omgebracht. voetnoot1641 leyder: helaas; leider waarschijnlik vergrotende trap van leed: pijnlik. voetnoot1642 onwyffelijcke: onvrouwelike; huyt: lichaam. voetnoot1643 neef: kleinzoon. voetnoot1644 Oft all' of my: of allen, of mijzelf alleen; gebeuren: ten deel vallen. voetnoot1645 ghy verdoet: doodt ge. voetnoot1646 met haestigheden woed: woedt gij met grote haast (Vbicumque properas, saeva, vs. 1174). voetnoot1647 schreumtghe my: schroomt ge, vreest ge mij; schreumen bijvorm van schromen; tusschen 't stuwen der pylen: tussen de dicht afgeschoten pijlen. voetnoot1648 En noch de vijand, noch de neervallende puinen, noch 't vuur heeft mij gedeerd. voetnootVs. 1651 reed: gereed, bereid; Slaefsche hoopen: slavebenden. voetnoot1652 Ras t'scheep: vlug op 't schip; t'scheep = te schepe, ons: scheep in scheep gaan; wil t'seyl: wil te zeil, onder zeil, wegzeilen; afgeloopen: van 't strand getrokken.

Vorige Volgende

De vyfde handel.