De werken van Vondel. Deel 1. 1605-1620

Regelnummers proza verbergen

[p. 740]

112. De Draeck en Oliphant.^*

1 Sulcx is den Philisteen gebeurt. Want als zij met arglistigheyt Samson zijn stercte 2 hadden genomen, d'oogen uytgesteken, ende in een meulen deeden malen, hem zeer 3 plagende, ende haer tijdcortinghe van hem maecten: En dat Samson vermercte, 4 datter een groote menighte van Philisteen in haer Afgods Tempel versamelt was, soo 5 nam hij voor, dat hij hem aan haer wreeken wilde na zijn vermoghen: doch wilde 6 niet sterven, of de Philisteen storven met hem. Grijpt der halven beyde de pilaeren, 7 daer't huys op rustede, ende doetse met den Philisteen ter neder vallen, ende doode 8 alsoo hemselven ende haer mede.

IVDICVM Cap. 16.

* Regel 1 Sulcx....: Dit is de Filistijnen overkomen (de vorm Philisteen is meervoud: Philisteeën, rechtstr. gevormd van 't Lat. Philistaeus; Filistijn is 't Lat. Philistínus). - r. 2 uytgesteken: uitgestoken (gesteken de oorspr. vorm). - r. 3 ende haer tijdcortinghe: en hem voor hun ontspanning gebruikten; En dat: en toen. - r. 5 nam hij voor...: maakte hij 't voornemen, dat hij zich aan hun (haer) wreken zou (wilde). - r. 6 storven: zouden sterven; Grijpt: ('t onderwerp weggelaten, zie blz. 538 r. 6) hij grijpt. - r. 7 rustede: rustte (zie blz. 584 r. 4). - r. 8 hemselven ende haer mede: zichzelf en hun ook; Judicum Cap. 16: uit't 16e hoofdst. van 't boek der Rechters vs. 18-30.

[p. 741]

CXII

 

Een eysselijcken Draeck bevocht een Oliphant,

 

En heeft hem metter vlucht seer schricklijck angherant:²

 

Omslingherde' hem zijn been, en met vergifte steken³

 

Komt 'tbloed als een riviere uyt zijn groff lichaem leken,⁴

5

Aemachtigh slap en flau door de'uytghemarchde kracht⁵

 

Pofte' hij den Draeck op't lijf, doode' hem met gantscher macht.⁶

 

‘Dit is des werelts loop; wanneer de wree Tyrannen⁷

 

‘De vrome te vertre'en, en d'arme netten spannen,⁸

 

‘Omringhen haer ghelijck, en suyghen uyt haer bloed,⁹

10

‘Dan valt de vrome op't lijf die hem de wreedheyd doet.¹⁰

 

‘Gelijck de snelle Rhee, die op de steylle klippen

 

‘Den Iager had gejaeght, van meeninge' hem t'ontslippen,

 

‘Klimt, klautert, toegerust de Iager strengh en stijf:^11-13

 

‘De Rhee ziet s'doodts ghevaer, springt botz hem op zijn lijf.¹⁴

15

‘De Iagher breeckt zijn hals, zijn armen en zijn beenen.

 

‘De Rhee valt onversaeght te barsten op de steenen.¹⁶

 

‘Soo wie oock yemandt meent te plaghen nae zijn wil,¹⁷

 

‘Die jaeght hem selven meest, de Iagher staet niet stil.¹⁸

2 metter vlucht (met der vlucht): met grote snelheid.

3 Omslingherde' hem: spreek uit: omslingerd'em; vergifte: vergiftige.

4 leken: vloeien.

5 Aemachtigh: amechtig, uitgeput; flau: krachteloos; de uytghemarchde: uitgeputte (March de oorspr. vorm van merg).

6 Pofte' hij: plofte hij (spreek uit: poft'ij); doode' hem: doodde hem (spreek uit: dood'em); met gantscher macht: met z'n volle zwaarte.

7 wree (uit wrede): wrede.

8 Om de deugdzamen te vertrappen en de armen....

9 Omringhen haer ghelijck: hun helemaal insluiten.

10 't lijf die hem: hem op 't lijf die hem....

11-13 Gelijk de snelle ree, die de jager op de steile rotsen (klippen) heeft gejaagd, klimt en klautert in de hoop hem te ontsnappen (rhee met rh, zie blz. 665 op vs. 4); t'ontslippen: te ontsnappen; toegerust de Iager....: (als tussenzin te nemen) de jager is toegerust, koelbloedig en hard.

14 botz: plotseling.

16 onversaeght: onverschrokken.

17 Soo wie oock: zo ook wie; nae zijn wil: naar z'n lust, naar z'n kwellust.

18 Die jaeght....: die kwelt zichzelf 't meest; de jager kent geen rust.