De werken van Vondel. Deel 1. 1605-1620

Regelnummers proza verbergen

[p. 666]

75. De Vos en de Leeuwe.^*

1 Soodanighen Vos was Funius. Doe dese inden eersten aen't Koninghlijck hof quam, 2 ontsettede hij hem voor des Konings M^t. En hoewel hij daer na, om de gestadige om- 3 gangh met den Koning, niet meer en vreesde, soo gheloofde hij nochtans den Koning 4 niet, maer nam als een schalcke Vos op hem selven goede acht. Want hij wel wist, 5 dat het niet goet en was met groote heeren te spotten; ende dat heeren gunst ghelijck 6 mey-windekens haest verkeeret.

LIVIVS.

* Regel 1 Soodanighen: (zodanig 'n) zo'n; Doe: toen; inden eersten: voor 't eerst. - r. 2 ontsettede hij hem voor: was ie bevreesd voor (ontsettede: ontzette, zie onder prent 34 r. 4); M^t.: majesteit; om: door. - r. 3 gheloofde: vertrouwde. - r. 4 nam als...: lette nauwkeurig op z'n eigen als 'n sluwe vos (goede acht: goede oplettendheid). - r. 5 te spotten: 't niet nauw te nemen; heeren gunst: vorstegunst. - r. 6 haest verkeeret: spoedig verandert; Livius: de bekende Romeinse geschiedschrijver (59 v. Kr.-17 na Kr.).

[p. 667]

tekstkritische noten

De Vos zagh eenen Leeuw van verre' hem naerder komen:¹
Dies 'tziddren hem bevingh, en zeer begon te schromen:²
Verstack zich voor een wijl in't diepste van het wout,³
En heeft zijn leven in s'Leeus klauwen niet vertrout.
Terstond daer aen is weer hem 'truyge dier verschenen;⁵
Doen was hij zoo beducht noch bangh niet als voorhenen,⁶
Doch vloot vast niet te min int dichtste van het lisch.⁷
Ten lesten hem noch eens de Leeuw ontmoetet is;⁸
Doen heeft hij onbezorght verzelt den schrick der dieren,
Die neffens Reynaert hem bewees zeer goedertieren.¹⁰
‘Ghewoonte veel vermagh int quaede en oock int goed:
‘T'is d'andere nature in't redelijck gemoed.¹²
‘Veel hebben t'zondigh quaed dat ons noch aen magh kleven,
‘Verkeerdelijck natuur, niet aenwenst toegheschreven.¹⁴

TEKSTKRITIEK: vs. 5 daer aen, de oude uitgave heeft achter aen 'n puntkomma.

1 verre' hem: spreek uit ver'em; naerder: naderbij.

2 'tziddren: sidderen (zie blz. 435 op vs. 182; de spelling 't of t' gebruikt Vondel door elkaar, zie bijv. vs. 5 en vs. 13); en zeer begon: en hij begon erg bang te worden (weglating van hij zie blz. 538 r. 6).

3 Verstack zich: verborg zich (zich versteken: nog in 't Zuid-Ned.).

5 daer aen: daarna; 'truyge: 't gruwzame.

6 Doen: toen.

7 vloot: vluchtte (verl. tijd van vlieden); vast niet te min: toch maar vast; lisch: lisgras, riet.

8 ontmoetet is: ontmoet heeft (ontmoetet: deze vorm opnieuw gemaakt, zie onder prent 34 r. 4).

10 neffens: jegens (neffens bijvorm van neven(s); voor ff en v vergelijk: bessem, bezem); hem bewees: zich toonde.

12 d'andere nature: de twede natuur; redelijck: door 't verstand geleid.

14 Verkeerdelijck: verkeerd, op 'n verkeerde wijze; aenwenst: aanwensel; dus: verkeerd aan de natuur, en niet aan 'n slecht aanwensel (gewoonte) toegeschreven.