De werken van Vondel. Deel 2. 1620-1627

Personagien.

HECUBA.⁺

REY VAN VROUWEN.⁺

TALTHYBIUS.⁺

PYRRHUS.⁺

AGAMEMNON.⁺

CALCHAS.⁺

ANDROMACHE.⁺

RAEDSMAN.⁺

ULYSSES.⁺

ASTYANAX.⁺

HELENE.⁺

BODE.

+ Hécuba: weduwe van Priamos, koning van Troje.

+ Rey van Vrouwen: Trojaanse vrouwen.

+ Talthybius (klemtoon op y): 'n heraut van de Grieken.

+ Pyrrhus: 'n Grieks veldheer, zoon van Achilles.

+ Agamemnon: koning van Argos, opperbevelhebber van 't Griekse leger.

+ Calchas: 'n wichelaar.

+ Andrómache: weduwe van Hektor.

+ Raedsman: nml. van Andrómache.

+ Ulysses (klemtoon op y): vorst van Ithaka.

+ Astyanax (klemtoon op y): zoontje van Hektor en Andrómache.

+ Helene: Hélena, echtgenoot van Meneláos.

[p. 537]

De Amsteldamsche Hecvba
Treur-Spel,

De eerste handel.^*

Hecuba:

 

Die op een rijck vertrout, en kraght geeft sijn' geboden¹

 

In een geweldigh hof, en niet is voor der Goden²

 

Lichtvaerdigheyd beducht, en na sijns harten lust³

 

Te reuckeloos in weelde, en blyde voorspoed rust:⁴

5

Die spiegel sich aen my, en Trojen eens te dege.⁵

 

'T lot wees noyt klaerder aen hoe slibbrig d'opgestege,⁶

 

En pratte vorsten staen. Die pyler trots, en schoon,

 

Die zuyl van Asien, dat werreckstuck der Goon⁸

 

Te gronde is neergestort: wien oyt ten dienste stonden⁹

10

Hy, die den Tanais drinckt, die wt sijn' seven monden¹⁰

 

De koele stroomen braeckt: hy, die met recht gesicht¹¹

* Handel: bedrijf.

1 en kraght geeft sijn' geboden: en kracht geeft aan z'n geboden, en z'n geboden laat gelden.

2 geweldigh: machtig.

3 Lichtvaerdigheyd: wisselvallige gunst.

4 Te reuckeloos: te zorgeloos (Brabants voor roekeloos).

5 te dege: ter dege.

6 slibbrig: onvast (makkelik uitglijdend); d'opgestege: de hoog gestegen.

8 Die zuyl van Asien: die machtigste stad van Azië, Troje; dat werreckstuck der Goon: dat meesterstuk der goden; volgens de mythe waren de muren van Troje opgebouwd door de god Neptunus (Poseidoon).

9 oyt: eenmaal.

10 Hy d.i. Rhesus, koning van Thracië, die de Trojanen te hulp kwam, maar door Diomédes en Ulysses spoedig werd gedood (Ilias 10e zang vs. 469-vlgg.); Tanais: 'n rievier in Scythië, de tegenwoordige Don (Thracië liep ineen met Scythië; land ten N.O. van Griekenland).

11 hy: Memnoon, zoon van Tithónos en Eoos (Lat. Aurora), koning van Aethiopië die door Achilles voor Troje gedood werd; met recht gesicht: recht voor zich uitziende, vlak voor zich; 'n vertaling van 't Lat. pronus (vs. 10).

[p. 538]

 

Siet rysen, en begroet 't herboren sonnelicht,¹²

 

En 's Tigers laeuwen vliet mengt met de roode baeren:¹³

 

En sy, die buurvorstin der Scythen, met veel' schaeren,¹⁴

15

En weduwlijcke stoet, staegh Pontus strand berent:¹⁵

 

Dat Troje leyd ter neer, door vier, en stael geschent:¹⁶

 

Pergamum heeft op 't lest met puyn bestulpt sich selve.¹⁷

 

Daer leyd die hooge prael van heerlijcken gewelve,¹⁸

 

'T geweld van muuren, met sijn' daecken gants tot schand¹⁹

20

Vernielt door 't wellend vier. 't Hof staet in lichten brand²⁰

 

'T huys van Assaracus roockt over alle straeten.²¹

 

De vlam geen' plondring weert van woedende soldaeten.

 

In 't brandend Trojen elck om 't seerste rooft, en ruyt,²³

 

En 't kolcken van den roock den open Hemel sluyt:²⁴

25

De voncken, en het vier van d'Iliasche gevels²⁵

 

Beswalckt den dagh, als waer hy dick bekleed met nevels.²⁶

 

Siet den verwinner daer eens heet van gramschap staen:

 

Die vast de taeye stad schout met sijne oogen aen:²⁸

 

De gramme krijgsman, nu gemat, en wel ervaeren,²⁹

30

Den tyd ontschuldight, die gesleept heeft vyf paer jaeren.³⁰

 

Noch schrickt hy al bedeest voor d'overheerde stad,³¹

12 en begroet 't herboren sonnelicht: en aanbidt 't elke morgen oprijzende zonnelicht, dus de Aethiopiërs, die in 't Oosten wonen bij de opkomende zon.

13 En de lauwe wateren van de Tiger ziet uitstromen in de golven rood door de morgenzon (Lat. rubenti freto vs. 11); men meende dat ze aan 't uiteinde van de aarde woonden.

14 En sy nml. Penthesiléa, koningin der Amazonen, zie Hier. Verw. blz. 94 op r. 245.

15 En weduwlijcke stoet: en stoet van vrouwen; volgens de sage onderhielden zij alleen in 't voorjaar betrekking met mannen. Van de kinderen werden de zonen gedood, en alleen de meisjes opgevoed; Pontus strand berent: 't strand van de Zwarte Zee berijdt (Pontus: de Zwarte Zee).

16 geschent: verwoest (geschent: oorspr. vorm van geschonden).

17 Pergamum hier met onjuiste klemtoon op de 2e lettergreep: Pérgamum, de burcht van Troje, vandaar Troje zelf; bestulpt sich selve: zich zelf overdekt (bijvorm van bestelpen).

18 van heerlijcken gewelve: van 't vorstelik paleis.

19 'T geweld: de sterkte; daecken: huizen.

20 't wellend vier: 't golvend, onstuimig vuur.

21 'T huys van Assáracus: de woonstee, de hofstad van Assaracus 'n vroegere koning van Troje.

23 ruyt: plundert.

24 't kolcken: 't opkolken; den open Hemel sluyt: de heldere hemel afsluit, verduistert.

25 Iliasche van Ilium (= Troje).

26 Beswalckt den dagh: verduistert door rook de hemel.

28 vast: voortdurend, nauwkeurig.

29 nu gemat, en wel ervaeren: nu afgemat is, en veel (leed) ervaren heeft.

30 Den tyd ontschuldight: verontschuldigt nu de tijd, die zich tot tien jaar gerekt heeft (hij maakt er, nu hij de stad pas nauwkeurig leert kennen, de tijd geen verwijt van, dat 't beleg 10 jaar moest duren).

31 Noch: en nog; al bedeest: heel bedeesd, schuchter; overheerde: overmeesterde.

[p. 539]

 

En schoon sy leyd verplet, noch naulijcx acht hy dat

 

Sy voor hem winbaer was. De plonderaers die sleepen,

 

En torssen vast den roof, te swaer om duysend schepen³⁴

35

Te laden met den schat. Ick droef, en afgetreurt,

 

Der Goden hayligheyd, op my dus hoogh gesteurt,³⁶

 

Neem tot getuyge, en d'asch mijns vaderlands te gader,³⁷

 

En u der Phrygen vooghd, en veeler vorsten vader,³⁸

 

Den welcken Troje deckt, bestulpt door al 't gewight

40

Van 't neergedreven rijck, dat boven op u light:⁴⁰

 

Daer toe den geest van u, die al 't geweld hielt tege',⁴¹

 

En Ilium hielt staen, en waert der Phrygen sege,

 

Soo lang ghy staende bleeft: en u, o groote schaer.

 

Maer kleyndre schimmen doch, myn' kinders al te gaer!⁴⁴

45

Dat ick al 't leet, 'twelck oyt ons prangde, en 'tgeen d'onstelde⁴⁵

 

Apolloos priesteres ons oyt te vooren spelde⁴⁶

 

[Met een' beseten mond, als van verstand berooft,⁴⁷

 

Maer door 't beleyd der Goon van d'onse noyt gelooft]⁴⁸

 

Al lang te vooren heb, van mynen Paris swanger,⁴⁹

50

In eenen droom voorsien, en heb myn' vrees niet langer⁵⁰

 

Verswegen, nocht geheelt: maer voor Cassandra vroegh⁵¹

 

Elck mijn waerseggen steeds als sotterny beloegh.

 

De schalcke Ulysses niet, nocht die hem 's nachts verselde,⁵³

 

Nocht Sinon vol bedrogs in brand ons Trojen stelde:⁵⁴

55

Ick ick ben stoockebrand: mijn vier is 't datter blaeckt,⁵⁵

34 vast: altijd door.

36 hoogh gesteurt: zeer verstoord.

37 te gader: te samen, eveneens.

38 der Phrygen vooghd: koning der (Phrygiërs) Trojanen, Priam. (Phrygen, zie Hierusalem Verwoest blz. 93 r. 230).

40 neergedreven: neergeslagen.

41 Daer toe: daarbij; van u d.i. van Hektor.

44 kleyndre schimmen: gestorven helden, minder groot.

45 Dat ick.... bij Ick neem tot getuyge, vs. 37; onstelde: buiten haar zinnen, in goddelike verrukking (zie vs. 47 als van verstand berooft).

46 Apolloos priesteres nml. Kassandra.

47 Met een' beseten mond: met een van de godheid (Apollo) vervulde spraak ('n mond waardoor Apollo sprak).

48 Omdat ze 'n belofte niet nagekomen was, strafte Apollo haar dat niemand haar voorspellingen geloofde.

49 Paris, die door Hélena, Meneláos' vrouw, te schaken, al die rampen over Troje brengen zou.

50 Zij droomde toen 'n fakkel te baren, die Troje in brand zou steken.

51 maer voor Cassandra vroegh: maar lange tijd voór Cassandra.

53 schalcke: slimme; nocht die: noch die, d.i. Diomedes (Ilias 10e zang vs. 254-vlgg.).

54 Sinon door wiens list 't houte paard Troje werd binnengeloodst.

55 stoockebrand: aanstoker (omdat zij Paris, de brandfakkel van Troje, had voortgebracht).

[p. 540]

 

En Ilium is van mijn' toorts in brand geraeckt.

 

Maer ouderdom die sijt te leefbaer! waer toe 't weenen,⁵⁷

 

Om d'wtgeroyde stad, om d'omgestorte steenen?⁵⁸

 

Rampsalige vorstin! den verschen rou aenschout:⁵⁹

60

Set Trojen aen d'een' sy': dat ongeluck is oud.⁶⁰

 

Ick heb vervloeckter feyt gesien vol schricx, en beven,⁶¹

 

Des ouden koningsmoord, een schellemstuck bedreven

 

Door Pyrrhus wreed geweer: die self voor 't hoogh outaer⁶³

 

Der Goon, met felle vuyst, het grijse koningshayr

65

Omwrong, en dreef het stael, o droevige vertooning!

 

Wel diep ter wonden in: 't welck d'afgeleefde koning⁶⁶

 

Vrywilligh heeft ontfaen: soo dat het swaerd verwoed⁶⁷

 

Ten strote aen d'andre syde is wtgekeert bebloed.⁶⁸

 

Wien sou die grijse kop, wien souden de getuygen

70

Van 't schelmstuck, selfs de goon niet hebben konnen buygen?

 

En 't oude haylighdom van 't neergevallen rijck?

 

Priaem gebeurt geen graf: hy die soo groot een' wijck,⁷²

 

En steun van kindren had, tot vesting van sijn landstaet,⁷³

 

Derft nu sijn' leste vlam, daer Troje gants in brand staet.⁷⁴

75

Noch bluscht dit jammer niet der Goden gramschap wt.

 

De vorsten met de bus vast loten om den buyt⁷⁶

 

Van 't hooghgeboren bloed, om vreedsaem t'huys te vaeren,^76-77

 

Met Priaems dochteren, en aengehuwde snaeren.⁷⁸

 

Wie sal my slechten buyt! mevoeren over zee?⁷⁹

80

Dees heeft sich Hectors bruyt ten troost verlooft alree.⁸⁰

 

Dees wenscht om d'eegemael van Helenus mijn' soone:⁸¹

57 die sijt te leefbaer: die nog te veel levenskracht bezit.

58 wtgeroyde: uitgeroeide, verwoeste (met ooi-klank, zie blz. 531 op vs. 3, onder de prent).

59 den verschen rou: de nieuwe ellende.

60 aen d'een' sy': op zij.

61 vervloeckter feyt: 'n vervloekter misdaad (nml. de moord van Príamos door Pyrrhus).

63 geweer: wapen, zwaard.

66 Wel diep: heel diep.

67 Vrywilligh: zonder verweer.

68 Ten strote....: door de strot heen.

72 gebeurt geen graf: valt geen graf ten deel; wijck: bescherming; hij was vader van 12 dochters en 50 zonen.

73 vesting: bevestiging.

74 Mist nu z'n laatste vuur, nml. voor de verbranding van z'n lijk; daer: waar, terwijl.

76 met de bus vast loten: loten al met de bus.

76-77 om den buyt....: om de buit van de koningsdochters, die ze als slavinnen en bijvrouwen zouden meevoeren.

78 snaeren: schoondochters.

79 slechten: geringe, nietswaardige.

80 Hectors bruyt: de vrouw van Hektor, Andrómache.

81 d'eegemael van Hélenus: de vrouw van Helenos, 'n zoon van Priamos (eegemael uit ee- en -gemael, voor 't eerste zie blz. 261 op vs. 564).

[p. 541]

 

Die om Anthenors lief: en o myne overschoone⁸²

 

Cassandra, droeve maeghd! daer isser meer als een

 

Die na uw' kuyscheyd dingt. Ick oude vrou alleen'⁸⁴

85

Der Griecken afkeer ben: mijn lot doet yeder duchten.

 

O ghy gevangen sleep! wat houd ghy op van suchten?⁸⁶

 

Slaet droevigh voor uw' borst, en tyt aen 't huylen stout:⁸⁷

 

Heft op een veldgeschrey, en Trojens wtvaert houd.

 

Op op met droeven galm: laet Ide uw' klaghten hooren:

90

Wiens vierschaer heyloos was tot ons bederf beschoren.^89-90

REY VAN VROUWEN. HECUBA.

Rey:

 

'T Kermen is niet nieu, noch 't klaegen,

 

Die ghy rou belast te draegen:⁹²

 

Neen, wy pleeghden dit geween

 

Heele jaeren achter een:

95

Zedert Paris minne blaeckte,

 

En de Griecxsche Amyclen naeckte:⁹⁶

 

Zedert hy d'AEgeesche zee

 

Met sijn hayligh pijnhout sne.⁹⁸

 

Ida tienmael was beslagen

100

Grijs van sneeu, en wintervlaegen:^99-100

 

Ida kael gemaeckt van hout

 

Om ons' lijcken menighvout.^101-102

 

Tienmael oock de maeyer maeyde¹⁰³

 

In 't Sigeesche veld 't gesaeyde,¹⁰⁴

105

Datter niet een dagh en gle,¹⁰⁵

 

Of hy broght sijn' droefheyd me:

82 Anthenors lief: de geliefde (vrouw) van Anténor, een der voornaamste Trojanen; hij was gehuwd met de priesteres Theáno.

84 uw' kuyscheyd: uw maagdelikheid.

86 sleep: hofstoet.

87 en tyt aen 't huylen stout: en gaat luid aan 't schreien; (tyt van tijen: trekken).

89-90 Ide: Ida, 'n gebergte bij Troje, waar Paris 't schoonheidsoordeel uitsprak over de drie godinnen (zie Hier. Verw. blz. 94 r. 249-251); (vierschaer: rechtbank, rechtspraak).

92 Die ghy: aan wie gij.

96 En 't Griekse Amyclen naderde; Amycle: 'n stad in Laconië, waar Hélena geboren werd.

98 Met z'n boot van aan Cybele toegewijd hout.

99-100 Ida was tien winters grijs geweest, beslagen van sneeuw en winterstormen.

101-102 Om de lijken te verbranden haalde men 't hout van 't Ida-gebergte.

103 Tienmael: tien zomers.

104 't Sigeesche veld: 't Trojaanse veld; Sigeesch eigenlik van Sigéum 'n gebergte in Troas, 't landschap waar Troje in lag.

105 Datter: terwijl er.

[p. 542]

 

Of de daeglijcksche ongenughten

 

Gaven oorsaeck om te suchten.

 

Houd in treuren al die maet¹⁰⁹

110

Daer mevrou ons voor in gaet.

 

Hef dan op uwe hand mevrouwe!

 

Wy sijn volgsters van den rouwe,

 

Die getreur, en droefenis¹¹³

 

Lichtelijck te leeren is.

Hecuba:

115

O getrouwe gesellinnen

 

Onses vals, bedruckt van sinnen!¹¹⁶

 

Slaet uwe hayren in den wind,¹¹⁷

 

En uw' tuyten flucx ontbind.¹¹⁸

 

Laet d'ontsnoerde vlechten decken,

120

En beslaen de droeve necken:¹²⁰

 

Dat de schaer met luyd geschrey

 

D'armen wtstrecke allebey:

 

En begruyst van d'asch der stede¹²³

 

Die berey met lossen kleede:¹²⁴

125

Onderknoopt oock uwen schoot:¹²⁵

 

'T lijf sy tot den buyck toe bloot.

 

Kuyscheyd, die nu sijt gevangen,¹²⁷

 

Waerom verwt de schaemte uw' wangen?

 

Op wat bruyloft hooptge nu,

130

Datghe uw' borsten deckt soo schuw?

 

Dat de sluyer met sijn' vouwen

 

Gord' den neergeslagen bouwen.^131-132

 

Handen, rand het lichaem aen,¹³³

 

En beledight u tot slaen.¹³⁴

109 al: allen.

113 Die: aan wie.

116 Onses vals: van onze val, van ons in onze val.

117 Laat uw haren in de wind waaien.

118 tuyten: vlechten.

120 beslaen: bedekken.

123 begruyst van: bestrooid met.

124 Die berey: beween die (de stad) met 'n reizang.

125 Onderknoopt....: knoopt uw kleed onder uw schoot vast.

127 Kuyscheyd: kuise maagden.

131-132 Laat uw opgevouwen sluier 't neergeslagen overkleed omgorden; gebruik uw opgevouwen sluier als gordel voor 't neergeslagen overkleed; bouwen: rok (oorspr. kostbare stof uit ‘Baldac’ = Bagdad).

133 rand.... aen: slaat op.

134 beledight u: houdt u bezig (houdt u ledig).

[p. 543]

135

O dat jammeren dat slaeghtme!¹³⁵

 

O dat wesen dat behaeghtme!¹³⁶

 

Dat behaeghtme! 't voegt ons lot:

 

'K sie nu Trojens overschot.

 

Dat sich wederom verheffe

140

'T oud getreur, en overtreffe

 

De gewoone droefheyd vry.

 

Hector u beschreyen wy!

Rey:

 

'T hayr gedunt door al het scheuren,¹⁴³

 

En 't veelvuldigh lijckbetreuren,

145

Wy, met rou in 't hart geroert,

 

Hebben al te saem ontsnoert:¹⁴⁶

 

Knoop en strickeloos al weder

 

Hangen nu de vlechten neder:

 

En ons aenschijn op dit pas¹⁴⁹

150

Is begruyst met smeulende asch.

Hecuba:

 

Vult met puyn, en stof uwe handen:

 

Want de vyand na'et verbranden

 

Van onse wtgeroyde stad

 

Niet gelaeten heeft als dat.¹⁵⁴

155

Laet de kleedren van u allen

 

Van de naeckte schoudren vallen,

 

En de neergesackte kleên

 

Stutten van ter sy' de leên.¹⁵⁸

 

Nu nu droefheyd! baer uw' kraghten,¹⁵⁹

160

Want de bloote borsten wachten

 

Na de rechte, en slinckehand.¹⁶¹

 

Vult met druck 't Rhoeteesche strand.¹⁶²

 

Dat de galm die sich gaet schuylen¹⁶³

135 dat slaeghtme: dat doet me goed.

136 dat wesen: die houding, dat uiterlik.

143 door al het scheuren: door al 't uittrekken (ten teken van rouw).

146 Hebben wij geheel, alles te gelijk, losgemaakt.

149 op dit pas: op dit ogenblik.

154 Niet: niets.

158 (Laet) die op de zijde rustend de heupen dekken.

159 baer: toon.

161 Beurtelings met rechter en linkerhand werden de borsten geslagen.

162 Vervul met droef geschrei 't Rhoetese, 't Trojaanse strand (Rhoeteesche strand: zie Hierusalem Verwoest blz. 94 r. 246).

163 de galm: de weergalm, de echo.

[p. 544]

 

In 't geberghte, in holle kuylen,¹⁶⁴

165

Niet gelijck hy is gewend

 

'T leste woord te rugge send:

 

Maer de gansche klaghten stroye

 

Wederom, van't woeste Troje.^167-168

 

Laet vry hooren zee, en lucht

170

Ons gesteen, en ons gesucht.

 

Smyt de borst met felle slagen.¹⁷¹

 

Handen woed: 't gewoonlijck klaegen¹⁷²

 

My niet magh vernoegen nu.

 

Hector wy beschreyen u!

Rey:

175

Om u, sonder sich t'erbarmen,

 

Slaet, en krabt onse hand dees armen:

 

Om u is sy dus verwoed

 

Op de schouders vocht van bloed:

 

Om u slaetse 't hoofd vol wonden:

180

Om u hangt de borst geschonden,

 

Opgekrabt, en aengerand,¹⁸¹

 

Van een' wreede moeders hand.

 

All' de wonden, en quetsuuren

 

Die ick eertyds most verduuren,

185

Die ick aen mijn lichaem gaf

 

Op uwe wtvaert, aen uw graf:

 

Vloeyen opgekrabt als beecken:

 

Van veel bloeds sy stadigh leecken,

 

Zuyl, die hielt in sijnen stand

190

'T lang verdedight vaderland.

 

O die weerstond soo veel' dagen¹⁹¹

 

Dese ons toegeschickte plaegen:¹⁹²

 

Ghy waert ons een muur, en schut,¹⁹³

 

En der matte Phrygen stut.

195

Tien jaer hebt ghy met uw' schoudren

 

'tRijck gestuttet uwer oudren:

164 kuylen: spelonken.

167-168 Maar dat de weergalm onze klachten geheel over 't verwoeste Troje laat weerklinken (weer uitstrooit).

171 Smyt: slaat.

172 woed: slaat woedend; 't gewoonlijck klaegen: 't gewone klagen.

181 Opgekrabt; opengekrabt; aengerand van: aangetast door.

191 weerstond (klemtoon op weer-): weerstónd.

192 ons toegeschickte: ons toebeschikte, voor ons door de goden bestemde.

193 een muur, en schut: 'n schutsmuur.

[p. 545]

 

Ghy alleen hebt tien jaer lang

 

Ons bewaert voor ondergang.

 

Maer soo haest ghy sijt gevallen

200

Vielen oock die haylge wallen:

 

'T was een selve laetste dagh

 

Die ons' stad en Hector sagh.

Hecuba:

 

Keert uw' klaghten elders heenen

 

En wilt Priaems lijck beweenen:

205

Schreyt op nieus met luyde keel,

 

Want mijn Hector heeft sijn deel.

Rey:

 

Hoor het suchten, en het schreyen

 

Van ons' weeuwelijcke reyen,²⁰⁸

 

Oude vader! die vermant²⁰⁹

210

Tweemael waert van 's vyands hand.²¹⁰

 

Trojen heeft in uwe dagen

 

Geene plaegh maer eens gedraegen.

 

Dardans muuren sijn tweemael²¹³

 

Omgebeuckt van't Griecxsche stael.

215

Pergamum most tweemael swichten

 

Voor Alcides boogh en schichten²¹⁶

 

Na dat al gebragt ter aerd'

 

Is dat Hecube heeft gebaert:^217-218

 

Na'et verbranden sulcker beenen²¹⁹

220

Die hier halve Goden scheenen,

 

Draegtme' uw lijck o vader! wt:²²¹

 

Dat de leste stacy sluyt:²²²

 

En geslaght Iupijn ter eeren

 

Moet uw lichaem 't graf ontbeeren,

208 weeuwelijcke reyen: reien van weduwen.

209 vermant.... waert: overmand, overwonnen waart.

210 Tweemael: de eerste keer door Herkules die Troje innam, omdat Priam's vader, Laómedon, z'n beloften niet gehouden had.

213 Dardans muuren: de Trojaanse muren; Dardan: Dárdanos, voorvader van Priam.

216 Alcídes: afstammeling (kleinzoon) van Alkeus: Hérkules; ook de twede keer viel Pérgamum of Troje door de wapenen van Herkules; Philoktétes, 'n Griekse held, had ze immers geërfd, en met Herkules' pijlen is Troje genomen.

217-218 Nadat alles gestorven en begraven is (ter aarde is gebracht) wat Hecuba gebaard heeft. (Spreek uit: Hecub' eeft).

219 sulcker beenen: van de beenderen, 't gebeente van zulke mensen.

221 Draegtme'.... wt: draagt men.... uit.

222 Dat als laatste de lijkstoet sluit.

[p. 546]

225

En uw romp met smaed, en schand

 

Drucken de Sigeesche strand.²²⁶

Hecuba:

 

Elders dochters der Trojaenen

 

Keert uw' biggelende traenen:

 

Iammert niet om Priaems end,

230

Hy voelt droefheyd, nocht ellend.

 

Segt dat het een groot geluck is

 

Dat hy voor ons wt den druck is,

 

En so vry benedenwaert²³³

 

Na het rijck der schimmen vaert.

235

Hy en sal niet half besweken

 

Draegen 't lastigh juck der Greecken²³⁶

 

Droef op een' gebonden hals:²³⁷

 

Schouspel na veel ongevals.²³⁸

 

Hy heeft niet gesien d'Atryden²³⁹

240

In sijn ongeluck verblyden:

 

Nocht aenschout in sijne smart

 

Dien Ulysses valsch van hart.

 

Nocht op Argos segefeeste²⁴³

 

Sal hy niet, beangst van geeste,

245

Draegen met stockoude leên

 

Hunne hoovaerdige tropheen:

 

Nocht men sal sijne handen beyde^247-vlgg.

 

Daer hy scepters mede sweyde,²⁴⁸

 

Tot sijn hartseer, en verdriet,

250

Op den rugge vleuglen niet:²⁵⁰

 

Nocht de last van gulde boeyen

 

Sal sijne armen niet vermoeyen;

 

En na soo veel tegenspoeds

226 Liggen op 't Trojaanse strand (strand ook 'n de-woord); Sigeesche, zie blz. 541, vs. 104.

233 so vry: zo gerust.

236 Greecken voor Grieken naar de Latijnse uitspraak: Graecus.

237 gebonden hals: 'n geboeide hals, met 'n slaveketen om de hals.

238 Als 'n schouwspel na veel ellende.

239 d'Atryden: de zonen van Atreus: Meneláos en Agamemnon. (Atryden met ei-uitspraak).

243 Argos 't rijk van Agamemnon, hier Griekenland zoals bij de oude dichters; dus op 't triomffeest van de Grieken.

247-vlgg. De gevangenen liepen gewoonlik voor de triomfwagen geboeid met goude of ijzere ketenen naargelang van hun staat. (Dergelijke triomftochten werden bij de Romeinen gehouden; Vondel laat die ook bij de Grieken gebeuren).

248 sweyde: zwaaide: sweyen, zie blz. 225 op vs. 6.

250 vleuglen: vastbinden (eigenlik de vleugels vastbinden).

[p. 547]

 

Sal hy Agamemnons koets²⁵⁴

255

Niet met ysers aen sijn' beenen

 

Volgen, en 't verheughd Mycenen²⁵⁶

 

Sonder purper, sonder kroon,

 

Tot een schouspel staen ten toon.

Rey:

 

Priaem van de dood verbeten²⁵⁹

260

Wy te samen saligh heeten.

 

Vaerende op eene andre ste²⁶¹

 

Droegh hy sijne rijcken me.

 

Veyligh gaet hy druck versmaden

 

Onder d'Elyseesche bladen,²⁶⁴

265

By de vroome schimmen, daer

 

Hy sijn Hector word gewaer.

 

Wel hem die in nederlaegen

 

Alles met sich siet verslagen:

 

Dit viel Priaem nu te beurt,

270

Dies niet langer om hem treurt.

254 koets: triomfwagen.

256 Mycenen: voor Mycene (Mukenai), hoofdstad van Agamemnon's rijk.

259 verbeten: door de dood geveld (verbeten: doodgebeten).

261 Vaerende op: gaande naar.

264 d'Elyseesche bladen: de bladeren van 't geboomte in de Elysese velden of't Elysium (de verblijfplaats van de gelukzaligen).

TEKSTKRITIEK: vs. 40 de oude uitgave heeft achter light 'n enkele punt.