De werken van Vondel. Deel 2. 1620-1627

[p. 370]

Esaias.

ECCLES. 48.^*

Esaias was een groot en waerachtigh Propheet in zijn prophecien.

* Eccles. 48: Ecclesiasticus hfst. 48 (vs. 25).

[p. 371]

D' Euangelische Propheet.^*

Myn vader Amos was, en Koningh Azarias
Myn broeder. ick bestond in't afscheyd van Ozias^{Vs. 1-2vs. 2}
In 't ampt te tre'en, daer toe den Hemel my voorzagh^{vs. 3}
Eer ick noch zuygelingh in 'smoeders voorschoot lagh:
In't ampt te tre'en, zoo haest my God beriep van boven,
Als ick zyn glori zagh, en 't heyrschaer hoorde loven
Zyn groote majesteyt, wiens glanssen veels te sterck,
De posten zidd'ren de'en van ons gewyde kerck:^{vs. 8}
Als d'Engel licht van pluym myn lippen snel genaeckte,^{vs. 9}
En zuyverde met vlam die op 't hoogh altaer blaeckte.^{vs. 5-10vs. 10}
Ick waeckte in mynen plicht, myn mond was een trompet,^{vs. 11}
Waer door de geest uytblies luydruchtigh Moyses wet.
Nu zocht ick Iacobs heyl met dreygen, nu met smeecken:
Als zy van 't heyligh spoor verdwaelt en afgeweken
Met d'onbesnedene haer afgoden volghden naer:^{vs. 15}
Dies aerde en Hemel wy aenriepen over haer,
En wecktenze, wanneer van verre wy genaecken^{vs. 17}
De legers zagen, die God wapende ter wraecken.^{vs. 17-18}
Wat druckte ons datmen vond gerechtigheyd zo schaers!^{vs. 19}
Wat walghde ons t' off'ren van een hoopen huychelaers!^{vs. 20}
Doch myn vrymoedigheyd die Koningen, en Vorsten
Trad onder oogen, en 't geen zy verbreucken dorsten^{vs. 22}
Afeyschte, en voorhiel waer zy waren toe verplicht:
Manasse niet ontzagh, wiens grimmigh aengezicht^{vs. 24}
Riep 't vonnis over haer, en nam zyn welbehagen^{vs. 25}
Met een getande balck myn lenden te zien zagen,^{vs. 26}
En 't rinck'lende gebeent' dat viermael zestien iaer
't Prophetische ampt bekleede, en spysde in 't openbaer
D'hong'rige zielen, die demoedigh, en verslagen
Verschrickt van Sinai vol onweers, yvrigh zagen^{vs. 30}
Op den Messias, op den Reus, den Raed, den Held,^{vs. 31}
En 't offerlam dat ick zoo duyd'lyck had gemeld,
En afgeschildert hoe zyn bloed wiesch 's werelds vlecken^{vs. 33}
Dat eer Euangelist ick als Propheet magh strecken.

* d'Euangelische Propheet: als 'n evangelist, dus als iemand die 't gezien had, heeft hij Kristus' lijden beschreven, zie vs. 32-34.

Vs. 1-2 dat koning Azarías zijn broer was, is onjuist.

vs. 2 ick bestond: ik begon; in't afscheyd; bij 't sterven; Ozías, andere naam van koning Azarías (4 Koningen 15:30-32, Isaïas 6:1).

vs. 3 't ampt: 't profetenambt; daer toe: waartoe; voorzagh: voorbestemde (zie Isaïas 49:1).

vs. 8 posten: deurposten (Isaïas 6:4); kerck: tempel.

vs. 9 licht van pluym: met snelle vleugels.

vs. 5-10 In 'n profeties gezicht werd hij tot profeet geroepen (Isaïas 6).

vs. 10 vlam: vlam (van 'n gloeiende kool); blaeckte: brandde.

vs. 11 Ick waeckte....: ik was waakzaam in 't vervullen van mijn plicht.

vs. 15 haer: hun (uitspr. onbesneden 'aar); volghden naer: aanhingen.

vs. 17 wecktenze uit hun verblinde boosheid.

vs. 17-18 in 'n profeties gezicht.

vs. 19 Wat druckte ons: wat drukte 't ons.

vs. 20 hoopen huychelaers: hoop huichelaars, zie o.a. Isaïas 58:1-5 en 9:16; (hoopen ouwe 3e n.v.).

vs. 22 't geen zy verbreucken dorsten: waarin ze dorsten misdoen, herstel van hun afeiste.

vs. 24 Manasse koning van Juda.

vs. 25 over haer: over zijn vrijmoedigheid 't vonnis uitsprak.

vs. 26 getande balck: 'n zaag (volgens de overlevering stierf Isaïas deze gruwelike dood).

vs. 30 van Sinai vol onweers: door de toornig bliksemende God (zoals vroeger op Sinaï); yvrigh zagen op: vurig uitzagen naar.

vs. 31 den Raed: raadgever, zie Isaïas 9:5; den Held naar Psalm 45:4.

vs. 33 zie Isaïas 50:6; 53:3-5-7 enz.