De werken van Vondel. Deel 2. 1620-1627

[p. 380]

Esdras.

ESRA. 7.^*

Esra was een geschickt schriftgeleerde in Moses wet, die de Heere de God Israels gegeven^{Regel 1} heeft: ende de koningh gaf hem alles wat hy begeerde, nae de hand des Heeren zijnes Gods over hem.

* Esra. 7: uit 't 1e Boek Esdras, hfst. 7 (vs. 6).

Regel 1 geschickt: ervaren.

[p. 381]

De wetgeleerde.

Als Xerxes zwanger ging met yver boven maten,^{Vs. 1}
En Sion gunst toedroegh niet min als zijn voorzaten:^{vs. 2}
Hy Esdras oorlof gaf, om vuyrighlijck, en kuysch,^{vs. 3}
De dorpels te betre'en van 's Heeren heyligh huys.^{vs. 4}
Elck ree was zo ick sprack: 'svolcx vreugd men hoorde schat'ren,^{vs. 5}
Daer zijnen tol d'Euphraet ontleent van mind're wat'ren.^{vs. 6}
D'aenstaende reyze onveyl, die ons te dreygen scheen^{vs. 7}
Met nood, en lijfs gevaer, door vasten en gebe'en^{vs. 8}
Verzekerden wy ons by God: die 't vry geleyde^{vs. 9}
Zijns Engels aen zijn kud gaf over bergh en heyde,
Tot dat te Salem wy der priest'ren overhoofd^{vs. 11}
Toewoegen 't heyligh goud dat Assur had gerooft,^{vs. 12}
En de'en op 't altaer 't smeer en 't ongel vande rammen,^{vs. 13}
En bocken golven nae 't gesternte met roo vlammen,
Tot danckbaerheyd, dat wyd van 't slaefsche Babylon^{vs. 15}
Zo heugh'lijck over ons blonck 's ouwden vryheyds zon.
Maer och! mijn hert bezweeck, mijn ziel weemoedigh treurde,
Mijn locken trock ick uyt, mijn kleederen ick scheurde,
Als my ter ooren quam, hoe tegen Moyses wet
Het heyligh zaed alom zijn kuyscheyd had besmet,^{vs. 20}
Met't Goddeloos geslacht, dat heym'lijck 't hert der Ioden
Te neygen scheen tot haer belachelijcke Goden:
Waerom de stammen ick verzamelde algemeen:^{vs. 23}
Die voelende 't vergryp, terstond met heylige e'en
Den Hemel zwoeren dier, d'uytheemsche bedgenooten
Te vli'en, en van haer gunst, en vrundschap te verstooten.^{vs. 26}
Het lovertentenfeest genakende, yder doen^{vs. 27}
Op mijn bestel 't geberght' gingh plonderen van 't groen.^{vs. 28}
Men vlocht alom d'olijf, de myrt, en frissche palmen:
De weerklang op 's volcx vreugd antwoorde met zijn galmen:^{vs. 30}
's Wets heyl'ge bla'en ick las voor 't opgesteken oor
Van d' aengedrongen schaer: die bezigh in 't gehoor^{vs. 32}
Zich zelf vergat, en na geen huys heeft omgekeken
Voor 't statigh looverfeest gevyert was en verstreken.

Vs. 1 Als Xerxes: toen (Arta)xerxes; zwanger ging met yver: vol was van ijver voor 't herstel van de Joodse godsdienst.

vs. 2 zijn voorzaten: zijn voorgangers (b.v. Cyrus).

vs. 3 oorlof: verlof (1 Esdras 7:12-13); om vuyrighlijck en kuysch: om met vurige godsijver en rein.

vs. 4 huys: de tempel van Jeruzalem.

vs. 5 ree: bereid; zo ick: toen ik (Esdras).

vs. 6 Daer....: waar de Euphraat de schatting d.i. de toevloed krijgt van 'n kleinere rievier, de Ahava; daar verzamelde Esdras 't volk (1 Esdras 8:15).

vs. 7 onveyl: onveilig; Flavius Josephus spreekt van 'n tocht die gevaarlik kon zijn door vijanden (Joodse Geschieden. 11:5).

vs. 8 lijfs gevaer: levensgevaar.

vs. 9 't vry geleyde: de veilige bescherming.

vs. 11 Salem: Jeruzalem; der priest'ren overhoofd: de hogepriester.

vs. 12 Toewoegen: toewogen, overgaven; 't heyligh goud: de gewijde tempelvaten (zie hiervoor ‘Daniël’ vs. 17-vlgg. blz. 377).

vs. 13 't smeer: 't vet, 't zelfde als ongel.

vs. 15 wyd: ver; slaefsche: waar wij slaaf waren.

vs. 20 Sommigen waren gehuwd met heidense vrouwen (1 Esdras 9:2).

vs. 23 Toen de Joden Esdras in openlike rouw en gebed zagen, kwamen ze tot hem om hun verkeerdheden af te zweren.

vs. 26 haer: hun.

vs. 27 Het lovertentenfeest...: toen 't loofhuttenfeest naderde, toen (doen) ging ieder....

vs. 28 (bij dit feest verbleven zij in loofhutten van groen) (2 Esdras 8:15).

vs. 30 De weerklang....: de echo antwoordde op 't gejuich van 't volk.

vs. 32 bezigh in 't gehoor: ijverig, aandachtig luisterend; zij luisterden van de morgen tot de middag naar 't voorlezen van de wet (2 Esdras 8:3).