De werken van Vondel. Deel 2. 1620-1627

[p. 362]

Michaeas.

3 REG. 22.^*

Zoo waerachtigh als de Heere leeft, ick wil spreken wat my de Heere zeggen zal.

* 3 Reg. 22: Liber 3 Regum, derde boek van de Koningen hfst. 22 (vs. 14).

[p. 363]

De vertoonder.^*

Als 't heyr van Iosaphat, en Achab met zijn knechten
In 't harnasch bloncken nu, om Ramoth te bevechten,^{Vs. 1-2}
Riep 't roth van Iesabels Propheten: 't zal wel gaen!^{vs. 3}
O helden treckt vry op! Iehova zalze slaen!
Mijn raed hier toe gebe'en, ick riep: legh af uw wapen,
'tHeyr Israels ick zie als herderlooze schapen^{vs. 6}
Verstroyen op 't geberghte, en overrompelt vli'en:^{vs. 7}
Ghy Koningen ontwaeckt, uw zienders niet en zien:
Een schalcke leugengeest juyght op haer bedeltongen,^{vs. 9}
En smeeckt uw onderlaegh, en broeyt zijn leugenjongen.
Ick eyndigh nauwlycx of de Koningh vol van spijt
My volslaghs met zijn vuyst op 't kinnebacken smyt.^{vs. 11-12}
Hoe, roept hy, heeft met ons niet 's Dryheyds geest gesproken?
Hebt ghy 't geheym alleen des Heeren dan geroken?
Mijn onschuld grijpt geen plaets. zy scheuren mijnen rock,^{vs. 15}
En kluysteren verwoed mijn schenen inden stock.^{vs. 16}
De legers gaen te velde, en vinden op de beenen^{vs. 17}
Den vyand toegerust veel vroeger als zy meenen.^{vs. 18-vlgg.}
Hy wijckt hun niet een voet. zo wrocken zy te gaer.
De Philistijn gehert neemt kloeck zijn voordeel waer,^{vs. 20}
Rent op haer vleugels aen, en ketelt zich in 't moorden,^{vs. 21}
En breeckt van wederzijds de kracht van haer slaghoorden.
Een ruyter lost zijn peze, en eermen toeziet schier^{vs. 23}
Hy tusschen 't hanghsel, en het Koninghlijck pantzier,^{vs. 24}
Den Koningh Achab groet: die voelende 's doods vlagen^{vs. 25}
Den aftocht blaest te spade, en opgeeft inde wagen
Zijn ziele, met het bloed dat 't gulden harnasch smet,^{vs. 26-27}
En 't zammet vande koets, die wierd eerlangh genet^{vs. 28}
Van troeteliuff'ren, van iachthonden, en van bracken,^{vs. 29}
Die d'edelheyd versma'en, en 't bloed gestolckt insnacken,^{vs. 30}
Daer 't Iezabel betreurt, die in haer trali light,^{vs. 31}
En met rouwsluyers berght haer rouwigh aengezicht,
Beklaeght haer bedgenood, en Micha voor een vrije^{vs. 33}
Kent, nu de fackel klaer licht van zyn prophecije.

* De Vertoonder: die 'n profeties gezicht openbaart.

Vs. 1-2 Iósaphat, koning van Juda, Achab, koning van Israël; de Syriërs bedreigden van uit Ramoth, 'n Israëlietiese stad door hun veroverd, heel Israël; knechten: manschappen.

vs. 3 't roth: de schaar; Iesabels Propheten: de valse profeten (3 Kon. 22:7-vlgg.) Jezabel, Achab's vrouw, onderhield hen (3 Kon. 18:19).

vs. 6 ick zie in 'n profeties gezicht.

vs. 7 vli'en: vluchten; Vondel meende dat de oorspr. vorm vlieden was.

vs. 9 juyght om de overwinning, maar smeekt in werkelikheid om uw nederlaag (onderlaegh) (3 Kon. 22:21, 22); bedeltongen: tongen die goed voorspellen om wat te krijgen.

vs. 11-12 Niet de koning, maar Sedekias, 't hoofd van Achabs profeten sloeg hem (3 Kon. 22:24); smyt: slaat.

vs. 15 Mijn onschuld....: mijn verdediging krijgt geen plaats, wordt niet erkend.

vs. 16 schenen: tot aan de schenen zaten de benen gewoonlik in 't blok (stock) gesloten (in de 17d'eeuwse gevangenis).

vs. 17 op de beenen: op de been.

vs. 18-vlgg. Zo niet in de Bijbel (of Fl. Josephus) tot vs. 22 'n vrije bewerking van 3 Kon. 22:31-vlgg.

vs. 20 Philistijn algemene naam voor Israël's vijanden, hier de Syriërs; gehert: vol moed (hert: hart).

vs. 21 haer vleugels: de zijvleugels van hun leger; ketelt zich: kittelt zich, heeft lust in.

vs. 23 peze van de boog.

vs. 24 't hanghsel: de metale aanhechtsels van 't pantser; pantzier: pantser.

vs. 25 groet: treft; vlagen: aanvallen.

vs. 26-27 opgeeft.... zijn ziele: sterft.

vs. 28 zammet: sameet, fluweel; koets: strijdwagen; eerlangh: weldra; genet schoongemaakt (gelikt door de honden, volgens Elias' voorspelling 3 Kon. 21-19).

vs. 29 Van troeteliuff'ren: door lichte vrouwen (De Septuagint en Fl. Josephus' Joodse Gesch. 8:10 vermelden dat in de fontein waar Achabs wagen afgespoeld werd, de lichte vrouwen gingen baden).

vs. 30 d'edelheyd: de adel (van 't bloed); gestolckt: gestold; insnacken: haastig opslikken.

vs. 31 Daer: terwijl; trali: venster.

vs. 33 Micha: Micheas; voor een vrije kent: vrij laat. Deze Michéas is niet de profeet Michéas wiens profetie afzonderlik in de Bijbel is opgenomen.