De werken van Vondel. Deel 2. 1620-1627

[p. 374]

Ezechiel.

ECCLES. 49.^*

Hezekiel zagh de heerlyckheyd des Heeren in een ghezichte, dat hy hem wees uyt den wagen Cherubim. hy heeft ghepropheteert tegen de vyanden, en troost verkondight dien,^{Regel 2r. 2} die daer recht doen.

* Eccles. 49: Ecclesiasticus hfst. 49 (vs. 10, 11).

Regel 2 Cherubim: van de Cherubijnen.

r. 2 dien....: aan hun, die (er) rechtschapen leven.

[p. 375]

De groote ziender.

Nebucadnezar had zyn tenten nau gespannen^{Vs. 1-vlgg.}
Rondom Ieruzalem, om Iuda te vermannen,^{vs. 2}
En uyt zyn elpenstoel te worpen Iojakim,^{vs. 3}
Die met zyn leenheer tol te weyg'ren, zynen grim^{vs. 4}
Hadde over hem geweckt: of onze Vorst verslagen
My quam 't geheymenis van Gods geheym afvragen:
En als hy merckte hoe 's volcx godloosheyd overlangh^{vs. 7}
Den Hemel afgeterght had Sions ondergangh,
Die eenmael vast gestemt, in 's Heeren toorn verbolgen^{vs. 9}
Onwederroepelyck geschapen was te volgen:^{vs. 10}
Hy flucx behoudens goed en leven overgaf^{vs. 11}
De stad: maer d'onbesneen hem sloegh in 't yser straf,^{vs. 12}
En sleepte hem neffens my daer Chebar steeds de muren^{vs. 13}
Van Nimroth gaet met zand en keyzelsteenen schuren.^{vs. 5-14vs. 13-14}
Hier hadde ick op den hals geladen yders smaed,^{vs. 15}
Om datze den Tyran op myn bevel, en raed^{vs. 16}
De poorte oyt open de'en: en leenden zin, noch ooren^{vs. 17}
Wat ick haer toeriep van Ierusalems verstooren:^{vs. 18}
Dies my Iehova van zyn gloryrycken throon
Quam om zyn majesteyt t'aenschouwen vrundlyck noon.^{vs. 20}
Myn ziel in't aenschyn kreegh twee recht doorgaende lichten,^{vs. 21}
En met verwond'ren zagh veel hemelsche gezichten,
Die ick het volck tot troost, en tot vermaningh me'^{vs. 23}
Gingh openen, op dat myn prophecye ste'^{vs. 24}
Mocht grypen in't gemoed der gener die als slaven
Den heydenschen Monarch haer zweet ten offer gaven.^{vs. 25-26}
't Verstroijende geslacht dat droevigh en onsteld^{vs. 27}
Gingh dwalen heen, en we'er, als schapen over 't veld,
En gras noch loof afschoer op Babels magere heyden,^{vs. 29}
Met dezen herder ick vertrooste, die zou weyden^{vs. 30}
De stammen in het groen der beemden die voortaen
Door zyn barmhertigheyd zoo heerlyck zouden staen
In groey, en bloey, zoo haest als Israel te stade^{vs. 33}
Quaem een slaghregen van Gods goedheyd en genade.

Vs. 1-vlgg. 4 Kon. 24:10-vlgg; nau: nauweliks.

vs. 2 vermannen: overmeesteren.

vs. 3 elpenstoel: troon (eigenlik Romeinse ivore keizerzetel); worpen: werpen (zie Hiervsalem Verwoest op vs. 240); Iojakim: Jó(j)akim, die vóór z'n koningschap Elíakim heette.

vs. 4 tol: schatting (4 Kon. 23:33); grim: toorn.

vs. 7 overlangh: sedert lang.

vs. 9 gestemt: bestemd, bepaald.

vs. 10 geschapen: vastgesteld.

vs. 11 behoudens: met behoud van, op voorwaarde goed en leven te behouden.

vs. 12 in 't yser straf: in de harde boeien.

vs. 13 daer Chebar: waar Chebar, 'n Babiloniese rivier.

vs. 5-14 Vondel vergist zich; in 4 Kon. 24:10-vlgg., wordt dit verhaald van Jóachin (Jojachin), de zoon van Jóakim; Ezechiël (17:12-14) heeft deze gevangenneming in 'n gezicht gezien, maar (ook hier vergist Vondel zich) hij heeft de koning geen raad gegeven; dat is wel geschied met Sedekías door Jeremias (Flavius Josephus' Joodse Geschiedenissen 10:10).

vs. 13-14 de muren van Nimroth: de stad van Nimroth: Babilon (Micheas 5:6); in Babilon was 't begin van Nimroth's heerschappij (Schepping 10:10).

vs. 15 Dit wordt wel gezegd van Jeremias in Fl. Josephus, zie aant. op vs. 5.

vs. 16 den Tyran nml. Nabuchodonosor.

vs. 17 oyt: eenmaal; zin: verstand.

vs. 18 verstooren: verwoesten.

vs. 20 Quam... vrundlyck noon: kwam mij vriendelik nodigen; (deze profetiese gezichten Ezechiël 1, 2, 3-vlgg).

vs. 21 twee recht doorgaende lichten: twee sterk doordringende ogen.

vs. 23 me' (mede): tevens.

vs. 24 ste' (stede): 'n plaats, toegang mocht vinden.

vs. 25-26 Slaat op de ballingen in Babilonië.

vs. 27 't Verstroijende: 't verstrooide (verg. Dl. 1 blz. 661 vs. 2).

vs. 29 afschoer: afschoor, afgraasde.

vs. 30 herder nml. Kristus; zie Ezechiël 34:23: ‘en ik zal over hun verwekken 'n eeuwige herder, die ze zal weiden....’

vs. 33 zoo haest: zodra; Israël te stade quaem: voor Israël op de geschikte tijd zou komen.