De werken van Vondel. Deel 1. 1605-1620

Regelnummers proza verbergen

[p. 752]

118. Den wreeden verouderden Leeuw.^*

1 Even alsoo ist een Vorst in Sicilia ghegaen, die sonder eenighe ghenaed ende barm- 2 hertigheyt veel jaren in zijn regeringh de ondersaten als een Tyran gheplaegt, ende 3 ghequelt had. Welcke Tyrannije hem namaels tot groote schade heeft gedijet: want 4 hij worde daerom van haer verjaegt, ende van elckeen hulp ende troostloos gelaten, 5 dies hij in zijn grijse ouderdom honger, ende kommer lijden moeste.

PLVTARCHVS.

* Regel 1 een Vorst in Sicilia: hier wel bedoeld Dionysios II: zie onder prent 98. - r. 3 Tyrannije: spreek uit met ei-klank; heeft gedijet: is geworden. - r. 4 worde....: werd hierom door hun (haer) weggejaagd. - r. 5 dies: waardoor; Plutarchus: zie onder prent 36.

[p. 753]

CXVIII

 

De Koninghlijcke Leeuw, die in zijn frissche dagen¹

 

Al't andere ghediert plagh wreedelijck te plaghen,

 

Ontzien worde' om zijn moort en strenghe Tyrannij;³

 

Dies zidderde' elck bevreest voor zijne rasernij:⁴

5

Nu zijnde traegh en swack, van alle man verstoten,⁵

 

Veracht werdt en beschimpt van al zijn Rijcx ghenoten.

 

Dies d'een uyt ouden haet, wijst hem zijn staelen voet,⁷

 

En d'ander wrockigh toont hem zijn ijvoyren hoet.⁸

 

Elck juyght, om dat hij moet in bittere' armoe leven:

10

Nu vleyt hij hulpeloos, die't eertijts al deed beven.¹⁰

 

Soo dat hij sonder troost, verwacht in zijne noodt¹¹

 

Zijn quijnende' ouderdom te scheyden met de doodt.¹²

 

‘Zoo steunt de stoute mensch op rijckdom en op krachten:¹³

 

‘Verdruckt en vilt bij nae zijn minder met verachten:

15

‘Hout dien hij overmagh geduyrichlijck in angst,¹⁵

 

‘En toont zich als den Leeuwe', heer' inder dieren vangst:¹⁶

 

‘Stelt 'trecht naer zijnen zin, daer d'arme moet om treuren,¹⁷

 

‘En schraept in zijnen sack, al wat hem komt te veuren;¹⁸

 

‘Dies als hij comt in noot, dan is een ijder t'soeck:¹⁹

20

‘Want hij laedt op zijn hals den welverdienden vloeck.

1 Koninghlijcke: de uitspraak toch wel koninklike met k (zie blz. 563 op vs. 11-12); frissche: bloeiende, jonge.

3 worde: werd; moort: moorden.

4 zidderde: sidderde (zie blz. 435 op vs. 182); rasernij: razende woede.

5 traegh: langzaam; van alle man: door iedereen (alle man: iedere mens; man in de ouwere betekenis van mens).

7 wijst hem zijn staelen voet: toont em 't staal aan z'n poot ('t paard nml.).

8 zijn ijvoyren hoet: z'n hoorne (ivore in algemener zin) hoofdsieraad, z'n horens (nml. de stier); oy-spelling voor oo-klank, zie prent 80 regel 3.

10 vleyt hij: smeekt ie; 't eertijts al: eertijds ('t al) alles.

11 verwacht: afwacht.

12 te scheyden: af te breken, te eindigen.

13 stoute (stoutmoedige): overmoedige.

15 overmágh: de baas is.

16 heer' in der dieren vangst: meester in 't vangen van dieren; (spreek uit: leeuw eer).

17 Stelt: zet.

18 hem komt te veuren: voor hem komt (voor z'n neus komt).

19 een ijder: 'n ieder; t'soeck: weg, zoek, niet bij de hand [om te helpen]. (In t'soeck: [te zoek] is zoek zelfst. naamw.: 't zoeken, zoals in: op zoek zijn).