De werken van Vondel. Deel 1. 1605-1620

Regelnummers proza verbergen

[p. 756]

120. De krancke Gier.^*

1 Insgelijcx word de Koning Merobedus hulpeloos ghelaten, die een grousaem Tyran, 2 ende ijselijcke bloedsuyper was, ende veel Koningen, niet anders als een Diefsche 3 Gier de Hoenderen, vervolgde, die oock den Keyser Tiberio aen zijn landt ende lieden 4 groote schade had gedaen. Dese op een tijdt qualijck gestreden hebbende, ende aen zijn 5 macht grootlijcx gheswact, heeft bij Tiberio hulp gesocht, om dat hij zijn adem mochte 6 verhalen, ende zick weder-stercken. Maer Tiberius sloegh hem alle hulp af, ende seyde: 7 Hij sach hem liever swack dan sterck, doodt dan levendigh, op dat hij ende de zijnen 8 van hem seker, ende onbeschadight moghten blijven.

MARCVS WELSERVS.

* Onderschrift:
Regel 1 word: werd (word ouwere vorm van werd); Merobedus: (ook Merobaudes en andere vormen van deze naam komen voor) koning van Bohemen ten tijde van Augustus en Tiberius; hij had veel stammen van de Sueven ('n algemene naam voor veel Germaanse stammen) onderworpen. - r. 2. ijselijcke bloedsuyper: vreselike bloeddorstige, 'n vreselike wreedaard. - r. 3 den Keyser Tiberio: Keizer Tiberius (met 't lidwoord, zie onder prent 104 op r. 5). - r. 4-5 qualijck: slecht, onfortuinlik; aen.... grootlijcx gheswact: zeer verzwakt in; Tiberio: (Lat. buigingsvorm) Tiberius; om dat: opdat; dus: om op z'n verhaal te kunnen komen (zijn adem verhalen: diep adem halen). - r. 6 zick weder-stercken: zich tot weerstand versterken; sloegh,...af: weigerde. - r. 7 levendigh: levend. - r. 8 van hem seker: voor hem veilig; onbeschadight: ongelet, ongedeerd; Marcus Welserus: zie onder prent 54.

[p. 757]

CXX

 

De krancke Vogel Gier bad ernstigh een ghesonden,

 

Hij wilde hem in 'sdoods nood zijns kranckheyds diepe wonden²

 

Doch helpen heelen nu met goed en heelsaem kruyd,³

 

Of anders ist met mij (sprack d'arme zuchter) uyt;

5

'Tis heel met mij ghedaen, zal 'tlijf niet houden moghen.⁵

 

Neen (sprack zijn macker) 'kheb met u geen mededooghen,

 

Ghij hebt mij dick ghebracht in al te veel ghevaers,⁷

 

'Ken maeck zoo licht geen roe voor mijnen eyghen aers.⁸

 

Mijn hulpe is u ontzeyd; kond ghij u zelf niet helpen,⁹

10

Ick zal in desen nood u lijden geenzins stelpen.¹⁰

 

‘D'erfvijand inden anxst belooft al tgeen hij magh,¹¹

 

‘Vermits hij in zijn kruys zich geern gheholpen zagh:¹²

 

‘Maer waer hy eens verlost uyt al zijn onghevallen,

 

‘Van al 'tgeen hij beloofde en hielt hij niets met allen.¹⁴

2 Hij wilde: hij zou; in 'sdoods nood: in 't doodsgevaar; zijns kranckheyds: van z'n ziekte (zijns kranckheyds met manl. s: zie prent 102 op vs. 21).

3 heelsaem: heilzaam.

5 'tlijf: 't leven.

7 dick: dikwels.

8 zoo licht geen roe: zo makkelik niet 'n roe, 'n stok.

9 ontzeyd: ontzegd, geweigerd; kond ghij: kun je, of zou je kunnen; (kond ofwel kont = kunt, of kond = kondt).

10 stelpen: doen ophouden, stillen.

11 D'erfvijand: de aartsvijand; magh: kan.

12 kruys: lijden.

14 niets met allen: niemendal, niets (met allen: met alles, in elk opzicht).