De werken van Vondel. Deel 1. 1605-1620

Regelnummers proza verbergen

[p. 692]

88. De Ezel, Buffel, Cameel, en Muyle.^*

1 Insghelijcx quamen de gemeene Burghers te Romen, ende beclaegden haer zeer over 2 den Roomschen raet, dat zij voor die selve moesten arbeyden te huys ende op't veldt, 3 ende haer dienen als slaven. Dies etlijcke van hun seyden, zij wouden voortaen niet 4 meer soo slaven, noch soo gehoorsaem zijn, maer alsoo wel in ledigheyd ende blijschap 5 leven als de Raets-heeren. Daerop Agrippa antwoorde: dat zulcx geen standt conde 6 houden. Maer zij waren voor een tijd hardneckigh, ende bleven bij haer voornemen.

LIVIVS.

* Regel 1 gemeene Burghers: gewone burgers, plebejers; haer: zich. - r. 2 Roomschen raet: Romeinse raad, senaat; die selve: hun (de senaat, de senatoren). - r. 3 haer: hun. - r. 4 alsoo wel: even goed. - r. 5 Raets-heeren: senatoren: Daerop: waarop; conde: (oorspr. vorm) kon; Agrippa: konsul Menenius Agrippa omtrent 500 v. Kr., bekend door z'n fabel van de buik en de andere ledematen, die hij hier de plebejers voorhield. - r. 7 Livius: zie onder prent 75.

[p. 693]

LXXXVIII

 

T'langh-halzighe Cameel, den Ezel afghedreven,¹

 

'tLast-draghend Muyl-Peerd, en de Buffel, zat van leven,²

 

Zich vonden 'tsaem vergaert, in een ghezoncken dal:³

 

Elck klaeghde zijn verdriet en daeghlijcx ongheval;⁴

5

Om dat elck volghen most zijns heeren last en wenschen,⁵

 

En dienen tot gherief en slavernij der menschen.⁶

 

Den Ezel langh-gheoord die kreesch uyt onghedult,⁷

 

Hij was aen zulcken last noch arbeyd niet verschuld,⁸

 

Hij wildet zich onslaen, en langer dus niet kruypen,⁹

10

En voortaen oeffnen niet als vreten, slempen, zuypen.¹⁰

 

Dies strafften d'and're drije zijn domheyd al te rouw,¹¹

 

En raden dat hij met dien staet vernoeghen zouw.¹²

 

Want willen slavernij ontgaen is moeyt verloren,

 

Om dat wij (zeyden zij) tot slaven zijn gheboren.

15

‘Hoe menigh plompaert noch al stribbende bepleyt¹⁵

 

‘'tOntgaen het dienstbaer juck dat hem is opgheleyd.¹⁶

 

‘Maer 'tis vergeefs ghewoelt om't voorschick te verschrijven:¹⁷

 

‘Want die een Ezel is, die moet een Ezel blijven.

1 den Ezel afghedreven: de afgejakkerde ezel.

2 Muyl-Peerd: muilezel, muil; zat van leven: levensmoe.

3 Zich vonden: bevonden zich; ghezoncken: diepliggend.

4 ongheval: leed.

5 last: gebod.

6 slavernij: dienstbaarheid.

7 kreesch: krijste.

8 aen.... verschuld: tot.... verplicht.

9 Hij wildet zich onslaen: Hij wilde er zich van ontslaan (wildet: wilde 't; on- voor ont-, hier door samensmelting van ts tot s; zie verder prent 74 op vs. 19); dus: aldus, zo.

10 oeffnen niet als: niets anders doen (beoefenen) als.

11 strafften: bestraften: d'and're drije: de andere drie (drije, spreek uit drei, zie blz. 645 op vs. 2); rouw: bot (z'n al te botte domheid).

12 raden: raadden aan; vernoeghen zouw: zich zou tevreden stellen.

15 plompaert: domoor; noch: nu nog, ook nu; bepleyt al stribbende: bepleit al tegenstribbelende.

16 'tOntgaen: om te ontgaan; het dienstbaer juck: 't juk van dienstbare; opgheleyd: opgelegd.

17 'tis vergeefs ghewoelt: 't is vergeefs zich te verzetten; oproerig te zijn (woelen); om't voorschick te verschrijven: om 't vastgestelde (voorbeschikte, vooruitbepaalde) opnieuw te schrijven, te veranderen.